Ontploffing
Chinese propagandamachine aan het werk in Tianjin
De lokale rampenzender mag niet uitzenden, journalisten worden geweerd en sociale media gecensureerd. China probeert na de explosies in Tianjin, waarbij vannacht zeker 44 doden vielen, als vanouds de berichtgeving over de ramp te controleren.
Volkskrant-correspondente Marije Vlaskamp kwam vanmorgen vroeg aan in het rampgebied. "Eerst kon ik vrij makkelijk rondlopen. Bepaalde straten waren afgezet en de aanwezige politieagenten wezen mij er vriendelijk op dat het voor de eigen veiligheid was. Toen vond ik een straat waar ik wel vrij in kon lopen en met de bevolking kon praten. Ik wist vrij dicht bij de rampplaats te komen, maar toen sloeg de stemming om. Gewapende politieagenten stuurden ons met nogal duidelijke bewoordingen weg."
Vlaskamp: "Je neemt eerst aan dat het om je eigen veiligheid is, we weten nog niet wat er allemaal is verbrand daar, maar toen we in de opvanglocatie kwamen bleek dat de propaganda-autoriteiten hadden opgetreden." Volgens Vlaskamp was Chinese journalisten verboden om met buitenlandse journalisten te praten en werden verslaggevers terug naar hun redacties geroepen om daar te wachten op verdere instructies van de propagandakanalen van de Chinese Communistische Partij. "Zelfs de plaatselijke rampenzender van Tianjin, die volledig paraat stond, mocht niet live gaan." Het leger was aanwezig om ervoor te zorgen dat de instructies werden nageleefd.
Volgens Vlaskamp gebeurt dit vaker bij grote calamiteiten. "Eerst is de situatie chaotisch en kunnen de media nog redelijk vrij bewegen, en op een gegeven moment wordt besloten dat de berichtgeving 'geharmoniseerd' moet worden. Vanaf dit punt mogen Chinese media de goedgekeurde berichtgeving van het officiële persbureau Xinhua overnemen. Het is dan niet meer de bedoeling dat verslaggevers zelf aan nieuwsgaring gaan doen."
Vlak na de ramp verschenen honderden berichten op onder andere Weibo, het Chinese Twitter. Sociale media zijn wijdverbreid in China, maar ook streng gecontroleerd. Enige tijd na de ramp klaagden gebruikers dat hun berichten werden verwijderd. Het aantal doorzoekbare berichten op het platform fluctueerde aanzienlijk. Volgens persbureau AP is dit een aanwijzing dat de autoriteiten de berichten manipuleerden of er een limiet op had gesteld.
De Communistische Partij probeert met de controle van de berichtgeving zo snel mogelijk de rust laten terugkeren en de bevolking het idee geven dat het alles onder controle heeft. Bij eerdere rampen, zoals de ramp in 2011 toen twee hogesnelheidstreinen bij Wenzhou tegen elkaar aan botsten, reageerde de overheid hetzelfde. Het ongeluk betekende groot gezichtsverlies voor de Chinese spoorwegen en de regering, die flink in de treinen had geïnvesteerd.
De ramp in Tianjin zal de Chinezen ook kopzorgen bezorgen. De havenstad met 15 miljoen inwoners moest het Chinese antwoord worden op het New Yorkse eiland Manhattan. Wolkenkrabbers schoten er als paddenstoelen uit de grond, maar door de afnemende economische groei in het land leek de stad vooralsnog meer op een spookstad, in de omschrijving van persbureau Bloomberg eind juni. De slechte pr die deze ramp met zich meebrengt, zal Tianjin geen goed doen.
