AchtergrondSaudi-Arabië
Arabische superster Fairuz trekt lange neus naar Mohammed bin Salman en weigert Saudisch optreden
Ze had er miljoenen voor kunnen krijgen. Toch deed ze het niet. De Libanese zangeres Fairuz, geliefd in de hele Arabische wereld, heeft geweigerd op te treden op een festival in Saudi-Arabië, eerder deze maand in de hoofdstad Riyad.
Daarmee heeft de 88-jarige diva een lange neus getrokken naar de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman. Laatstgenoemde gooit sinds een paar jaar de luiken open voor popmuziek, woestijnraves en voetbal, om op die manier zijn piepjonge bevolking aan zich te binden.
Aan dat feestje wilde Fairuz niet meedoen. Het nieuws werd op Twitter naar buiten gebracht door een Libanese hoogleraar en daarna bevestigd door de dochter van de zangeres, Rima Rahbani. Mocht haar hoogbejaarde moeder ooit nog willen optreden, zo zei Rahbani, “dan zal dat in Libanon zijn”. Fairuz (in 1934 geboren als Nouhad Haddad) leidt een zeer teruggetrokken bestaan in een klein huis. De laatste keer dat landgenoten haar te zien kregen, was tijdens een bezoek van de Franse president Emmanuel Macron aan Libanon in 2020. In een buitenwijk van Beiroet mocht hij toen bij de grande dame op audiëntie.
Sinds een paar jaar is het in Saudi-Arabië een komen en gaan van popsterren zoals Justin Bieber, Mariah Carey, DJ Tiesto en David Guetta. Topvoetballer Cristiano Ronaldo voegde zich recent in het rijtje door een miljoenencontract te tekenen bij het tweede team van het land, Al-Nassr.
Mensenrechtenorganisaties oefenen vaak druk op sterren uit om niet in het land op te treden, omdat de concerten bedoeld zouden zijn om de dramatische mensenrechtensituatie te verdoezelen. Soms heeft dat succes: Nicki Minaj zegde ook al eens een concert af. Een kritisch Facebook-bericht kan je in Saudi-Arabië een celstraf van meer dan veertig jaar opleveren. Zeker 148 gedetineerden werden het afgelopen jaar geëxecuteerd, van wie 81 mensen in één dag.
Of dergelijke berichten voor Fairuz de doorslag hebben gegeven, is niet helemaal duidelijk. Ook haar hoge leeftijd kan een rol hebben gespeeld. Optreden doet ze niet meer, en haar laatste album is alweer zes jaar oud. Het culturele magazine Raseef 22 houdt het niettemin op religieus-politieke overwegingen. De (soennitische) Saudiërs mengen zich vaak in Libanese aangelegenheden, bijvoorbeeld toen ze in 2017 de Libanese premier Saad Hariri kidnapten en op het vliegtuig naar Riyad zetten, waar hij – live op tv – een vernederende verklaring moest voorlezen.
De ‘moeder aller Libanezen’ (zelf oosters-orthodox) staat bekend als iemand die alle religieuze groepen in haar verdeelde land te vriend wil houden. Tijdens de bloedige Libanese burgeroorlog (1975-1990) koos ze geen kant. Toen haar zoon tien jaar geleden suggereerde dat ze sympathie koesterde voor de militante Hezbollah-beweging, werd dat door de rest van de familie in alle toonaarden ontkend.
Die consequente weigering partij te kiezen heeft vruchten afgeworpen, want van Bagdad tot Rabat en van Doha tot Beiroet wordt haar muziek nog evenveel gedraaid als aan het begin van haar carrière, zestig jaar geleden. Fairuz draaien doe je overigens altijd in de ochtend. De avond is gereserveerd voor die andere grootheid, de Egyptische Oum Kalthoum.
