Chinese covidcijfers blijken dan toch betrouwbaar, zo toont nieuwe studie

Tienduizenden coronadoden, zo klonken vorig jaar de wildste speculaties over Wuhan. Uit onderzoek blijkt nu dat de oversterfte in de stad een stuk lager ligt: 5.954 in het eerste kwartaal van vorig jaar. Opvallend: in de rest van China vielen zelfs minder doden dan verwacht.

Het onderzoek naar de oversterfte in Wuhan, een samenwerking van de Universiteit van Oxford en het Chinese Centrum voor Ziektecontrole en Preventie (CDC), werd woensdag gepubliceerd in The BMJ (voorheen: British Medical Journal). Eerder werd de studie voorgesteld aan het WHO-onderzoeksteam in Wuhan.

Het gaat om de eerste studie naar de oversterfte in Wuhan, waar de covidepidemie in december 2019 uitbrak en die op 23 januari 2020 in lockdown ging. Volgens officiële cijfers vielen in de stad 3.869 coronadoden. De onderzoekers komen iets hoger uit: ze tellen 5.324 doden door longontsteking, vermoedelijk grotendeels covidgerelateerd. Het dodental door longontsteking ligt acht keer hoger dan andere jaren, en het totale sterftecijfer is 56 procent hoger.

Tijdens de lockdown stierven in Wuhan ook meer mensen aan hartziektes (+100 procent) en diabetes (+83 procent) dan andere jaren. Veel van die overlijdens vonden buiten het ziekenhuis plaats, terwijl er binnen ziekenhuizen juist minder mensen aan chronische ziektes overleden. “Dat suggereert dat mensen het moeilijk hadden om toegang te krijgen tot medische hulp of huiverig waren om naar een ziekenhuis te gaan”, aldus Zhengming Chen, professor epidemiologie aan de Universiteit van Oxford en medeauteur van het onderzoek.

Ook het aantal zelfdodingen in Wuhan lag hoger dan normaal (+66 procent), al gaat het in absolute cijfers om kleine aantallen. Extra pijnlijk is dat ook in de rest van de provincie Hubei, waar het coronavirus veel minder hard toesloeg maar de lockdown even strikt was, een toename van suïcide was. Mogelijk hadden inwoners daar minder toegang tot psychologische hulp.

Opvallend zijn de cijfers in de rest van China. Daar lag de sterftegraad in het eerste kwartaal van 2020 lager dan normaal: 675 overlijdens per 100.000 inwoners in plaats van 715. Er vielen niet alleen minder doden door verkeersongelukken (-23 procent), maar ook door gewone longontstekingen (-47 procent) en andere respiratoire aandoeningen (-18 procent).

“Minder verkeersongelukken, dat is te verwachten tijdens een lockdown”, zegt Chen. “Maar minder gewone longontstekingen, dat was verrassend. Het blijkt ook in andere landen voor te komen. Een bevriende expert publiceert daar binnenkort in The Lancet een studie in twintig landen over. Maar het is logisch, doordat mensen vaker hun handen wassen, een mondmasker dragen en afstand houden.”

“Misschien is dat een positieve boodschap: we kunnen iets van Covid-19 leren en bepaalde maatregelen behouden in het post-covidtijdperk. Geen lockdowns natuurlijk, maar een mondkapje dragen als je als oudere in het winterseizoen naar een drukke plaats gaat. Of als je een woonzorgcentrum bezoekt. In het Verenigd Koninkrijk vallen ieder jaar tienduizend doden door griepuitbraken, dat is grotendeels te vermijden.”

Chen is professor in Oxford, maar was op bezoek in China toen de covidepidemie uitbrak. Hij zag de Chinese aanpak van nabij. “Het had sneller gekund, maar China heeft het juiste gedaan door een lockdown te beginnen. Je ziet een epicentrum, en daarbuiten vermindert de verspreiding gradueel. Het centrum van Wuhan is zwaar getroffen, de buitenwijken al minder, in de provincie Hubei is er geen oversterfte, en in de rest van China zelfs een lager sterftecijfer dan normaal.”

Chens bevindingen zijn gebaseerd op een nationaal registratiesysteem van doodsoorzaken, een databank van infectieziekten en gegevens van het bevolkingsregister. Allemaal overheidscijfers, en die zijn in China niet altijd betrouwbaar. “Ik snap dat mensen over doofpotten praten, de Chinese overheid rapporteert niet transparant over de epidemie”, zegt Chen. “Maar deze cijfers zijn heel volledig en konden aan elkaar afgetoetst worden. Dat geeft een compleet beeld.”