Amerika wordt steeds minder wit, en dat krijgt politieke gevolgen

De resultaten van de volkstelling van afgelopen jaar zijn binnen, en ze bevestigen het gevoel dat veel Amerikanen al langer hebben, of ze die ontwikkeling nu toejuichen of niet: Amerika wordt steeds diverser, en steeds minder wit.

Relatief gezien nam het aandeel witte Amerikanen in de totale bevolking al langer af, sinds de jaren zestig. Volgens de jongste cijfers is nog ruim 57 procent van de Amerikanen ‘wit’. In 1990 was dat 75 procent. Het aandeel hispanics verdubbelde in diezelfde periode van 9 tot ruim 18 procent. Zwarte Amerikanen, de derde groep naar grootte, blijven relatief stabiel rond 12 procent van de bevolking.

Maar de volkstelling van 2020 laat voor het eerst ook een absolute daling van het aantal witte Amerikanen zien. Er zijn er simpelweg minder van dan in 2010 – volkstellingen worden in Amerika om de tien jaar gehouden. De Amerikaanse bevolking als geheel groeide in die periode met 23 miljoen mensen, maar die groei kwam dus geheel voor rekening van niet-witte Amerikanen.

Nu hoeft dat niet alleen maar het gevolg te zijn van dat er heel veel witte Amerikanen massaal naar het buitenland zijn vertrokken of overleden zijn, hoewel het geboortesaldo hier zeker een rol speelt. Sommige sociale wetenschappers ontdekten de afgelopen jaren een trend onder linkse Amerikanen: die zijn steeds minder geneigd om zichzelf als ‘wit’ te omschrijven, en steeds meer om de afkomst van hun voorouders opnieuw te omarmen bij het bepalen van hun eigen etnische identiteit. En bij een volkstelling geef je zelf aan hoe je je identificeert.

Nieuwe volkstelling, nieuwe kiesdistricten

Evengoed is de algehele trend onmiskenbaar: Amerika wordt multiracialer. Maar wat betekent dat voor de politieke toekomst van het land? In de praktijk vormen de nieuwe data van de volkstelling het startschot voor het opnieuw trekken van de grenzen van de meeste kiesdistricten. Eind 2022 zijn er tussentijdse verkiezingen. Dan zou het Huis van Afgevaardigden, waar de Democraten nu nog in de meerderheid zijn, van kleur kunnen verschieten.

Op het eerste gezicht lijken de nieuwe cijfers goed nieuws voor de Democraten. De Republikeinen zijn de afgelopen decennia in toenemende mate de partij geworden voor witte kiezers, terwijl zwarte en latino-Amerikanen onderdak vonden bij de Democraten. Hoe meer kiezers van etnische minderheden, hoe meer stemmen voor de Democraten, zou je denken. Grosso modo klopt dat, maar in het districtenstelsel van de Verenigde Staten is in de praktijk niet iedere stem evenveel waard.

Staten die er veel bevolking bij kregen, krijgen de komende tien jaar ook meer zetels in het Huis van Afgevaardigden. Nu wil het geval dat de meeste bevolkingsgroei plaatsvindt in grote steden in staten die als geheel Republikeins zijn. De snelst groeiende steden van het land zijn Houston, Austin en San Antonio. Allemaal in Texas. Dat zijn, vergeleken met het omliggende platteland, vaak progressieve bolwerken, maar Texas als geheel blijft een Republikeinse staat. Waar de Republikeinen bepalen of, wanneer en hoe nieuwe kiesdistricten worden getrokken.

De afgelopen jaren was er in Amerika veel te doen over het zogeheten gerrymandering, de praktijk van het op zoin slimme manier indelen van kiesdistricten dat de partij die aan de macht is eigenlijk niet meer kan verliezen. Zo zou de bevolkingsgroei in Texas, die zich voordoet in gebieden die voornamelijk Democratisch stemmen, electoraal gezien toch aan Republikeinse afgevaardigden ten goede kunnen komen.