CD&V en Open Vld tackelen mobiliteitsplan Weyts

Snellere bussen, een kilometerheffing voor auto’s en een fiscaal voordeel voor groene wagens. Het zijn maatregelen die in het plan staan dat tegen 2030 het fileleed in Vlaanderen moet verzachten. Mobiliteitsminister Ben Weyts (N-VA), die zijn administratie aan het werk zette, legde deze week de belangrijkste elementen voor aan de commissie Mobiliteit en Openbare Werken (DM 12/1).

Het plan, dat de lijnen uitzet voor het mobiliteitsbeleid van de komende jaren, stelt dat de helft van de bevolking tegen 2030 op een goed bereikbare plek moet wonen. Ook bedrijven moeten vlot bereikbaar zijn. Vier op de vijf Vlamingen moeten binnen twaalf jaar op een duurzame manier naar het werk gaan. En als ze toch een auto nodig hebben, dan liefst een ecologisch model.

Het gaat om een voorlopig plan waarover nog geen akkoord bestaat. Bedoeling is dat de regering dit voorjaar een beslissing neemt.

Nieuwjaarsbrief

“Het probleem is dat dit plan uitgaat van wat we al kennen”, zegt Vlaams Parlementslid Marino Keulen, mobiliteitsspecialist voor Open Vld. “Vervoersmiddelen op elkaar afstemmen, realtime verkeersinfo: dat is het verhaal dat al bestaat, maar dan uitgesmeerd tot in 2030.”

De liberalen missen naar eigen zeggen innovatie. “Zelfrijdende auto’s komen niet eens aan bod, terwijl we daarmee grote vooruitgang kunnen boeken op het vlak van veiligheid, filebestrijding en milieu”, zegt Keulen. Hij vraagt ook een sterkere resultaatsverbintenis. “Het is belangrijk dat de minister zijn doelstellingen verder concretiseert. Anders blijven we steken in de sfeer van een nieuwjaarsbrief.”

Ook vanuit CD&V komt er kritiek. “We zijn blij dat er wordt nagedacht aan een kilometerheffing voor auto’s, maar we mogen niet in plannen blijven steken”, waarschuwt Vlaams Parlementslid Dirk de Kort (CD&V). “De minister moet zo snel mogelijk beginnen aan de voorbereidingen. Dat betekent in overleg gaan met de andere gewesten, die overtuigd moeten worden.”

Monopolie

De christendemocraten storen zich ook aan de belangrijke rol die de auto krijgt. “Weyts vertrekt van het principe dat alle vervoersmiddelen gelijkwaardig zijn. Zo gaan we er niet komen”, zegt de Kort. "Het monopolie van de auto mag niet worden bestendigd. Wij willen dat de prioriteiten van het STOP-principe (Stappen, Trappen, Openbaar Vervoer, Personenwagens) wordt toegepast.”

Het is niet de eerste keer dat Vlaanderen een toekomstplan voor mobiliteit probeert vast te leggen. Een gelijkaardig plan uit 2001 werd nooit definitief goedgekeurd wegens politieke meningsverschillen. Ook een poging van vorig mobiliteitsminister Hilde Crevits (CD&V) strandde in 2014 toen de Mobiliteitsraad Vlaanderen (MORA), die zowat alle Vlaamse mobiliteitsspelers bundelt, forse kritiek had. Dat Weyts een nieuwe poging doet, is dan ook verdienstelijk.

Toch staan de plannen volgens Kobe Boussauw, docent ruimtelijke planning en mobiliteit aan de Vrije Universiteit Brussel, haaks op de realiteit. “We praten wel over duurzame mobiliteit, maar intussen worden overal wegen aangelegd en verbreed”, zegt hij. “Kijk naar Oosterweel of naar de verbreding van de Brusselse ring. Met die werken betonneren we het monopolie van de auto.”

Bedrijfswagens

Boussauw ziet wel meer tegenstrijdigheden. “Terwijl we een groene autofiscaliteit in overweging nemen, weigeren we in praktijk de bedrijfswagens aan te pakken. En terwijl we vinden dat werkplaatsen goed bereikbaar moeten zijn, wordt er nog volop gebouwd op afgelegen plaatsen.”

Een creatieve oplossing is volgens Boussauw een aanpassing van de belastingen op vastgoed. “Waarom zouden we de onroerende voorheffing niet berekenen op basis van de ligging van een woning in plaats van het kadastraal inkomen?" Een suggestie die voorlopig weinig enthousiasme losweekt bij de coalitiepartners.

Minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) wenste niet te reageren.