Interview
"Atleten gebruiken minstens evenveel doping als renners"
Hij had al veel primeurs, maar nooit kreeg sportjournalist Hajo Seppelt zoveel eer voor zijn werk als nu. Het wereldantidopingagentschap prees de Duitser voor zijn onderzoek naar systematisch bedrog in de Russische atletiek. Want alles bleek te kloppen.
Seppelt (52) werkte negen maanden aan zijn ARD-documentaire. Hij zond het in december 2014 uit, ruim een week nadat de belangrijkste bronnen Rusland hadden verlaten en waren ondergebracht op een geheim adres - door hem geregeld. De twee klokkenluiders, een hardloopster en haar echtgenoot, zijn nog altijd ondergedoken. "Wie hierover praat in Rusland is zijn leven niet veilig", zegt de verslaggever.
De afgelopen dagen was de Duitser te zien op talloze tv-zenders. Zijn interview wordt tot twee keer toe onderbroken om telefoontjes te beantwoorden. "Het spijt me enorm", zegt Seppelt. "De hele wereld wil me spreken, en ik heb niet eens een secretaresse."
De drukte ontstond toen hij tijdens een internationale persconferentie werd gelauwerd. Een commissie van het wereldantidopingagentschap WADA bevestigde zijn conclusies en noemde de documentaire "een prachtig staaltje onderzoeksjournalistiek". Op grond van bewijsmateriaal van de ARD is vastgesteld dat de Russen op grote schaal sjoemelden met dopingcontroles. Vrijdag blijkt welke straf het land krijgt.
U heeft een schokgolf veroorzaakt, het regent complimenten.
"Ik ben geen journalist geworden voor zulke complimenten, maar het voelt wel goed. Het mooist vond ik een vergelijking van ons werk met dat van Bob Woodward, die met Carl Bernstein het Watergate-schandaal onthulde."
Hoe belangrijk waren de twee klokkenluiders?
"Zonder hen was dit nooit gelukt. Yulia en haar man Vitaliy, voormalig dopingcontroleur, zijn ongelooflijk moedig. Zij wilden per se een einde maken aan het Russische dopingsysteem, waarin atleten wel moesten meewerken. Het was hun eigen besluit om bewijs te verzamelen."
Seppelt werkt al dertig jaar bij de ARD, de Duitse publieke omroep. Hij was eerst zwem- en wielercommentator maar doet sinds 2006 alleen nog dopingonderzoek. Als verslaggever liet hij met verborgen camera's zien hoe makkelijk het is om epo te kopen in Kenia, het land dat grossiert in hardloopmedailles. Ook staan onthullingen op zijn naam over wielrenner Alberto Contador, schaatsster Claudia Pechstein en veel topatleten. Hij heeft nog nooit een rechtszaak verloren.
Wat vindt u van de sportjournalistiek?
"Sommige collega's doen goed werk, maar te veel sportjournalisten zijn in de eerste plaats supporters die graag in de buurt van hun helden rondlopen. Daarom is het ook een misverstand dat voormalige topsporters geschikt zijn voor een carrière in de journalistiek. Journalistiek talent, daar gaat het om."
Hebben sommige wielerjournalisten verhalen over doping verzwegen?
"Absoluut. Later hebben sommigen hun excuses daarvoor aangeboden. Anderen waren niet blij met me, omdat ik wel veel over doping naar buiten bracht. Mijn bazen bij de ARD vonden het ook niet leuk, tien jaar geleden. Ze zeiden dat mijn commentaar te kritisch was, waarna ze me eruit gooiden. Ik werk nog steeds bij de ARD, maar dan als freelancer."
Zijn er veel sporters die een hekel aan u hebben?
"De skibond vindt dat ik hun sport kapot maak, bij de wielrenunie UCI noemde iemand me de duivel, schaatsster Claudia Pechstein haat me. Ze heeft schadeclaims ingediend en brengt me overal in diskrediet. Haar partner schreeuwde ooit naar me: ik vermoord je als Claudia zelfmoord pleegt vanwege jouw beschuldigingen."
In augustus onthulden Seppelt en de Britse krant The Sunday Times dat de bloedwaarden van honderden atleten, inclusief prominente medaillewinnaars, verdacht zijn. Een op de zeven resultaten uit de jaren 2001 tot 2012 is volgens experts niet op natuurlijke wijze te verklaren. De namen van de verdachten blijven onbekend, omdat keihard bewijs van dopinggebruik ontbreekt.
Wordt er in de atletiek net zo veel gebruikt als eerder in het wielrennen?
"Atleten gebruiken minstens evenveel als wielrenners in hun zwarte tijd. Misschien zelfs meer. Maar vergis je niet wat er zou gebeuren als journalisten grondig onderzoek doen naar andere sporten en andere landen. We weten nog zo weinig, ik kan niet overal tegelijk zijn."
Vrijdag maakt de Internationale atletiekfederatie IAAF bekend welke straf Rusland krijgt. Rekent u op uitsluiting voor de Spelen in Rio?
"De IAAF heeft nu geen andere keuze, denk ik. Maar de kans bestaat dat ze de schorsing in de lente terugdraaien. En ze vinden vast een manier om Rusland alsnog toe te laten tot de Spelen. Kijk naar de financiële belangen, die zijn enorm."
