Bedreigt de brexit de ‘Belgische’ zeetong?

Europese politici kijken met een bang hart naar de vorderingen in de brexitsaga: zal het Verenigd Koninkrijk voor 29 maart instemmen met een uittredingsakkoord? En wat zal dat akkoord precies inhouden?

Maar niet alleen bij politici heerst ongerustheid. In Nederland slaan ook de vissers in paniek. Zestig procent van de vangst van Nederlandse vissersschepen komt uit de Britse wateren. Als die na de brexit gesloten worden voor vissers uit de Europese Unie, dreigt een ‘koude sanering’ van de Nederlandse visserij, klonk het afgelopen week in Trouw.

Status quo

Ook de Belgische vissers zijn er niet helemaal gerust op. Vijftig procent van de Belgische vangst komt uit de Britse wateren. Maar Emiel Brouckaert van de Vlaamse Rederscentrale is strijdvaardig. “We proberen het status quo vast te houden. De complexiteit van het visserijbeheer maakt dat er altijd een vorm van samenwerking met het Verenigd Koninkrijk nodig zal zijn om een duurzame visserij te behouden. Dat moet onze doelstelling zijn.”

De vissers hebben daarvoor al meermaals overleg gehad met de verschillende overheden. “Gezien de potentieel grote impact op de visserij is het belangrijk voorbereid te zijn op alle mogelijke scenario’s”, klinkt het op het kabinet van Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V).

Het doemscenario is een harde brexit, waarbij de Britten alle buitenlanders uit de Britse wateren weren. “Stel dat het Verenigd Koninkrijk zegt: ‘We sluiten al onze wateren’, dan zitten we met een probleem. Dan krijgen we plaatselijke overbevissing in de Belgische, Nederlandse, Franse, Deense en Ierse wateren”, zegt Hans Polet van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO).

De Belgische vissers, maar ook hun Europese collega’s, zouden zich dan moeten terugplooien op een veel kleiner territorium, en elkaar al snel voor de voeten varen. “Het zou veel drukker kunnen worden in die wateren, wat natuurlijk ook gevolgen zou hebben”, zegt Brouckaert. “Het recht van de sterkste bepaalt wie het overleeft”, verwoordt een woordvoerder van de Nederlandse vissers het.

Internationale markt

Al denkt Polet dat het zo’n vaart niet zal lopen. Hij verwacht eerder dat de 12 mijlszone gesloten zal worden. Dat is de zone tussen 6 en 12 mijl rondom de kust van alle eilanden van het Verenigd Koninkrijk. “Voor de grote vaartuigen zou dat weinig verschil maken. Die mogen daar sowieso niet binnen.”

Voor de kleinere vaartuigen ligt dat anders. Zij zullen andere visgronden moeten zoeken. Dat kan in de Britse wateren buiten de 12 mijlszone, zoals de Keltische Zee of de Ierse Zee, of in de Franse, Belgische of Nederlandse wateren.

Hoewel Brouckaert mikt op een status quo, zullen er volgens Polet sowieso veranderingen merkbaar zijn. Zeker de kleinere vissersschepen zullen een impact van de brexit ondervinden en minder vis vangen. Hij schat het inkomensverlies op 10 à 20 procent, wat voor sommige vissers het verschil betekent tussen financieel overleven of niet.

Of dat zal worden doorgerekend naar de consument hangt van het scenario af. “Als enkel de 12 mijlszone gesloten wordt, dan denk ik dat we daar op de vismarkt relatief weinig van gaan merken”, zegt Polet. “Alles samen voeren wij 50 à 60 vissoorten aan. Voor de ene zal dat erger zijn dan voor de andere, maar uiteindelijk zal de consument er weinig van merken. De markt is zodanig internationaal geworden, dat leemtes opgevuld worden door anderen.”

Als de volledige Britse zone afgesloten wordt, zal er zeker de eerste maanden een lagere aanvoer zijn van zeetong en rog, twee van de meest verkochte soorten. “Die zullen in het begin wellicht schaarser en duurder worden”, meent Polet. “Maar ook als het doemscenario uitkomt, vinden we een oplossing”, maakt Brouckaert zich sterk.