Biden nodigt Taiwan uit voor democratie-top, NAVO-bondgenoot Turkije niet welkom

De Amerikaanse president Joe Biden heeft China opnieuw tegen zich in het harnas gejaagd door Taiwan uit te nodigen voor een grote democratietop in december. De uitnodiging komt een week nadat Biden de Chinese leider Xi Jinping waarschuwde niet te ver te gaan in de kwestie Taiwan, dat door Peking wordt beschouwd als een provincie.

Taiwan, waarmee de Verenigde Staten officieel geen diplomatieke betrekkingen hebben, behoort tot de 110 landen die Biden heeft uitgenodigd voor zijn grote tweedaagse ‘Top voor de Democratie’, die op 9 december begint. Met de virtuele conferentie wil de Amerikaanse regering de democratieën wereldwijd versterken, mensenrechten bevorderen en een tegenwicht bieden tegen de trend naar autoritair bestuur in sommige landen.

De opname van Taiwan in de uitnodigingslijst van ‘gevestigde en jongere democratieën’ die Washington dinsdag bekendmaakte, is China in het verkeerde keelgat geschoten. Peking noemde het een ‘fout’ en benadrukte dat het gekant was tegen ‘elk officieel contact’ tussen de VS en Taiwan. De VS erkenden hun bondgenoot Taiwan en niet China tot 1979 als de enige vertegenwoordiger van het Chinese volk.

Ook liet China, dat niet is uitgenodigd, weten weinig op te hebben met Bidens top. ‘De Amerikaanse acties tonen alleen maar aan dat democratie slechts een dekmantel is en een instrument om zijn geopolitieke doelstellingen te bevorderen, andere landen te onderdrukken, de wereld te verdelen en zijn eigen belangen te dienen’, aldus een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Peking.

Chinese intimidatie

De Amerikaanse actie laat zien dat Biden zich niet laat intimideren door de steeds fellere waarschuwingen en acties van China als het gaat om Taiwan. De spanningen zijn sinds begin dit jaar flink toegenomen door onder andere de grotere aanwezigheid van de Chinese luchtmacht in de defensiezone die Taiwan rond het eiland heeft ingesteld.

Ook neemt de ongerustheid in het Pentagon toe over de steeds grotere militaire dreiging die het Chinese leger vormt voor Taiwan. In maart waarschuwde Amerika’s hoogste commandant in Azië, admiraal Phil Davidson, voor het gevaar van een Chinese invasie in de komende zes jaar. Biden liet Xi vorige week op hun virtuele top weten sterk gekant te zijn tegen ‘eenzijdige pogingen om de status quo te veranderen of de vrede en stabiliteit in de Straat van Taiwan te ondermijnen’. Op zijn beurt waarschuwde Xi de VS ‘niet met vuur te spelen’.

Net als China is ook Rusland, zoals was te verwachten, niet uitgenodigd voor Bidens democratie-top, waaraan wereldleiders zullen meedoen. Van de EU-lidstaten is alleen Hongarije buitengesloten, een duidelijke sneer van Washington richting premier Orbán. Ook niet uitgenodigd is NAVO-bondgenoot Turkije, waar president Erdogan na de mislukte staatsgreep van 2016 hard optrad tegen politieke tegenstanders.

Duterte op gastenlijst

Opvallend is de uitnodiging voor de Filipijnen en Polen. De Filipijnse president Duterte wordt al sinds zijn aantreden in 2016 internationaal bekritiseerd vanwege zijn keiharde aanpak van de drugscriminaliteit en schending van de mensenrechten. De rechtse Poolse regering van president Duda is voortdurend in conflict met de EU over onder andere de aanpak door Warschau van de rechterlijke macht.

Biden wil volgend jaar een tweede democratie-top houden, om te kijken of de gestelde doelen zijn gehaald. De president zegt dat hij met de top ook gevolg wil geven aan zijn doel om ‘democratie en mensenrechten centraal te stellen in het buitenlandse beleid van de VS’.