Bijna dubbel zoveel ongevallen door chauffeurs onder invloed van drugs

“Elk nieuwsbericht over een ongeval waarbij de chauffeur onder invloed van drugs of alcohol was, gaat dwars door ons hart. Dan breekt het, vanbinnen. Omdat we de tristesse kennen die daarna volgt, de ellende voor ouders, grootouders, broers, zussen.” Frank Van Achter (58) zucht. Hij is de grootvader van Axelle (3). Op 23 augustus 2015 werd het meisje samen met haar mama Johanna in Nieuwerkerken van het voetpad gemaaid. De toen 19-jarige chauffeur had drugs genomen, was ook onder invloed van alcohol en reed weg. “Axelle werd 35 meter ver weggekatapulteerd. Iemand die daarna gewoon thuis komt en in zijn bed kruipt, weet niet meer wat de realiteit is.”

Acht procent van de Belgische bestuurders geeft toe minstens één keer per maand met drugs in het bloed achter het stuur te kruipen. De cijfers zijn torenhoog. Tijdens de eerste zes maanden van dit jaar betrapte de politie in Vlaanderen alleen al 4.319 chauffeurs op drugsgebruik. In diezelfde periode gebeurden in Vlaanderen 262 letselongevallen onder invloed van drugs, vijf keer met dodelijke afloop ter plaatse. Het jaar daarvoor waren dat er 139 in de eerste jaarhelft, zo blijkt uit cijfers van Statbel en de federale politie via het kabinet van Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld).

En het zijn vooral jonge mensen die onder invloed de weg op gaan. In twee jaar tijd is het percentage bestuurders tussen 18 en 34 dat toegeeft maandelijks te rijden na drugsgebruik van 11 naar 19 procent gestegen, zo blijkt uit de Nationale VerkeersONveiligheidsenquête. In vier op de tien gevallen combineren die jongeren drugs met alcohol, wat het ongevalsrisico alleen maar groter maakt.

Dweilen met de kraan open

“Drugs zijn het nieuwe alcohol”, zegt verkeersexpert Tom Brijs (Universiteit Hasselt). “Waar we zien dat overtredingen vroeger vooral door alcohol kwamen, komen daar de laatste jaren allerhande partydrugs en bijvoorbeeld ook lachgas bij. En de combinatie van die twee baart het meeste zorgen, want onderzoek leert dat de ernst daarvan veel zwaarder is dan de som van de aparte delen. Hoe sterk de kans op een ongeval stijgt met drugsgebruik, is evenwel moeilijk te becijferen. Sommige middelen stimuleren en kunnen leiden tot een overschatting van de rijvaardigheid waardoor chauffeurs meer risico nemen in het verkeer. Andere drugs verdoven en vervagen de perceptie van de realiteit waardoor bestuurders trager reageren. En dan weten we nog niets van wat er voortdurend aan nieuwe dingen bij komt. Eigenlijk is het dweilen met de kraan open.”

“Ik weet niet wat er moet gebeuren”, zegt ook de grootvader van de verongelukte Axelle. “Ik werk 35 jaar, ook tijdens het weekend. In al die jaren ben ik slechts één keer tegengehouden. Ik vind dat er veel te weinig gecontroleerd wordt.” Nochtans zijn de hoge ongevallen- en betrappingscijfers een combinatie van toenemend drugsgebruik enerzijds, maar ook van meer controles anderzijds. In de eerste zes maanden van dit jaar testten 6.488 mensen positief op een speekseltest. Vorig jaar waren dat er zelfs 7.835, het jaar daarvoor 5.138. “Dat fluctueert, maar in 2013 bijvoorbeeld ging dat maar over 1.623", zegt Stef Willems van verkeersinstituut VIAS. “In de meerderheid van de gevallen gaat het om cannabis. Velen denken nog altijd dat er een soort van tolerantie bestaat tegenover een joint. Maar niet in het verkeer, toch?”

Minister Peeters wil het probleem aanpakken en voorziet daarom boven op de 100.000 speekseltesten die vanuit de federale overheid worden voorzien, nog eens 10.000 testen extra. En donderdag wordt in Club Versuz in Hasselt de ‘Groot gelijk dat je drugsvrij rijdt’-campagne afgetrapt. “Lokale besturen en politiezones kaartten een groot tekort aan drugstesten op het terrein aan”, klinkt het bij minister Peeters. “Daarom wil ik ook vanuit Vlaanderen principieel en symbolisch mijn steentje bijdragen door 2.000 tests per provincie te voorzien.”