Brazilië wil oud vliegdekschip vol asbest en andere giftige materialen laten zinken in oceaan

Volgens de activisten bevat het oude vliegdekschip tonnen asbest, zware metalen en andere giftige materialen, die schadelijk zijn voor de voedselketen in zee. Het dumpen van het schip in de Atlantische Oceaan is volgens hen in strijd met zeker drie internationale milieuverdragen.

De Franse marine gebruikte het vliegdekschip 37 jaar lang. Daarna kocht Brazilië het in 2000 over voor 12 miljoen dollar. Volgens Time werd de 266 meter lange Sao Paulo daarmee het enige vliegdekschip van de Braziliaanse marinevloot.

Nog eens zoveel jaar later was de Sao Paulo klaar voor zijn pensioen. Een Turks bedrijf kocht het buiten gebruik gestelde schip in 2021 om het volledig te slopen. Maar Turkije trok uiteindelijk de toestemming daartoe in, toen het vaartuig in augustus 2022 de Middellandse Zee naderde, na discussie over de giftige materialen die er allemaal in zitten. Toen de Sao Paulo vervolgens werd teruggebracht naar Brazilië, mocht het schip daar ook niet aanmeren vanwege de grote milieurisico's.

Sindsdien drijft het vliegdekschip al enkele maanden doelloos op de golven ergens in de Zuid-Atlantische oceaan, gevangen in een internationaal geschil over de giftige inhoud. Het raakte ook beschadigd. En nu staat het op het punt een enorm stuk afval in de oceaan te worden. “Een milieuramp dreigt”, aldus milieuorganisaties.

‘Geen alternatief’

Iets anders dan de Sao Paulo gecontroleerd laten zinken, is volgens het Braziliaanse defensieministerie niet mogelijk, door het toenemende risico van slepen en het verslechterde drijfvermogen van het schip. De marine heeft het 'spookschip' alvast naar een locatie op 350 kilometer van de Braziliaanse kust gesleept. De oceaan is daar 5.000 meter diep. Volgens de autoriteiten is dat het veiligste gebied om het te laten zinken.

Vorige week zaterdag verklaarden militaire bronnen aan de Braziliaanse krant ‘Folha de São Paulo’ dat de marine daarbij explosieven zal inzetten, schrijft Time nog. “De enige manier om een einde te maken aan een controversiële saga”, klinkt het.

Wanneer het vliegdekschip juist tot zinken wordt gebracht, is niet bekendgemaakt. Het is ook niet duidelijk of de plannen nog ongedaan gemaakt kunnen worden. De openbare aanklager van Brazilië heeft wel een civiele zaak aangespannen tegen de marine en een federale rechtbank gevraagd om de plannen onmiddellijk stop te zetten, als reactie op de zorgen van een federaal milieuagentschap.

“We hebben het hier over een enorm schip dat zowel heel gevaarlijke als heel waardevolle materialen bevat”, stelt Jim Puckett, directeur van de ngo Basel Action Network (BAN). Hij benadrukt dat het vaartuig onder meer heel wat staal bevat, dat kan doorverkocht worden. “Dit schip laten zinken is naast alle milieuoverwegingen ook financieel gezien gewoon niet zinvol voor Brazilië. Miljoenen dollars aan staal kunnen gerecycleerd worden, wat ruimschoots opweegt tegen de kosten van het beheer van de gevaarlijke stoffen”, zegt hij. “Ik zou nog nooit zo’n waardevol schip opzettelijk tot zinken hebben zien brengen.”

BAN roept de nieuwe linkse president van Brazilië, Luiz Inácio Lula da Silva, op om in te grijpen en beroep te doen op gespecialiseerde firma’s die gevaarlijke stoffen als asbest veilig kunnen verwijderen.