Belgen en Afghaanse vluchtelingen willen hun achtergelaten familie terug: wat nu?

Vanuit ons land willen Belgen en Afghaanse vluchtelingen hun achtergebleven familieleden overbrengen. In Kaboel hebben ook na de bomaanslagen nog duizenden mensen geprobeerd om de luchthaven te bereiken. Komt er een vluchtelingenstroom op ons af?

“Als ik even wat tijd heb, bel ik naar mijn vrouw”, zegt Fawad Mohsen (35) uit Turnhout. “Ik moet haar echt een paar keer per dag horen anders ben ik niet gerust. Mijn vrouw bevindt zich in Mazar-i-Sharif (de op drie na grootste stad in Afghanistan, YV). Ze kan niet naar buiten. Alle mensen zijn er heel bang voor wat er nog staat te gebeuren.”

Mohsen kwam samen met zijn moeder in 2012 naar ons land. Hij runt nu een broodjeszaak, waar hij van ’s ochtends vijf uur tot ’s avonds aan de slag is. Daar komen nog eens de zorgen bij voor zijn moeder, die begint te dementeren.

In 2017 trouwde hij met zijn echtgenote in Afghanistan. Sindsdien loopt hij de deuren van het gemeentehuis en van advocaten plat om zijn vrouw naar België te laten overkomen via een procedure van gezinshereniging, maar dat is dus nog niet gelukt. Nu is hij radeloos over wat hij kan doen om zijn vrouw te helpen.

“Veel Belgen die vastzaten in Afghanistan konden met hun familie op een evacuatievlucht geraken”, zegt hij. Ook als die familieleden geen Belgische nationaliteit hadden. Maar mijn vrouw kon niet weg. Ik heb mails gestuurd naar de ambassade van Islamabad en naar Asiel en Migratie. Ik heb ook gebeld naar het noodnummer van Buitenlandse Zaken. Maar ik heb nergens antwoord gekregen.”

Red Kite

Belgische vliegtuigen konden in het kader van de evacuatiemissie ‘Red Kite’ 1.216 mensen naar ons land overbrengen, maar de vrouw van Mohsen kon dus niet mee. De regering zette de missie vorige week woensdag in allerijl stop, uit schrik voor terreurdaden. De dag erop volgde een dubbele bomaanslag.

Bij ons doen sommigen er ondertussen alles aan om hun familie toch nog naar België te krijgen. De Morgen heeft uit goede bron vernomen dat een Afghaanse man de staat zelfs heeft gedagvaard om zijn familieleden te evacueren. Abdul Moqim, een kruidenier uit Schaarbeek is dan weer een petitie gestart, die al zo’n 2.000 handtekeningen heeft verzameld.

Omdat zijn moeder erg ziek is, ging zijn vrouw enkele weken geleden terug naar hun geboorteland. Maar ook zij werd verrast door de snelle opmars van de taliban. Moqim vraagt de regering nu met aandrang om zijn moeder, zijn zus en zijn echtgenote uit het land te halen. Aan BX1 vertelde hij dat hij veel schrik heeft voor wat de taliban zouden doen, als ze zijn gezin zouden vinden. Zijn broer is zelfs al door hen ontvoerd.

“Als de taliban een huis betreden en zien dat er geen man aanwezig is, huwelijken ze meisjes van een bepaalde leeftijd uit aan iemand van de terreurorganisatie”, zei Moqim. “Ik hoop dat dat niet met mijn dochters gebeurt.”

Zondag zouden er nog ongeveer 1.000 burgers in de luchthaven van Kaboel geweest zijn, die nog wachtten op een evacuatievlucht om uit Afghanistan te vertrekken. Dat zei een veiligheidsbron aan Reuters. Tot dinsdag staat de luchthaven onder controle van Amerikaanse troepen. Dan halen Amerikaanse vliegtuigen de laatste soldaten weg en nemen de taliban het vliegveld over.

Omdat het land ondertussen bijna volledig in hun handen is gevallen, is het ook heel moeilijk geworden om langs de weg het land te verlaten. Voorlopig hebben de achterblijvers dus nog weinig opties. Maar door de crisis zijn er velen in Europa bevreesd over een vluchtelingenstroom, die in de toekomst zou ontstaan.

“Volgens internationale organisaties, zoals UNHCR, is die zelfs al op gang gekomen”, zegt Charlotte Vandycke van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. “In Afghanistan waren er dit jaar al een half miljoen ontheemden. De voorbije jaren zijn al veel Afghanen gevlucht naar Iran en Pakistan.”

Officieel zijn in Iran 780.000 en in Pakistan 1,4 miljoen Afghaanse vluchtelingen, die er soms al decennia wonen. Maar officieus zouden het er miljoenen meer zijn. De laatste dagen zijn er nog eens duizenden Afghanen de grens met Pakistan overgestoken. Als er nog een vluchtelingenstroom ontstaat, zullen de meeste mensen volgens Vandycke ook weer in de buurlanden terechtkomen.

Laissez-passer

Vluchtelingenwerk Vlaanderen pleit er ondertussen voor om meer te doen voor gezinnen zoals dat van Mohsen, die verstrikt zijn geraakt in procedures. Als zijn vrouw een visum zou willen ophalen om naar België te reizen, dan moet ze daarvoor naar de ambassade in Islamabad. Maar dat is niet mogelijk, omdat Pakistan enkel personen toelaat die zo’n visum al hebben.

De organisatie vraagt daarom dat het mogelijk wordt om het visum ook in België aan te vragen. Met een laissez-passer zouden Afghanen, die in de procedure zitten, dan naar Pakistan kunnen reizen. Maar het kabinet van staatsecretaris Sammy Mahdi (CD&V) vindt de situatie in Afghanistan momenteel nog veel te onvoorspelbaar om hier al uitspraken over te doen.

Uit de lessen van eerdere migratiecrisissen is voor de vluchtelingenorganisatie alvast één ding duidelijk. De onveiligheid in Afghanistan en moeilijke procedures voor legale migratie zijn koren op de molen van mensensmokkelaars. “Daarom moeten Europese lidstaten samen hun verantwoordelijkheid opnemen en moet België de regels durven herzien”, zegt Vandycke. “De VN vragen ook al jaar en dag meer hulp voor betere opvang in de regio.”