Belgische fiscus aast op erfenis burggravin AB InBev. Een dossier vol bier, verraad en een vals testament

Het dossier leest als een heuse soap, met verraad in de familie, miljoenenzwendel en een vals testament. Centraal in het complexe verhaal staat burggravin Amicie de Spoelberch, kleindochter van Adolphe de Spoelberch, die historisch aandeelhouder was van de brouwerij Artois. Die brouwerij fuseerde met Piedboeuf, wat later uitmondde in de multinational AB InBev die we vandaag kennen.

De burggravin, die een vijfde van de aandelen van haar grootvader erfde, leefde het leven van een rentenier, met een schat van bijna 8,2 miljoen AB InBev-aandelen. In februari 2001 trouwde de burggravin op haar 79ste met de 65-jarige Luka Bailo in Luxemburg-stad. Ze huwen, tot afgrijzen van de adellijke familie, onder het regime van de algehele gemeenschap, waarbij zij besloten al hun goederen te delen.

Luka Bailo was het hoofd van een klein Servisch bedrijf. Maar hij was vooral bekend als gokker in casino’s, en was destijds ook in opspraak gekomen in verschillende rechtszaken. De gravin adopteert tevens de twee zonen van Bailo, die in 2004 stierf. Zijn zonen, Alexis en Patrice, hebben dan het enorme familiefortuin – waaronder de aandelen van AB InBev die op dat ogenblik naar schatting zo’n 400 miljoen euro waard zijn – naar zich toegetrokken. De gravin werd daarbij buitenspel gezet.

Amicie de Spoelberch vocht evenwel terug en zette een stoet advocaten op het dispuut. In februari 2006 diende ze in Luxemburg een klacht in wegens diefstal, fraude en schending van vertrouwen. Wanneer de gravin op 21 mei 2008 sterft, gaat de strijd onverkort voort. Na haar dood moesten haar geadopteerde kinderen – die zij wilde onterven – vechten om hun deel van de koek te behouden, nu tegen een groep advocaten die het familievermogen wilden repatriëren naar in Panama en Liechtenstein gevestigde stichtingen.

Geheime deal

Na verscheidene jaren van openlijk conflict sloten de verschillende hoofdrolspelers eind 2010 in Genève een geheime overeenkomst. Le Soir heeft een kopie van dat akkoord, waaruit blijkt dat de twee geadopteerde zonen een som erven ter waarde van 589 miljoen euro. De rest, waaronder een landgoed, gaat naar de stichtingen van Roger de Spoelberch, genoemd naar de eerder al overleden broer van de gravin. In deze overeenkomst werd ook bepaald dat de nalatenschap van de burggravin in Luxemburg zou worden geopend, en niet in België.

Maar tien jaar later besloot de Belgische belastingdienst de zaak op te nemen. De fiscus stelde dat de verjaringstermijn nog niet was verstreken, en heeft alle partijen bij de overeenkomst een nieuwe belastingaanslag gezonden. De Bijzondere Belastinginspectie is immers van mening dat de successierechten in België hadden moeten worden betaald. Bepaalde elementen suggereren dat de feitelijke verblijfplaats van het koppel België was, en niet Luxemburg. In haar testament vermeldt de gravin ook dat zij haar domicilie heeft in Elsene.

Uit documenten die Le Soir verzamelde, moet blijken dat het echtpaar Bailo-de Spoelberch, hoewel ze in 1999 officieel naar Luxemburg verhuisden, meer dan emotionele banden met België had behouden. Zo betaalde het echtpaar in het begin van de jaren 2000 een groot deel van de rekeningen vanuit hun woning aan de Chaussée de Waterloo: hotelovernachtingen, de aankoop van een Porsche Cayenne voor een van hun kinderen, levering van materiaal. Dat maakt volgens fiscaal expert Michel Maus (VUB) een groot verschil. “Bij een nalatenschap spelen in de afhandeling van de successierechten twee elementen: de effectieve woonplaats en de plaats waar het vermogen werd beheerd.”

Een van de stichtingen van Roger de Spoelberch, gecontacteerd door Le Soir, verzekert dat zij geen successierechten verschuldigd is en dat zij de vorderingen die onlangs door de Belgische fiscus tegen haar werden ingebracht, langs gerechtelijke weg betwist.