‘Alsof we vee zijn’: strenge coronaregels nemen stilaan gevaarlijke proporties aan in Shanghai

Shanghai zit al meer dan twee weken in een draconische lockdown: de Chinese grootstad kampt met de grootste corona-uitbraak sinds de start van de pandemie. Gisteren meldden de autoriteiten nog zo’n 26.330 nieuwe gevallen in de stad. De overheid blijft vasthouden aan haar zerocovidpolitiek en wil de besmettingen naar nul terugdringen, maar dat zorgt voor steeds meer wanhopige getuigenissen: kinderen en baby’s die van hun ouders worden gescheiden, bezorgers van koerierdiensten die op de werkvloer slapen, inwoners die vanuit hun flatgebouwen protestslogans schreeuwen terwijl drones hen aanmanen om stil te zijn. Ook verhalen over onhygiënische toestanden in speciale ‘isolatiekampen’ en voedseltekorten doen de ronde, en ook huisdieren blijven niet gespaard. Sommige Chinezen delen nu schrijnende video’s op sociale media, terwijl ze een verbod kregen om pandemiegerelateerde berichten online te posten.

De 26 miljoen inwoners van Shanghai mogen hun woning niet verlaten, ook niet om naar de supermarkt te gaan. De situatie is inmiddels zo geëscaleerd dat er voedseltekorten ontstaan. Niet dat er geen vlees, rijst of groenten meer zijn, maar ze liggen te bederven omdat er niemand is om het te transporteren. “De omstandigheden worden er erg moeilijk, vooral voor ouderen die geen smartphone hebben", vertelt Karl Lintel (51). De Bruggeling woont al acht jaar in Shanghai. “Het voedsel thuis raakt op en de hele stad probeert nu online eten te bestellen bij de weinige bezorgdiensten die nog personeel hebben. Bezorgers slapen zelfs op de werkvloer, maar ook zij moeten na een positief geval naar een isolatiecentrum. Je moet dus continu online zijn om als eerste te kunnen reageren als winkels bijvoorbeeld pakketten rondbrengen. Er woedt een ware competitie om eten. Wij hebben nog voldoende, omdat we in de oostelijke kant van de stad wonen en de dichtheid daar veel kleiner is.”

De Nederlandse correspondent Roland Smid heeft minder geluk, zo vertelt hij aan RTL Nieuws: “We zitten op rantsoen. De frigo is bijna leeg. Buren klagen dat ze al dagen leven van koekjes en chips en geen medicatie meer krijgen.” Al zeker 26 ziekenhuizen in Shanghai nemen geen ­patiënten meer aan. Burgers mogen alleen de deur uit om getest te worden, en dat gebeurt elke 48 uur. Als de buurt aan de beurt is, galmt er een verre echo uit een megafoon. “Een vast schema is er niet. Je moet altijd beschikbaar zijn”, vervolgt Lintel. “We moeten ook iedere dag een zelftest doen en het resultaat uploaden via een app. Zo kunnen de autoriteiten ons controleren.” Wie positief test, asymptomatisch of niet, wordt verplicht afgevoerd naar een speciaal ‘coronakamp’ in een hangar.

Ze moeten er blijven tot ze vijf dagen op rij negatief testen. En dat in soms erg krappe, onhygiënische omstandigheden. “Het Fangcang-opvangcentrum, waar ik 13 dagen zat, is gewoon een virusthemapark”, getuigt de Chinese Leona Cheng (20) op WeChat en Facebook met een paar gedetailleerde foto’s. Haar getuigenis werd al meerdere keren offline gehaald, maar ze houdt vol en maakte nu ook een Twitter-account aan. “De wereld moet zien wat er hier gebeurt”, schrijft ze. “Bij aankomst kreeg ik een polsband met een nummer als identificatie. Alsof we vee waren, mochten we alleen medici in witte beschermende pakken één voor één volgen. Er zaten wel 5.000 mensen. De eerste vier dagen kregen we niets van behandeling. Er waren zelfs geen desinfecterende maatregelen. Ook privacy ontbrak overal. Douches waren er niet, en de wc’s waren zo vuil dat ze stukgingen en de hele plek naar uitwerpselen stonk. Mensen sliepen tussen vuilnis. Zelfs personeelsleden vielen flauw. En het licht brandde de hele nacht door.”

Op sociale media wordt ook met afschuw gereageerd op een filmpje van een hondje dat werd doodgeslagen door een medewerker van een isolatiecentrum nadat zijn baasje een positieve coronatest aflegde. Nu duiken er nog meer van zulke gruwelijke beelden op. “Die circuleren hier ook”, zegt de Vlaming nog. “Maar de autoriteiten hebben gisteren op televisie dat nieuws ontkracht. Nu is natuurlijk de vraag of de beelden liegen of niet.”

De gevolgen van de strenge lockdown stapelen zich intussen op. Zo hebben de VS medewerkers en families weggehaald van het Amerikaanse consulaat en liggen bijna 500 bulkvrachtschepen voor de Chinese haven te wachten om hun grondstoffen aan land te brengen. “Chinezen waren lange tijd trots op het strenge coronabeleid van hun overheid. Dat zorgde voor amper overlijdens (in totaal gaat het om ongeveer 4.640 overlijdens in China, vergeleken met de 31.079 in België, EDLL). Maar die trots is aan het omslaan naar protest”, besluit de Nederlandse journalist. Dinsdag kondigden de autoriteiten wel aan dat de bewoners van zones waar geen besmettingen meer zijn zich stapsgewijs weer zullen mogen verplaatsen buiten hun wijken. “Maar welke districten dat precies zijn en vanaf wanneer de ‘versoepelingen’ ingaan, is nog niet gecommuniceerd", besluit Lintel.