Binnenkijken in een trekkershut op grote hoogte

Wie dagenlang diepe dalen en hoge toppen bewandelt, heeft ’s avonds meer dan ooit nood aan warmte en gezelligheid. In deze Noorse trekkershutten van het beroemde architectenbureau Snøhetta krijgt u er het spectaculaire uitzicht over de gletsjer gratis bij.

Wie zijn architectenbureau ­vernoemt naar een bergtop moet uit bijzonder hout zijn gesneden. En dat zijn de teamleden ­achter het Noors-Amerikaanse Snøhetta zeker. Als bedrijfsuitstap beklimmen ze bijvoorbeeld jaarlijks de Snøhettaberg: met 2.286 meter een van de hoogste toppen van Noorwegen. Achteraf keuvelen ze na in hun zelfontworpen rendieren-observatiepaviljoen, daar vlakbij.

Ook hun ambitie is uitzonderlijk. “Architectuur is een traag proces”, klinkt het. “Onze ideeën moeten extreem ­toekomstproof zijn, anders is het gebouw al verouderd nog voor het opent. Daarom willen we de komende tien jaar enkel nog klimaatneutraal bouwen. Over twintig jaar is dat klimaatnegatief.”

Vorig jaar realiseerden ze al een ­energiepositief kantoor­gebouw. Dat wekt zo veel energie op dat het niet alleen het verbruik compenseert, maar ook de ­constructie, eventuele afbraak en het materiaalgebruik.

Overbodig om te zeggen dat Snøhetta begaan is met het milieu. In hun portfolio zitten opvallend veel projecten in de natuur. Een van de meest recente is Tungestølen, een wandel­huttencomplex in het westen van Noorwegen met ­uitzicht over de prachtige Jostedalen­gletsjer. Het vervangt een eerdere ­gletsjertoeristenaccommodatie die in 2011 op kerstdag vernield werd door een wervelstorm.

Op dat noodlot inspireerden de ­architecten deze vijfhoekachtige vorm. De puntige gevel leidt de wind af die uit de vallei omhoog komt. “De kleuren en materialen zijn geïnspireerd op andere hutjes in de buurt, maar de unieke vorm maakt van deze cabins toch iets verrassends”, aldus Anne Cecilie Haug, senior architect bij Snøhetta. “Ondanks de vreemde vorm zorgden we ervoor dat ze zeker niet te veel aandacht trekken. Voor ons moet architectuur altijd ondergeschikt zijn aan het landschap.” Hadden we al gezegd dat dit atypische architecten zijn?

In het hoofdgebouw vind je, naast een slaapzaal met dertig bedden, ook een gezellige gemeenschappelijke ruimte met zithoek en een eetplek. Daarnaast zijn er individuele cabins met vier bedden.

“Ons doel was om cabins te maken met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk, die bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden en die toch warm en gezellig zijn”, zegt de Snøhetta-architect. Om dat te bereiken, gebruikten ze veel hout, zowel voor de constructie als voor de afwerking. Aan de muur kwamen memorabilia uit de oude, omvergewaaide accommodatie, zoals een oude ijsbijl en wat landkaarten. Het haardvuur en de wollen dekens zorgen voor een extra shot knusheid die een mens verdient na een gletsjerwandeling.

Revolutionaire bib

Behalve architecten zijn de mensen van Snøhetta ook wereldverbeteraars. Kjetil Trædal Thorsen, de Noor die in 1987 Snøhetta oprichtte samen met de Amerikaan Craig Dykers, zei ooit: “Voor ons is het doel van architectuur: betere leefomgevingen creëren voor mensen, dieren en planten. Sinds dag één willen we architectuur maken die bijdraagt aan het maatschappelijk bewustzijn. Onze gebouwen moeten cultuur voor iedereen bereikbaar maken. Culturele gebouwen zijn in onze ogen de redders van de vrije geest.”

Dat klinkt nogal hoogdravend, maar Thorsten verwijst naar de Egyptische Bibliotheca Alexandrina, hun allereerste gebouw. Tijdens de Arabische Lente maakten lokale jongeren een menselijke ketting om het gebouw te beschermen tegen plunderaars. De bibliotheek is – meer dan een stapel boeken – de ­belichaming van vrije meningsuiting.

Ook in Saudi-Arabië bouwde Snøhetta een ­bibliotheek. Bakken kritiek oogstten ze. “We twijfelden enorm. Willen we ­werken voor een autoritair regime? Wat met de vele vrouwen en medewerkers met een andere geaardheid op ons bureau? We zeiden toch ja, omdat het een plek is die het verschil maakt. King Abdulaziz Centre for World Culture werd de eerste publieke bibliotheek en ­bioscoop van het land. Maar het ­belangrijkste is dat ­mannen en vrouwen dezelfde entree gebruiken. Een revolutie voor Saudi-Arabië.”

Qua maatschappelijke impact zijn de Tungestølen-hutjes een trapje nederiger. Maar de panoramische vergezichten op het spectaculaire landschap zijn mogelijk redders van een vermoeide coronageest. Al moeten we nog even wachten tot we op Scandinavische wandelvakantie ­kunnen.

Een geluk: Snøhetta heeft ook in ons land twee projecten in de steigers. In december wonnen ze samen met het Antwerpse bureau Binst Architects de wedstrijd om het Brusselse Muntcentrum tegen 2024 om te toveren tot een woon-, kantoor- en hoteltoren. Daarnaast ­maakten ze een ontwerp voor ‘Roelevard’’: twee torens die gebouwd zullen worden in de stations­buurt van Roeselare.