Amy Roberts kleedde ‘Prinses Diana’ in The Crown: van kneuterig en zedig naar va-va-voom

Laten we wel wezen: de serie is niet zomaar genoemd naar een hoofddeksel. Niets ten nadele van de geweldige acteurs, de prachtige decors en de vlijmscherpe dialogen, maar: de met prijzen overladen Netflix-serie The Crown is óók zo goed door de kleren die al die topacteurs dragen op al die fraaie locaties. Niet alleen die loodzware kroon natuurlijk – pars pro toto voor de monarchie – maar ook vele baljurken, jagersjassen en deux-pièces.

Verantwoordelijk voor de kostuums van The Crown is sinds vorig seizoen de Britse Amy Roberts (71), gerenommeerd en meervoudig Bafta-winnend kostuumontwerper en zeer ervaren in het aankleden van historische drama’s – van Wuthering Heights tot The Virgin Queen. Niet dat The Crown daarna een eitje was, integendeel. Zeker in seizoen 4, waarin we met de Windsors de jaren 80 inzeilen, hebben Roberts en haar team (op drukke dagen 130 man sterk) zich van hun beste kant moeten laten zien. Ze creëerden 400 outfits voor de cast en huurden nog eens 3.000 kostuums voor de figuranten. Roberts ontwierp 80 stukken voor Lady Diana, 78 voor Thatcher en 120 voor koningin Elizabeth II.

Lastigste klus: de uniforms voor Trooping the Colour, een ceremonie ter ere van de verjaardag van de monarch. “Weet je wat het is,” zegt Roberts via Zoom vanuit Londen, “hoe dichter je met een serie bij de moderne tijd komt, hoe meer kritiek kijkers erop hebben. Als ik kostuums maak voor een serie over de middeleeuwen zal niemand gaan mopperen dat een mouwaanzet niet klopt – de meeste mensen hebben immers geen idee. Maar als het gaat om de kleding van echte mensen die in een aantal gevallen nog leven, dan heeft iederéén opeens een mening.”

De nieuwe hoofdrolspelers van seizoen 4, Lady Diana en Margaret Thatcher, zijn al een hele poos aan gene zijde, maar zo vaak gefotografeerd dat ze het gros van de kijkers nog helder voor de geest staan. Maar dat grote nadeel, hun immense bekendheid, was voor Roberts tegelijkertijd een groot voordeel: er konden bergen foto’s en knipsels aan de muur van de kostuumstudio worden gehangen, ter inspiratie. Want zoals de scriptschrijvers van The Crown uitgingen van waargebeurde feiten, zo gingen Roberts en haar team uit van werkelijk gedragen kleren. Ze keken ernaar, bestudeerden ze en vergaten ze vervolgens weer om jurken en mantelpakken te ontwerpen die niet per se elk knoopje of strikje van de originelen nabootsten, maar vooral het gevóél van die kledingstukken. “Want,” zegt Roberts, “we gingen geen documentaire maken, maar een verháál vertellen. En daarin hoeft juist niet alles tot in de details te kloppen.”

Dat verhaal, in het geval van Diana, luidt: fris jong meisje trouwt met oudere kroonprins, krijgt twee zonen en realiseert zich tijdens het volwassen worden dat haar huwelijk een farce is en haar man blijft verlangen naar zijn oude vlam. In kleding laat zich dat zo vertalen. “Als Diana nog met haar vriendinnen in een flat woont en werkt als kinderjuf en schoonmaker bij haar zus, is ze een mollig, doorsnee upper class meisje dat niet zo veel kleren heeft en ook niet uitzonderlijk veel smaak. Ik heb het vertaald in een paar simpele jassen en jurken, brave kraagjes en pullovers die zijn uitgelubberd door het vele dragen. Als ze, eenmaal verloofd, naar het paleis verhuist, wordt haar garderobe uitgebreid met jurken in diezelfde brave, Britse sfeer. Nog steeds suf, maar dúúr suf. En als ze in 1983 naar Australië gaat op staatsbezoek, heeft ze koffers vol representatieve jurken nodig en kan ze helemaal losgaan – en ik dus ook. Zalig! Ik mocht voor die scènes zeventien outfits creëren. Het voelde alsof ik een pop mocht aankleden.”

Een aankleedpop lijkt de jonge Diana – in het echt én in de serie, gespeeld door jonge, onbekende actrice Emma Corrin – inderdaad, want wat ze draagt zijn mierzoete, brave poppenjurken in snoep- en pastelkleuren. Kleuren die dit seizoen niet of nauwelijks door de andere royals worden gedragen, wat met een reden zo is bedacht door Roberts: het personage van Diana is en blijft een buitenstaander, iets wat door dat eigen kleurenpalet perfect wordt onderstreept.

Roberts en haar team hebben er een huzarenwerk aan gehad. Om kleding te kunnen maken die rechtstreeks uit de jaren 80 lijkt te komen, gingen de kostuumontwerpers de halve wereld over op zoek naar materialen met de juiste lichtheid en de perfecte glans. Echte jarentachtigstoffen moesten het wezen: zijdes in kwaliteiten, tinten en patronen zoals je ze nu niet meer in de stoffenwinkel vindt. In een zaak in Parijs schoten ze raak en vonden ze een partij originele Versace-, Fendi- en Hermès-stoffen. Ze schuimden rommelmarkten en tweedehandszaken af en vonden een puntgave Guy Laroche-jas uit de jaren 80 die perfect bleek voor prinses Margaret.

