Britse regering gaat nijpend personeelstekort te lijf met 10.500 tijdelijke werkvisa

“No more fuel is coming out.” Een Ford-bestuurder slaat zaterdagochtend rond tienen alarm bij een pomp van een Shell-tankstation in Shooters Hill, Zuidoost-Londen. Bij een andere pomp vervloekt een automobilist een collega-weggebruiker die, na zijn tank te hebben volgegooid, jerrycans aan het vullen is. Op straat toetert bus 89 omdat auto’s die de pomp willen bereiken de weg blokkeren. Shell hield het lang uit: andere pompstations in de omgeving zijn al lang leeg. “Misschien dat er vanavond laat weer benzine is”, zegt een pompbediende.

Taferelen zoals deze waren afgelopen weekeinde bij meer benzinestations in Groot-Brittannië waarneembaar. Op enkele plekken leidde de jacht op benzine zelfs tot vechtpartijen. Ambulances kwamen te laat aan bij ongelukken, amateurwedstrijden werden afgelast en apotheken vrezen medicijntekorten. De automobilistenbond probeerde de paniekaanval te bezweren met de mededeling dat er genoeg benzine is, en dat hamsteren het ware probleem is. Tevergeefs. Benzine is het nieuwe toiletpapier.

De bond heeft gelijk. Het probleem is niet het benzinetekort, maar het transport ervan. Een nieuwe fase van het tekort aan vrachtwagenchauffeurs is ingegaan. Na het opheffen van de lockdownmaatregelen konden buitenlandse chauffeurs eindelijk weer naar hun land van herkomst. Een deel van hen, zeker de Oost-Europeanen, besloot om niet meer naar het eiland terug te keren. Daar komt bij dat chauffeurs in spe tijdens de coronabeperkingen geen examens konden doen. Nieuwe chauffeurs uit de EU halen was door de brexit geen optie meer.

Markt

Wekenlang beweerde de Britse regering dat de markt het probleem wel zou oplossen en dat het hier gaat om een overgangsfase, maar de chaos bij de pompen is de afgelopen dagen overgeslagen naar Downing Street. Een tekort aan sommige producten in de supermarkten is te overzien, maar kom niet aan het recht van de Brit om ongehinderd, en tegen schappelijke tarieven, te kunnen rondrijden in de auto. Inmiddels stijgen zowel de prijzen aan de pompen als de salarissen van de vrachtwagenchauffeurs.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft nu besloten dat er tijdelijke werkvisa komen voor vijfduizend Europese vrachtwagenchauffeurs. Volgens de transportsector is dit veel te weinig omdat er een tekort van tienduizenden bestuurders. Bovendien kampen ook andere Europese landen met tekorten en is werken in het Verenigd Koninkrijk minder aantrekkelijk dan voorheen. Ten eerste gaat het niet om permanente maar om tijdelijke visa. Ten tweede zijn de wachttijden aan de grenzen sinds de brexit flink opgelopen.

Voor tegenstanders van de Brexit is de beleidswijziging een bron van leedvermaak; het is een bewijs dat het waanzin was om uit de vrije markt van goederen en personen te stappen. Volgens de regering is er niets tegenstrijdigs aan om bij arbeidstekorten tijdelijke maatregelen in te voeren. Zo maakte Downing Street ook bekend dat er 5.500 Europese gastarbeiders kunnen komen om in de pluimveesector te werken. Al maanden klagen pluimveehouders over een personeelstekort en nu is er een concrete dreiging dat er met Kerst geen kalkoen op tafel komt.

Nadat de feestdagen van 2020 op het laatste moment waren verpest door lockdownmaatregelen, kan de regering zich geen tweede mislukte Kerst veroorloven. Ook de akkerbouw zoekt naar seizoenwerkers. Een akkerbouwer in Lincolnshire, het Westland van het Verenigd Koninkrijk, heeft zelfs 30 pond per uur (35 euro) geboden voor mensen die broccoli komen plukken. De krapte op de arbeidsmarkt kan overigens snel omslaan: de financiële coronasteun voor bedrijven komt eind deze maand ten einde, wat kan leiden tot een groei van het leger werklozen.