Britten snakken naar stabiliteit: zelfs verstokte brexiteers verleggen steun van Boris naar Rishi Sunak

Binnen een mum van tijd kreeg de voormalige minister van Financiën dit weekend de benodigde steun van honderd fractieleden. Zondagochtend stelde de man die de vorige leiderschapsverkiezing van Liz Truss verloor, zich officieel kandidaat. Penny Mordaunt ging hem eerder al voor, maar de fractieleider van de regeringspartij heeft nog geen honderd steunbetuigingen verzameld. Ook zij deed afgelopen zomer mee aan de race om het premierschap na Johnsons val.

De meeste aandacht ging, zoals wel vaker, uit naar de in juli opgestapte oud-premier Boris Johnson. In de loop van zaterdagochtend landde hij, terugkerend van een gezinsvakantie in de Dominicaanse Republiek, op luchthaven Gatwick. De aankomst werd rechtstreeks uitgezonden door Sky TV. Zijn vrienden lekten het nieuws naar de pers dat ook hij honderd Conservatieve Members of Parliament achter zich had, maar bewijs werd er niet bij geleverd.

Johnson kreeg inderdaad steun van tientallen collega’s, zelfs van bewindslieden die in de zomer nog waren opgestapt uit onvrede met zijn premierschap. Zelfs vanuit Oekraïne kwamen pro-Boris-geluiden. Betekenisvoller was dat oude vrienden bleken te zijn overgelopen naar kamp-Sunak. “Boris zal altijd een held zijn omdat hij brexit voor elkaar heeft gebracht,” liet voormalig brexitonderhandelaar David Frost weten, “maar we moeten door. Het is simpelweg niet juist om het risico te lopen van nieuwe chaos en verwarring.”

Geen nostalgie

Enkele uren later zei minister van Internationale Handel Kemi Badenoch iets soortgelijks. “Brexit is voltooid, Corbyn is verdwenen, covid heeft de economie verwoest en inflatie losgelaten. Wat we nu nodig hebben is geen nostalgie naar het ridderlijke elan van 2019. Wat nu nodig is, is geduld, eerlijkheid, competentie en Conservatieve deugdzaamheid.” Een dag later noemde Steve Baker, de bewindsman die een cruciale rol speelde bij het brexitreferendum, een nieuw Boris-premierschap “een gegarandeerde ramp”.

De voorstanders van Bring Boris Back (BBB) stellen dat Johnson als enige een kiezersmandaat heeft, omdat hij de Conservatieven eind 2019 de verkiezingszege bezorgde. Bovendien wijzen peilingen uit dat hij meer kans maakt om Labour te verslaan dan Sunak. Maar het is een probleem dat er nog een parlementair onderzoek naar Johnson loopt. Als komende maand blijkt dat hij het Lagerhuis bewust heeft voorgelogen over ‘partygate’, dan raakt hij zijn zetel kwijt, waardoor meteen ook het premierschap eindigt. Dat scenario zou het einde betekenen van de Conservatieve Partij.

Sunak en Johnson hadden zaterdagavond een urenlange ontmoeting in hartje Londen. Deze vredesbespreking liep evenwel op niets uit. Terwijl Sunak zondagochtend zijn kandidatuur bekendmaakte, bleef het opvallend stil rondom Johnson. Voor de oud-premier volgde een nieuwe klap toen de invloedrijke commentator Charles Moore, die dankzij zijn protegé Johnson in het Hogerhuis zit, schreef dat dit niet het moment is voor een Boris-terugkeer. “Het land heeft een vaste en competente hand nodig die het door moeilijke economische tijden kan leiden.”

Voor Johnson werden de zaken nog precairder toen ook oud-minister van Binnenlandse Zaken Suella Braverman, die eerder deze week een grote bijdrage leverde aan de val van Liz Truss, haar vertrouwen gaf aan Sunak. “Ik heb Boris vanaf het begin gesteund,” schreef deze prominente brexiteer in The Sunday Telegraph, “maar we verkeren nu in moeilijke tijden. We hebben eenheid nodig, stabiliteit en effectief leiderischap. Rishi is de enige kandidaat die aan deze voorwaarden voldoet en ik ben er trots op hem te steunen.”

Wanneer er maar een kandidaat met honderd steunbetuigingen is, wordt de nieuwe premier maandag al bekendgemaakt door het partijbestuur. Voor Sunak, een Brit van Indiase komaf, zou dat bijzonder zijn, temeer omdat het dan Diwali is, de belangrijkste Hindoestaanse feestdag.