AchtergrondBuitenland
China verstevigt zijn greep op de aardmetalenmarkt met gefusioneerd ‘superbedrijf’
Met een fusie van grote staatsbedrijven in de aardmetalen heeft China een ‘superconglomeraat’ opgezet, dat 70 procent van de Chinese aardmetalenproductie beheerst. Daarmee verstevigt het land zijn leidende positie op de wereldmarkt in de strategisch belangrijke sector.
Zeldzame metalen zijn niet echt zeldzaam, maar worden zo genoemd omdat de mineralen verspreid in bodemlagen zitten en daardoor moeilijk te winnen zijn. De zeventien scheikundige verbindingen zijn onontbeerlijk bij het vervaardigen van een groot aantal producten, zoals halfgeleiders, windturbines, mobiele telefoons, lenzen en batterijen. China heeft zo’n twee derde van de bekende voorraden van deze metalen in de grond zitten en beheerst de wereldmarkt voor 85 procent.
De donderdag opgerichte China Zeldzame Aardmetalen-groep richt zich vooral op zware aardmetalen, een grondstof voor telescopen en gekleurde lenzen. Na de fusie zijn er slechts vier producenten van aardmetalen in China.
Peking versterkt met de aardmetalengroep zijn greep op binnenlandse winning, verkoop en export door het nieuwe conglomeraat onder direct toezicht van de Chinese regering te stellen. Het land wil de chaotische prijsontwikkeling van de metalen intomen. In het verleden werden die door op kortetermijnwinst gerichte staats- en privébedrijven goedkoop op de markt gebracht.
Ook biedt de fusie de regering meer mogelijkheden te bepalen bij welke eindafnemers de aardmetalen terechtkomen, zodat hightechfabrieken die belangrijk zijn voor China’s industriële beleid genoeg grondstoffen hebben.
Strategisch
Bovenal dient het conglomeraat van staatsbedrijven, dat Chinese analisten omschrijven als een ‘supervliegdekschip’, een strategisch belang. Tijdens de handelsoorlog met de Verenigde Staten hintte de Chinese president Xi Jinping in 2019 al op de mogelijkheid met behulp van het Chinese monopolie in de aardmetalensector de VS een toontje lager te laten zingen, door een symbolisch bezoek aan de aardmetalenindustrie in het Zuid-Chinese mijngebied Ganzhou. Op diezelfde plaats komt nu het hoofdkwartier van het nieuwe superconglomeraat.
China heeft in 2010 de export van aardmetalen aan banden gelegd. De uitvoer naar Japan legde Peking na een ruzie over een betwiste eilandengroep zelfs tijdelijk stil. De officiële reden volgens China was het opschonen van de ongereguleerde sector, waar aardmetalen met behulp van zwaar giftige chemicaliën uit de bodemlagen werden losgeweekt met enorme milieuschade tot gevolg.
Na de schok door de Chinese exportquota in 2010 zijn andere landen begonnen hun afhankelijkheid van het land te verminderen met mijnbouw elders, zoals in Californië en Australië. Daarbij gaat het met name om lichtere aardmetalen, terwijl China blijft dominant in middelzware en zware aardmetalen.
