Auteur Jung Chang: ‘Hyde Park bracht me in extase’

Eerst een kop gemberthee tegen de schorre keel. We spreken Jung Chang in een periode waarin ze elke dag meerdere interviews geeft in verband met de lancering van haar nieuwe boek Dochters van China. Haar stembanden spelen op.

Het boek draait om de gezusters Soong, die met mannen trouwden die hun stempel hebben gedrukt op een roerige periode in de moderne Chinese geschiedenis.

De zussen maken nogal wat mee: de val van een antiek keizerrijk, de vestiging van een moderne nationalistische republiek, oorlog met Japan, burgeroorlog en een communistische revolutie.

Politiek heeft veel Chinese families verscheurd, ook de zussen komen in verschillende kampen terecht. De middelste, Ching-ling, trouwt met Sun Yat-sen, de grondlegger van de Chinese Republiek. Ching-ling, bijgenaamd Rode Zus, was radicaler dan haar man. Zij koos voor de communisten. Dat waren de doodsvijanden van de echtgenoot van haar jongste zus Mei-ling, die verliefd werd op ­Chiang Kai-shek, de leider van de Nationalisten die de burgeroorlog van de communisten verloor. De man van oudste zus Ei-ling werd eerste minister onder Chiang.

Maar geen van de zussen raakte een persoonlijke snaar bij haar, zegt de schrijver. “Soms had ik sympathie voor Rode Zus, omdat ze gek van verliefdheid was, terwijl haar man haar in gevaarlijke situaties in de steek liet. Maar als onderdeel van het Mao-regime sprak ze zich nergens over uit. Met de andere twee kon ik me niet identificeren.”

Die emotionele afstandelijkheid is nieuw voor haar. Bij eerdere onderwerpen voor haar boeken was ze persoonlijk betrokken. In de familiebiografie Wilde zwanen zuigen intieme details over de familie Chang de lezer de autobiografie in. Bij Mao, zegt ze, in 2005 de opvolger van haar bestseller, “was ik vooral kwaad over het leed dat hij China heeft aangedaan”. En ook voelde ze bewondering voor keizerin Cixi, de hoofdpersoon van haar derde boek uit 2013. Bij Dochters van China voelde ze alleen professionele interesse.

“Personages die historische verandering in gang zetten, die vind ik boeiend. Wat denken ze, hoe gaan ze te werk? Maar vrouwen die rijke, machtige mannen trouwden en een geprivilegieerd leven vol materiële luxe leiden, wat is daar boeiend aan?”

Veel, merkte Chang: de zussen waren interessanter dan hun beroemde partners. Maar inmiddels is ze wel een beetje klaar met Chinezen die de geschiedenis bepalen. “Dit boek was al een helse klus. De verwoesting en menselijke tragiek onder de communisten maakt me zo van streek. Met Wilde zwanen en Mao heb ik mijn bijdrage wel geleverd.”

Tijd dus voor wat verpozing, met haar zomerse favorieten:

ARCHITECTUUR / MUSEUM

Thematic House, Holland Park, Londen

“Dit is het huis van de Amerikaanse architect Charles Jencks in Holland Park. Zijn Thematic House is een van oorsprong victoriaans pand dat onder zijn handen een ode aan het postmodernisme is geworden. Charles en zijn vrouw Maggie Keswick kenden samen alle grote namen, van Koolhaas tot Norman Foster. Toen Maggie aan kanker leed, hebben ze hun architectenvrienden uitgenodigd om Maggie’s Centres te bouwen, waar kankerpatiënten terechtkunnen voor advies. Dat heeft een serie van architectonische juwelen opgeleverd.

“Als goede vriend bood Jencks mij en mijn echtgenoot het gebouw aan als locatie voor onze trouwreceptie. Hij was wel bezorgd over het effect van hoge hakken op zijn vloer, dus had ik op de uitnodiging gezet: geen stiletto’s. Gewone hakjes kunnen wel, dacht ik, en ik ben gehecht aan dat extra beetje lengte, dus was ik de enige aanwezige die hoge hakken droeg. De hele receptie heb ik me schuldig gevoeld.”

BLOEMEN

Kaapse jasmijn

“De Kaapse jasmijn is een gardenia­soort die heerlijk geurt. Ik heb er twee op mijn balkon in Londen, maar ze ruiken het lekkerst in het warmere Zuid-Chinese klimaat van mijn geboortestad Chengdu. Rond mijn ouderlijk huis stonden er veel. Mijn grootmoeder plukte elke dag een verse Kaapse jasmijn als decoratie voor haar opgestoken haar. Als oudere dame kwam ze daar in de jaren vijftig nog mee weg. Mensen keken haar op straat wel na vanwege die bloem. Toen in 1966 Mao Zedong de Culturele Revolutie lanceerde, met massacampagnes om alles wat bourgeois was te vernietigen, verdwenen alle bloemen uit het straatbeeld.”

