Belgische cel verdient niemand, vindt Nederland

Het begon toen een onderzoeksrechter in Antwerpen de uitlevering van acht verdachten vroeg. De acht zouden betrokken zijn bij een internationaal georganiseerde cocaïnesmokkel, onder meer via de haven van Antwerpen. Dit voorjaar werd een viertal verdachten gearresteerd, waardoor een groots drugsonderzoek wordt gevoerd.

De rechtbank in Amsterdam reageerde op het verzoek met een opmerkelijk beslissing. "Op dit moment worden geen verdachten meer uitgeleverd aan België", zegt persrechter Polly van Dijk.

"Er moet meer onderzoek gebeuren door de officier van justitie over de omstandigheden in Belgische arresthuizen en gevangenissen, want de rechtbank heeft een recent verslag gelezen van het Europees Comité voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing, kortweg CPT.

"Daarin worden zorgen geuit over de grondrechten van gedetineerden, vooral bij stakingen van het gevangenispersoneel. De gevangenen zaten vorig jaar bijvoorbeeld 24 uur in hun cel, zonder mogelijkheid op bezoek of onderhoud met een raadsman. Sindsdien werden er onvoldoende maatregelen genomen. Zelfde verhaal met de overbevolking. De rechtbank spreekt nog niet over mensonterende behandelingen, maar wil dat verder onderzocht zien voor er verdachten verhuizen naar een Belgische cel."

Meester Pol Vandemeulebroucke treedt op voor een van de Nederlandse verdachten. "In ons land vinden we het intussen normaal dat verdachten op een matras op de grond in een cel slapen, terwijl nog steeds het vermoeden van onschuld speelt. Maar dat is het niet, heeft nu ook een buitenlandse rechtbank duidelijk gezegd."

Aan de schandpaal

Door het verslag van CPT wordt België volgens professor criminologie Sonja Snacken van de VUB aan de publieke schandpaal genageld. Dit verslag is er dan ook niet op een dag gekomen. Al meer dan tien jaar formuleert CPT aanbevelingen en eisen in officiële rapporten na talloze bezoeken.

"Het comité is verbonden aan de Raad van Europa en dat spreekt over het al jaren ontbreken van enige vooruitgang of verbetering en het uitblijven van een minimale dienstverlening, iets wat alleen in België nog niet bestaat. Dat leidt bij een staking tot grote problemen."

'Al maatregelen genomen'

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) neemt akte van de uitspraak in Amsterdam, maar wil geen verder commentaar geven. "Al sinds het begin van de legislatuur bekijkt de minister hoe aan de eisen van het CPT voldaan kan worden", zegt zijn woordvoerster Sieghild Lacoere.

"De Belgische regering heeft al maatregelen genomen. De laatste vier maanden is de gevangenisbevolking gedaald van 10.808 naar 10.444 op 1 augustus. De voorbije jaren was dat aantal steeds meer dan 11.000 gedetineerden. Vanaf augustus zal het Forensisch Psychiatrisch Centrum Antwerpen geïnterneerden opnemen, en ook de vergunning voor de gevangenis van Haren is intussen goedgekeurd."