Britse autoproductie bereikt dieptepunt: ‘Export naar Europa loopt terug’

We moeten terug naar de donkere jaren tachtig om de staat van de Britse auto-industrie te vergelijken met die van nu. Margaret Thatcher was premier, de werkloosheid was hoog en de modekleur was zwart. Popgroepen zongen over ‘no future’. En er rolden weinig auto’s uit de fabrieken. Net als nu. De autoproductie bleef in november op het eiland steken op nog geen 76.000 personenwagens. Dat is een daling van bijna 29 procent ten opzichte van november vorig jaar. De slechtste prestatie sinds 1984.

Al voor de vijfde maand op rij bouwen de Britten minder auto’s. Tot nu toe hebben de fabrieken 797.261 voertuigen geproduceerd, 432.794 minder dan in het coronavrije 2019, blijkt uit cijfers van de koepelfederatie Society of Motor Manufacturers and Traders (SMMT).

De situatie is nog alarmerender als SMMT verder teruggaat in de cijfers. In de vijf jaar voor corona bouwde Engeland gemiddeld ruim 1,4 miljoen personenauto’s per jaar. Dat zijn er op het moment dus ruim 667.000 minder. De Britse koepelfederatie van automerken noemt de cijfers extreem verontrustend en spreekt van de moeilijkste omstandigheden in decennia.

Honda sluit in Swindon

“Er werd afgelopen jaar inderdaad een dieptepunt bereikt”, zegt Rico Luman, sectoreconoom automotive bij ING. “Na een slecht 2020 daalde ook in 2021 de Britse autoproductie. Dit heeft deels te maken met de chiptekorten die de productie hinderen, maar ook met de concurrentiepositie die door de brexit onder druk staat. Een teken daarvan is de sluiting van de Honda-fabriek in Swindon, die goed was voor zo’n 8 procent van de totale Britse productie.”

De sector, alles bij elkaar goed voor bijna 800.00 banen, kijkt met angst naar het komende jaar. Dan gaan als gevolg van de Britse EU-uittreding nieuwe douane- en controlesystemen in tussen Engeland en de rest van Europa. Het handelsverdrag kent weliswaar een vrijstelling voor auto’s, maar eisen rondom lokale productie van onderdelen vormen een nieuwe bedreiging voor Engelse fabrieken.

Auto's worden tegenwoordig gebouwd met componenten die ‘just in time’, oftewel voor direct gebruik, worden geleverd. Wanneer de toelevering van zulke onderdelen door oponthoud bij de grens hapert, komt de productie in gevaar en daarmee ook de export. Precies waar de Britse automotive sector het van moet hebben.

Meeste auto’s voor EU

Veruit de meeste auto's die in het Verenigd Koninkrijk worden gebouwd gaan naar andere landen. Luman: “Ruim 80 procent van de productie wordt geëxporteerd en daarvan gaat ruim de helft naar de EU. In 2016, het jaar van het brexitreferendum, was het aandeel dat naar Europa ging nog bijna 58 procent. De export naar Europa loopt dus terug.”

Nu wordt ruim 53 procent van de in het VK gebouwde auto's verscheept naar de 27 EU-lidstaten, 16 procent vaart naar Azië, 13 procent koerst richting de VS en 2,1 procent komt aan in Australië. De rest gaat naar andere landen in de wereld.

Ondanks alles – de BMW Groep en Nissan dreigden meermaals te vertrekken – laten toch nog veel gerenommeerde merken hun auto’s in het Verenigd Koninkrijk bouwen. Naast Nissan en BMW-dochter Mini staan er onder meer fabrieken van Vauxhall, Toyota, Jaguar Land Rover, Bentley, Aston Martin, MG, Lotus, McLaren, Rolls-Royce, Morgan en Caterham.

Veerkracht

Wellicht kunnen de Britten zich vastklampen aan de veerkracht die de auto-industrie door de jaren heen al vaker heeft getoond. De historie kenmerkt zich door pieken en dalen. Het hoogtepunt van 1970, toen door het snel toenemende autobezit ruim twee miljoen auto's werden gebouwd, zal niet snel worden gehaald. Maar na de dip van de jaren tachtig kroop de branche eind jaren negentig ook uit het dal.

Luman ziet nog lichtpuntjes. “De grote fabriek van Nissan in Sunderland lijkt wel aan de weg te timmeren met verduurzaming en een geplande investering in batterijproductie. Ook zijn er plannen voor een grote batterijfabriek van Britishvolt in Blyth, in het noordoosten van Engeland.”