STAD

Londen

“Ik houd van Londen, mijn thuisbasis. In 1978 verliet ik China met een van de eerste groepen studenten die in het buitenland mochten gaan studeren. We waren met z’n veertienen, we mochten alleen als groep de stad in, waar we met onze Mao-jasjes een bezienswaardigheid waren. Londen voelde als Mars. Een vreemde nieuwe wereld. De eerste dag ging ik naar Hyde Park. Na de grauwheid van China zag ik gras en bloemen en raakte ik zo in extase dat ik mezelf wel op het grasveld wilde storten om dat goede, groene land te omhelzen.

“Ook onvergetelijk was de eerste Engelse pub. We waren gewaarschuwd dat het er daar nogal losbandig aan toe kon gaan. Ik dacht dat er vrouwen op tafels zouden dansen, dus was het teleurstellend dat er alleen wat mannen achter hun glas bier zaten.”

BOEK

Ivan Toergenjev, Eerste liefde

“Ik vind het zó moeilijk om maar één lievelingsboek te kiezen, dat ik maar kies voor het boek dat me heeft vergezeld in mijn tienertijd. Het is een novelle van Ivan Toergenjev met de titel Eerste liefde, over een 16-jarige jongen die verliefd wordt op een vrouw die later de maîtresse van zijn vader blijkt te zijn. Ik ken het vrijwel uit mijn hoofd, zo vaak heb ik het gelezen.

“Tijdens de Culturele Revolutie was westerse literatuur verboden. De Rode Gardisten verbrandden grote hoeveelheden boeken, maar mijn broer ontdekte een zwarte markt voor boeken die aan het vuur ontkomen waren. De handel in zijn collectie Mao-buttons bracht een klein fortuin op, waarmee hij meer dan duizend in het Chinees vertaalde westerse klassiekers heeft gekocht. Omdat we in een wooncomplex voor regeringsambtenaren woonden, konden we die niet thuis uitstallen. Mijn broer begroef de verboden boeken onder een watertoren.

“Toen ik als 16-jarige naar het platteland werd verbannen, zoals de meeste Chinese stads­jongeren, nam ik dat boek van Toergenjev mee, omdat het licht en klein was. Al die jaren had ik dus maar één boek. Ik heb alle scènes in mijn verbeelding beleefd. Toen ik als volwassene de Engelse versie las, kon ik iedere zin precies terugvinden. Die novelle was mijn eerste literaire liefde.”

LUXE

Kleding van Issey Miyake

“De grootste luxe in mijn leven is dat ik niet hoef te werken en vrij ben om te schrijven. Op materieel gebied betekent luxe voor mij: dure kleding van bijvoorbeeld de Japanse ontwerper Issey Miyake. Door de plooitjes kun je als het ware beeldhouwen met zijn kledingstukken. Strijken hoeft niet, ik kan zo een paar bloesjes in mijn koffer proppen. Mooi, handig, maar vrij duur.

“Waar ik ook van hou: vintage champagne die meer dan drie jaar heeft gerijpt. Wijn en wodka bezorgen me blaasjes op mijn tong. Dat kwaaltje noemen Chinezen shanghuo, er zijn geen pilletjes tegen, vandaar dat ik alcohol laat staan. Maar vintage champagne kan ik straffeloos drinken. Vraag me niet naar merknamen of prijzen: ik koop het niet zelf; ik krijg het meestal cadeau.”

GERECHT

Hui guo rou

“Mijn lievelingseten komt uit Sichuan, de Chinese provincie waar ik ben geboren. Ik ben dol op hui guo rou, dubbel gegaard varkensvlees. Half vet, half mager vlees dat eerst wordt gekookt en daarna gebakken. Ik bestel het altijd, in ieder Chinees restaurant waar ik kom en meestal is het rampzalig. Of het vlees is niet dun genoeg gesneden of ze ontdoen het van de vette delen. Die zijn juist essentieel.

“Mijn favoriete restaurant Yipin in Londen doet het wel goed. Het is een onopvallend etablissement, het gaat om het eten en dat is fantastisch.

“Zelf dubbel gekookt varkensvlees maken kan ik niet. Ik krijg het niet goed dun gesneden en het Britse varkensvlees smaakt anders. Jamón Ibérico, Spaanse ham, benadert de smaak van dubbel gegaard varkensvlees nog het best.”

SERIE

The Americans

“Ik ben gek op tv-series – mijn man en ik brengen veel tijd door met Netflix. Mijn aanrader is nu helaas alleen nog op dvd te zien: The Americans. Die serie gaat over spionnen uit de Sovjet-Unie die in de jaren tachtig, het tijdperk van ­Gorbatsjov, in de Verenigde Staten wonen. De man en de vrouw in de serie zijn geen echt stel, maar twee spionnen die werden samen­gebracht en een gezin moesten gaan vormen dat voor een doorsnee Amerikaans gezin kon doorgaan. Welke waarden en normen geef je je kinderen in zo’n geval? Hoe voed je ze op als Amerikanen, terwijl je tegelijkertijd ­spionagewerk doet?”