Computerexpert Philip Dutré: ‘Geef alle studenten een vak wetenschappelijke basiskennis’

“Neem nu het debat over kernenergie”, zegt Philip Dutré, behalve computerexpert ook vicedecaan onderwijs bij de faculteit ingenieurswetenschappen aan de KU Leuven. “Politici doen daarover soms uitspraken die totaal niet kloppen. Dat het een verouderde technologie is, bijvoorbeeld. Maar waar halen ze dat? Er wordt volop onderzoek gedaan in dat domein. Hetzelfde merk ik in debatten over het klimaat, of vaccinatie, of genetica: als je daarover een stelling wil innemen, moet je toch over enige basiskennis beschikken. Daarom pleit ik voor een verplicht vak wetenschappelijke geletterdheid voor alle studenten aan onze hogescholen en universiteiten.”

Dat bestaat vandaag niet.

Philip Dutré: “Nee. Terwijl het omgekeerde wel bestaat. Wie wiskunde of fysica studeert, krijgt zeker ook een algemene inleiding in de filosofie. Maar wie rechten, politieke wetenschappen of talen studeert, krijgt geen algemeen vak exact-wetenschappelijke basiskennis. Terwijl alle studenten toch een paar essentiële inzichten moeten hebben.”

U deed uw voorstel dit weekend op Twitter. Wat was de aanleiding?

“Er zijn vaak aanleidingen. Maar toen ik onlangs Jean-Marie Dedecker nog maar eens hoorde beweren dat al die CO₂ in onze atmosfeer geen kwaad kan, vroeg ik mij toch af of zulke uitspraken nog thuishoren op onze openbare omroep. Hetzelfde gevoel had ik toen ik onlangs op Radio 1 iemand doodleuk hoorde beweren dat de aarde plat is.”

Dedecker is een politicus, die moet je als journalist aan het woord laten, uiteraard met kritiek. En die persoon op Radio 1 vertelde onzin, dat weet toch iedereen?

“Het is toch zorgwekkend hoeveel desinformatie sommige mensen geloven. Denk maar aan wat over vaccinatie allemaal wordt gezegd. Mij valt dat voortdurend op, dat politici en opiniemakers, ook journalisten, de basics niet kennen. Neem geologische berging van kernafval. Men doet alsof dat een drama zou zijn. Maar dat is het net niet: men weet heel goed hoe diepere aardlagen zich de komende millennia zullen gedragen. Geologische berging is wetenschappelijk gesproken dus helemaal geen issue.”

Maar politiek ligt het moeilijk.

“En dat is jammer. Ik zeg niet dat alle politici die tegen kernenergie en tegen geologische berging zijn, de kiezers bewust willen misleiden of manipuleren. Ik vrees dat het vaker een kwestie van onwetendheid is. Dat zie je ook in de discussie over ggo’s, genetisch gewijzigde organismen: als mensen beter zouden weten wat DNA precies is, en hoe ggo’s tot stand komen, dan zou de vrees ervoor snel wegebben. Nu wordt er te dogmatisch over gedacht. Mede omdat de meeste politici geen wetenschappen hebben gestudeerd.”

Zijn menswetenschappen geen wetenschappen?

“Ik maak graag, zoals in het Engels, het onderscheid tussen de sciences en de humanities. Harde, positieve wetenschappen zijn iets fundamenteel anders. Dat we in het Nederlands alles ‘wetenschap’ noemen, vertroebelt het debat. Soms hoor je dat ‘wetenschappelijk onderzoek’ heeft ‘aangetoond’ dat zoveel procent van de mensen zus of zo zijn. Maar dat is gewoon tellen, dat is geen wetenschap.”

Wat is dan wetenschap?

”Je doet aan wetenschappelijk onderzoek als je de onderliggende wetten van bepaalde fenomenen wil achterhalen, zodat je kunt voorspellen hoe die fenomenen zich in de toekomst zullen voordoen. Iets gewoon vaststellen, is nog geen wetenschap.”

Maar politiek is ook geen wetenschap.

“Nee. Een beslissing zal finaal altijd ideologisch gekleurd zijn, dat is geen probleem. Mijn punt is dat de informatie waarop beslissingen worden gebaseerd van betere kwaliteit moet zijn. Politici, en andere deelnemers aan het debat, moeten rekening houden met de best beschikbare wetenschappelijke kennis.”

Merkt u dat ook als het over uw eigen vakgebied gaat?

“Ik merk soms dat men niet weet wat artificiële intelligentie precies is. En overschat hoe ver we daarmee staan. Wij zijn nog decennia verwijderd van zelfdenkende systemen. Tegelijk is het duidelijk dat we straks een transitie zullen doormaken die vergelijkbaar is met de industriële revolutie, waarbij veel jobs zullen worden geautomatiseerd en dus zullen verdwijnen. Daarop moeten we voorbereid zijn.”

Even terzijde: u houdt niet van Facebook.

“Nee, mijn account is verwijderd. Facebook heeft al te vaak bewezen dat we hen niet kunnen vertrouwen met onze gegevens. Stel u eens voor dat al die informatie ooit in de verkeerde handen terechtkomt. Ook daarover moeten we beter geïnformeerd zijn.”

Als politici meer van wetenschap moeten kennen, is het dan geen idee dat meer ingenieurs in de politiek zouden gaan?

(lacht) “Het zou geen kwaad kunnen. Maar ik ga ervan uit dat ik als ingenieur de wereld beter kan veranderen door iets nieuws uit te vinden, dan door in de politiek te gaan.”