Buurtbewoners Klein Kasteeltje zijn het beu: ‘We kunnen dit niet langer aanzien: doe iets!’

In Brussel zijn buurtbewoners van aanmeldcentrum Klein Kasteeltje de situatie meer dan zat. Dagelijks worden ze geconfronteerd met asielzoekers die voor hun deur slapen, en dat begint door te wegen.

“Onlangs kwam ik kort na de middag thuis en zag ik agenten asielzoekers omsingelen met het verzoek te vertrekken. Een half uur later waren twee grote vrachtwagens van de Brusselse Milieudienst aan het werk om matrassen, dekbedden en kleding te verwijderen.”

Op de brug die Brussel-stad met Molenbeek verbindt, vlak aan het Klein Kasteeltje, staat buurtbewoner Katrijn Dehantschutter samen met twee andere buurvrouwen. “Hier liggen ze dus al meer dan een jaar”, zegt het trio, wijzend naar geïmproviseerde tenten, gemaakt met plastic zeilen en enkele touwen. De wind maakt dat enkele Afghanen zich schuil proberen te houden in hun ‘woonst’. Enkele vuile matrassen dienen als bed, zitbank, en een warmere ondergrond. Onder banken van de stad liggen hoopjes vuilniszakken met kleren. “Zodat dát tenminste niet nat wordt”, zegt een asielzoeker, als ik ernaar wijs.

Zij die de koude zonder zeil trotseren, zitten ineengedoken op de grond. Eén man staart in het oneindige, terwijl een groepje Afghanen nieuwsgierig naar ons toe stapt. “Ik slaap al drie maanden op straat”, zegt een van hen. “We willen asiel aanvragen, maar in het aanmeldcentrum geraken we niet. Er is daar altijd veel volk. Het is lastig. We hebben geen douche of toilet. En het is koud. Soms loop ik op en af op de brug, gewoon om het warm te krijgen.” De man krabt ondertussen onafgebroken aan zijn linkerarm. “Ik heb schurft”, zegt hij stil.

Mijn blik valt op een klein hoekje onder de brug vlak aan het water, dat dient als toilet. Ondertussen vertellen de buren honderduit. Katrijn: “We worden dagelijks geconfronteerd met deze situatie terwijl de politiek de andere kant opkijkt. De enige actie die ondernomen wordt, is het weghalen van matrassen als de geïmproviseerde schuilplaatsen op een kamp beginnen te lijken. Alsof mensen plotseling zouden verdwijnen door hun bezittingen te verwijderen.” De vrouwen, die zichtbaar aangedaan zijn van het tafereel aan hun voordeur, zijn de situatie duidelijk moe.

Recht op asiel

“En dan bedoelen we niet dat die mensen voor overlast zorgen. We zijn het beu dat er gewoon niets gebeurt, en dat mensen op straat slapen”, klinkt het. De vrouwen leggen uit hoe zwaar de situatie weegt op de buurt maar ook op kinderen. Katrijn: “Ik merk dat sommige buurtbewoners hier niet meer voorbijwandelen. Hoe leg je zoiets uit aan je kinderen? Die begrijpen niet waarom die mensen in tenten slapen.” Ine: “Mijn zoon vraagt ook regelmatig: ‘Mama, waarom helpen we die mensen niet?’” Liesbet: “Ja, mijn kinderen ook. Ze vragen dan: ‘Kunnen we ze bij ons laten slapen? We hebben toch nog plaats thuis?’”

Katrijn: “Onlangs vroeg een agent waarom ik ze dan niet in huis haal, als ik er zo mee inzit.” Sommige omwonenden deden dat al, tijdelijk, of wisten particuliere oplossingen te vinden via een burgerplatform, maar het verandert aan het eind van de dag niets aan de taferelen rondom het Klein Kasteeltje.

Katrijn: “Het is toch aan de overheid om hun plicht na te komen?” De groep knikt. Marjolijn: “Zolang de asielprocedure loopt moeten mensen gewoon opgevangen worden. Dit kan niet blijven voortduren. De burger begint, gelukkig en ook goed bedoeld, de situatie op te lossen, maar dat ontmoedigt misschien ook wel het beleid?”, vraagt ze zich hardop af. Het trio is vastberaden dat wat burgers kunnen doen, hun petje te boven gaat. “We willen asielzoekers niet met de vinger wijzen. Integendeel. Geef ze gewoon waar ze recht op hebben, en als dat niet gaat, verkort dan de asielprocedures, maar doe iets!”

Ook een handelaar in de Koolmijnenkaai is niet te spreken over het beleid. “Er komen iets minder mensen winkelen, omdat de asielzoekers hier rondhangen. Maar ik heb geen problemen met ze. Soms slapen ze hier in het portiek. Ik vind het vooral erg voor die mensen.”

Als de avond valt, zakken steeds meer mensen af van het Klein Kasteeltje naar de brug. “Ik ben weer niet binnengeraakt”, zegt een man, die teleurgesteld met zijn handen in de zakken naar een zeil stapt, om zich vervolgens in een deken te verstoppen. Liesbet: “Ik heb een kat en een hond, die ik ’s avonds binnenhaal voor de regen. Het wringt te weten dat hier een paar meter verder mensen onder plastiek liggen.”