Cartoon uit Torhout doet Israël steigeren

Cartoonist Luc Descheemaeker uit Torhout begrijpt de controverse niet. Vijf maanden geleden won hij een prijs in de tweede International Holocaust Cartoon Contest in Iran. Descheemaeker kreeg een geldprijs voor zijn afbeelding van de 700 kilometer lange muur die de Israëlische overheid gebouwd heeft om haar bevolking letterlijk af te schermen van de Palestijnse Westelijke Jordaanoever.

Het illegale bouwwerk, internationaal veroordeeld door de Verenigde Naties en het Internationaal Gerechtshof en door kunstenaars als Banksy, heeft in de afbeelding van Descheemaeker de slogan 'Arbeit macht frei' gekregen. De woorden verwijzen naar het opschrift van de toegangspoort van het massavernietigingskamp in Auschwitz, waar het naziregime meer dan een miljoen joden en andere minderheden de dood injoeg. Meer dan vijf miljoen joden stierven door de Holocaust, de systematische vervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Dat aartsvijand Iran - het vorige staatshoofd Ahmadinejad uitte zich regelmatig als negationist - een spotwedstrijd organiseert met de massa-uitroeiing als thema, roept in Israël en in joodse kringen veel verontwaardiging op. Ook trouwe bondgenoot de VS maar ook vanuit de Verenigde Naties en door bepaalde Iraanse stemmen komen afkeurende geluiden over de competitie.

Joods Actueel berichtte over de "infame" wedstrijd en beschuldigde Descheemaeker van antisemitisme. Guido Joris van Joods Actueel noemt de cartoon "een duidelijke minimalisering van de Holocaust". De progressief georiënteerde Israëlische krant Haaretz berichtte dit weekend over het antisemitische karakter van de cartoon en de competitie.

Trots

Gevraagd of hij zich bewust is van het controversiële karakter van zijn prijs, zegt Descheemaeker vanop zijn vakantiebestemming: "Er bestaat nog altijd zoiets als de vrijheid van meningsuiting."

En dat is precies het opzet van de competitie, die een eerste keer is georganiseerd in 2006. Nadat een Deense krant spotprenten publiceerde met de afbeelding van de profeet Mohammed - volgens moslims verboden - werd de wedstrijd in het leven geroepen, om de "westerse hypocrisie" over vrijheid van meningsuiting aan te kaarten: laten wij dan spotten met de Holocaust. Het duurde tot de bloedige aanslag op het satirische blad Charlie Hebdo in Parijs, opnieuw omwille van het herhaaldelijk afbeelden van de profeet, eer er een tweede editie kwam.

Met deze keer een prijs voor Descheemaeker, een voormalig leerkracht plastische opvoeding aan het Sint-Jozefsinstituut-college in Torhout. Hij ging deze zomer met pensioen. Ook de school wordt in een aantal Israëlische publicaties genoemd. Een misverstand, vindt directeur Paul Vanthournout. Zijn adjunct werd per e-mail benaderd door een Israëlische journalist die vroeg of de school "trots" was op haar leerkracht. Natuurlijk, e-mailde de vrouw, die naar eigen zeggen niet had gezien dat de journalist peilde naar een reactie op de Holocaust-prent.

"Wij zijn ook trots op wat Luc Descheemaeker veertig jaar lang als geëngageerde leraar voor de school heeft gedaan", zegt Vanthournout. "Eén cartoon, op het einde van zijn carrière, doet die mening niet veranderen." Zelf zou hij zo'n beeld nooit gemaakt hebben, zegt hij nog. "Maar we leven nog altijd in een vrij land. Luc Descheemaeker heeft meer dan tweehonderd prijzen gewonnen. Over zijn cartoons tegen IS is men mijn mening ook niet komen vragen."

Ook de Torhoutse cartoonist pikt het niet dat hij wordt weggezet als Holocaust-ontkenner. "Ik heb als leerkracht jaren gewerkt rond de herdenking van de Tweede Wereldoorlog, werk dat ook bekroond is."

Zowel de school als de tekenaar krijgen haatmail, "uit extreem-orthodoxe hoek", vermoeden ze. "Ze zoeken een stok om mij te slaan", vindt Descheemaeker.