Brazilianen eten dingen die wij hooguit aan de kat geven

Metropolen bieden een groeiend deel van de wereldbevolking onderdak. Hoe houden de mensen het daar leefbaar? Correspondenten doen wekelijks verslag vanuit hun eigen megastad. Deze week: Wies Ubags in Brazilië.

“Ik ben dol op Rio. Het enige wat ik weleens mis is een echte gourmetcultuur”, zei ik op visite bij een oud-buurvrouw en haar Argentijnse echtgenoot. Dat had ik niet moeten zeggen. De Argentijn sprong er meteen op in en begon de Braziliaanse keuken af te kraken. “Bonen met rijst en rijst met bonen”, en nog meer denigrerende taal sloeg de man, die al een glaasje op had, met grote gretigheid uit.

Mijn oud-buurvrouw en haar twee volwassen kinderen waren razend, er ontstond hooglopende ruzie met klapperende deuren. De avond was verpest. Ik voelde me schuldig, omdat mijn opmerking de aanleiding van de ruzie was geweest.

Ik wilde niet zeggen dat het Braziliaanse eten niet goed is, ik wilde zeggen dat ik in Rio de Janeiro een fijnproeverscultuur mis, restaurants met een kaart die je verrast en uitdaagt om te experimenteren. Het is niet het ergste in het leven om te missen en Rio is een hoogst verleidelijke stad. Maar wat de gastronomie betreft valt het tegen en dat zou je niet verwachten van een stad met een kleine zeven miljoen mensen die te boek staat als een van de toeristische hotspots in Latijns-Amerika.

Rio’s lelijke grote zus São Paulo, de grootste stad van het land, heeft wat dat betreft veel meer te bieden. Er wordt gezegd dat je er betere pizza kunt eten dan in heel Italië. In São Paulo woont ook de grootste Japanse gemeenschap buiten Japan en die heeft natuurlijk ook haar rijke eetcultuur meegenomen.

Rio is een ander verhaal. Je gaat er niet uit om lekker te tafelen. Je gaat uit om de straat op te gaan en te drinken, naar mensen te kijken en bekeken te worden, en je eet omdat je niet de hele avond op een lege maag kunt drinken. De Argentijn heeft wel gelijk dat er veel rijst en bonen worden geserveerd – en voor mijn smaak veel te weinig groenten.

Brazilianen houden bovendien van dingen die wij alleen aan de kat of de hond zouden geven. De poten of de strot van de kip (dus geen kippen­bouten!), de tenen van het varken. Maar gelukkig zijn daar ook bijvoorbeeld de afro­vrouwen die aan kraampjes op straat acarajé verkopen, een soort broodje van bonenpasta dat wordt gefrituurd in palm­olie, in Brazilië dendé ­genoemd, en dat wordt gevuld met onder andere garnalen. Heerlijk!

En gelukkig wordt in ons wijkje in het centrum bij de bar van Geraldinho regelmatig een barbecue gehouden. Bepaald geen culinaire hoogstandjes, maar gezellig eten en drinken op straat met de buren onder elkaar. Geraldinho, die niet eens een menukaart heeft, weet bovendien als geen ander hoe je smakelijk mals vlees moet bereiden.

Lekker tafelen bewaar ik voor Europa, of als ik voor mijn werk naar de Colombiaanse hoofdstad Bogotá moet of de Peruaanse hoofdstad Lima. Bogotá heeft zich in minder dan tien jaar tijd opgewerkt van een in de bergen weggestopte provinciale stad tot een trotse metropool met een rijk cultureel en gastronomisch leven. Daar kan Rio nog wel wat van opsteken. Als het zou willen.

Want ik vermoed dat de Cariocas, de inwoners van Rio, innig tevreden zijn met hun eetcultuur en dat je eventuele kritiek maar beter voor je kunt houden, om te voorkomen dat je net zo’n gierende bonje krijgt als de hoogmoedige Argentijn.