Ben & Jerry’s verlaat door Israël bezette gebieden

Ben & Jerry’s stopt zijn activiteiten in de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Daar ijs verkopen zou tegen de waarden van de onderneming zijn, luidt het. Daarmee geeft Ben & Jerry’s, een dochter van Unilever maar wel vrij om zich in netelige kwesties te blijven uitspreken, gehoor aan de oproepen van pro-Palestijnse activisten.

Ben & Jerry’s kondigde maandag aan het langlopende licentiecontract met de Israëlische fabrikant en distributeur – dat eind dit jaar afloopt – niet te zullen verlengen. In een verklaring meldde het bedrijf de beslissing te hebben genomen “vanwege bezwaren die zijn geuit door fans en partners”.

De beslissing van de ijsmaker past in een lange traditie van politiek activisme die bij het merk hoort. De Amerikanen Ben Cohen en Jerry Greenfield, klasgenoten op de middelbare school, richtten in 1978 Ben & Jerry’s Ice op in de Amerikaanse staat Vermont. Het ideaal was om de melkveehouders een goede melkprijs te kunnen bieden.

In de loop van de jaren, terwijl het bedrijf verder groeide, bleven de beide oprichters politiek en maatschappelijk betrokken en droegen dat ook uit. In 1985 begonnen ze de Ben & Jerry Foundation, een stichting die goede doelen steunt. Jaarlijks werd 7,5 procent van de winst overgemaakt naar de stichting. Met dat geld werden onder andere projecten gesteund voor kansarme kinderen, het milieu en voor het verbeteren van de positie van de lgbtq+-gemeenschap.

In 2000 verkochten de oprichters het bedrijf aan voedingsmultinational Unilever. Tegen die verkoop was destijds protest, uit vrees dat Unilever het activistische karakter van het bedrijf zou beëindigen. Maar Cohen en Greenfield bedongen juist dat het bedrijf een eigen onafhankelijke koers kon blijven varen. En dat heeft het altijd gedaan.

Vluchtelingen

De laatste jaren roerde Ben & Jerry’s zich vooral in het debat over vluchtelingen. Zo werd een actie gestart om negenduizend Afghanen een verblijfsstatus in Zweden te geven. En vorig jaar brak een Twitter-ruzie uit tussen het ijsbedrijf en de Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel. De minister had geklaagd over de toevloed aan illegale immigranten die per bootje het Kanaal overstaken.

Ook was het bedrijf een van de drijvende krachten achter de advertentieboycot bij Facebook en Twitter, omdat de socialemediabedrijven niet voldoende deden tegen racistische uitlatingen op hun platformen. De laatste jaren voerde het bedrijf actief campagne tegen de Amerikaanse president Trump.

Jerry Greenfield sloot zich ook aan bij de Millionaires for Humanity, een groep miljonairs die de rijken de coronacrisis wil laten betalen. Dat moet gebeuren door de belasting voor de allerrijksten flink te verhogen.

De jongste actie, stoppen met ijsverkoop in de bezette gebieden, heeft een lange voorgeschiedenis. Al in 2012 riep de groep ‘Vermonters voor gerechtigheid in Palestina’ op tot beëindiging van de ijsverkoop. In de bezette gebieden wonen bijna 700.000 Israëliërs, naast drie miljoen Palestijnen. Unilever liet in een verklaring weten “aanwezig te blijven in Israël”, maar het besluit van Ben & Jerry’s te zullen respecteren.

De Israëlische premier Naftali Bennett noemde de beslissing van Ben & Jerry’s ‘moreel verkeerd’. Volgens Bennett zijn er ‘meerdere ijsmerken, maar slechts één Joodse staat’. “De boycot zal niet werken. We zullen ons er met volle kracht tegen verzetten.” Bennetts partij is voorstander van de Israëlische nederzettingenpolitiek. De meeste landen vinden die nederzettingen illegaal, maar Israël bestrijdt dat.

Een woordvoerder van de Palestijnse bevrijdingsbeweging PLO is blij met het besluit van Ben & Jerry’s om de verkoop in Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever te staken. “Wij verwelkomen de beslissing van elk bedrijf om zijn werk en investeringen in Israëlische nederzettingen stop te zetten”, aldus Wasel Abu Youssef.