Want, even tussen twee haakjes, voor de personages van de Queen en haar zus maakten Roberts en haar team natuurlijk óók aparte moodboards en kleurenpaletten. Voor de koningin waren dat, in tegenstelling tot de frissere pastelkleuren uit de eerdere seizoenen, sombere, ‘middelbare’ tinten, die passen bij haar leeftijd, haar rol als grootmoeder en langzittende monarch en de zorgelijke toestand van het Verenigd Koninkrijk. Het palet van prinses Margaret is nog donkerder: een referentie aan het verlies van haar geliefden.

Dit seizoen is er dus nóg een leading lady voor wie Roberts aan de slag mocht: Margaret Thatcher, gespeeld door Gillian Anderson, bekend van The X-Files en The Fall en in het dagelijks leven de partner van The Crown-schrijver Peter Morgan. Roberts’ vingers jeukten, want net als Diana is Thatcher óók een icoon met een zeer uitgesproken en herkenbare stijl. Iemand met een sterke verhaallijn bovendien, die zich goed laat vertalen in kleren. En kleuren. Een voorbeeld: in de serie zien we de jonge Thatcher als ambitieuze scheikundestudent die in een erlenmeyer vloeistof mengt die plots knalblauw wordt. Als ze in 1946 poseert als president van the Oxford University Conservative Association, geflankeerd door de 18 mannelijke medeleden, draagt ze een al even felblauwe jurk – een voorproefje van het koningsblauwe mantelpak met plooirok waarin ze 33 jaar later, met hooggeheven arm, voor Downing street 10 staat, als eerste vrouwelijke premier van het Verenigd Koninkrijk.

Blauw is de hele serie lang typisch Thatcher, zeker in de scènes waarin Thatcher en haar man Denis te gast zijn op Balmoral, de Schotse zomerresidentie van de Windsors. Een privéverblijf waar de koninklijke familie zelden wordt gefotografeerd, waardoor het raden blijft naar de kleding die ze daar dragen. Voor Roberts een ideale mogelijkheid om haar fantasie te gebruiken, en de vorstin en haar entourage te hullen in mottige, lullige vrijetijdskleding. Groene jagershoedjes, kaki waxcoats, camel hoofddoekjes, rubberlaarzen, geitenwollen sokken en lompe bruine stappers, perfect geschikt om niet op (of om) te vallen in het ruige landschap. Iets wat Thatcher overduidelijk niet wil of kan begrijpen. “Als ze op hertenjacht gaat met de koningin draagt ze een jas en jurk in een zo hard en synthetisch mogelijk blauw, met hakken”, zegt Roberts. “Met die kleur wilde ik Thatcher zo ver mogelijk van de natuurkleurige tweeds en de plaids van de koninklijke countrylook weghouden.”

Net als bij Diana zit er een duidelijke ontwikkeling in de garderobe van Thatcher. Aan het begin van haar politieke carrière, als ze gaat stemmen, draagt ze fletse havermoutkleuren. Bij haar overwinningsspeech het voornoemde hardblauwe mantelpak – een powerlook die ze gedurende haar lange carrière verder zal uitbouwen met hoekige, gestructureerde jasjes van straffe materialen die van haar kleding bijna een harnas maken. “Tegelijkertijd,” zegt Roberts, “behield ze ook iets heel vrouwelijks, met haar pussy bow-bloezen en gedessineerde jurken. In de scènes waarin ze in haar keuken op Downing Street het lievelingskostje van haar zoon Mark maakt, heb ik haar behalve in een schort ook in een elegante gedessineerde jurk gehuld, die niet had misstaan op de catwalk van Celine.”

Een ander moment waarop Thatcher haar zachte, kwetsbare kant laat zien is het moment waarop ze tijdens het wekelijkse bezoek aan de koningin vertelt dat haar zoon, die meerijdt in de rally Paris-Dakar, wordt vermist. “Een moment waarop ze allebei reageren als moeders, dus leek het me passend ze beiden zachter, sympathieker aan te kleden”, zegt Roberts. “Een gelegenheid om Thatcher te laten zien zonder haar harnas. Maar als ze de koningin op een andere visite vertelt dat ze de Falklands wil aanvallen, draagt ze een jasje met vierkante schouders en een strikbloes in de kleuren van de Britse vlag – terwijl de koningin, die tegen een aanval is, juist een heel moederlijke jurk draagt.”

Nou ja, dat soort subtiele vingerwijzigingen dus. Seizoen 4 van The Crown zit er vol mee, om ons aan het einde hongerig te maken naar seizoen 5, als Thatcher alweer het veld heeft geruimd maar de storm rond Diana op volle sterkte zal woeden. “In de loop van seizoen 4 zie je al wel een ontwikkeling van de snoepkleuren naar hardere kleuren als rood, groen en paars, een voorbode van de volwassen, sterke vrouw die Diana wordt. Welbeschouwd ligt de hele reis die Diana in seizoen 4 aflegt besloten in de allereerste en de allerlaatste outfit die ze draagt. Eerst zien we haar als bakvis, verkleed als boom voor het theaterstuk Midzomernachtsdroom, als ze Charles voor het eerst ontmoet: een dromerig, onhandig en mysterieus meisje. In de laatste scène van het seizoen, kerst op Sandringham House, is Diana eind twintig, hangt haar huwelijk aan een zijden draad en heeft zo ongeveer de hele familie zich tegen haar gekeerd. Ze staat voor een hachelijke keuze: vluchten of vechten? Als ze beneden komt voor de jaarlijkse familiefoto heeft ze een gitzwarte avondjurk aan met messcherpe revers en een militair ogende dubbele rij knopen, een absolute killer dress. Die jurk zegt het eigenlijk al: en óf het vechten wordt!”