‘Als ik ga spreken op scholen schrik ik altijd dat jongeren van 15 of 16 bezig zijn met gokken’

“Gokreclame zet aan om te gokken, zo simpel is het”, zegt Arne Nilis. Jarenlang was hij verslaafd aan gokken. Intussen heeft hij zijn verslaving overwonnen, helpt hij andere verslaafden, en is hij een bekend pleitbezorger geworden van strengere regels voor de goksector. Maar de verleiding om een gokje te plaatsen, is nooit helemaal weg.

Er valt nu eenmaal niet te ontsnappen aan het gokcircuit. In de krantenwinkel of in het stadion schreeuwt de reclame je toe. Ook wie de resultaten van een voetbalwedstrijd opzoekt op je gsm of een voetbalwedstrijd kijkt, botst onvermijdelijk op gokreclame. “Je probeert ervan weg te blijven, maar het blijft een uitdaging. Het zijn triggers die de drang kunnen aanwakkeren om weer te gokken. Zo werkt een verslavingsbrein nu eenmaal.”

Als het van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) afhangt, is dat binnenkort verleden tijd. Hij wil tegen 2025 alle gokreclame bannen, zoals ook gebeurde bij de tabaksindustrie: gokken en roken zijn niet verboden, maar de schadelijke gevolgen ervan zijn volgens de regering te groot om advertenties toe te laten.

De voorbije jaren nam het aantal problematische gokkers in ons land gevoelig toe, een trend die ook in het buitenland te merken was. Volgens de Druglijn zijn er in ons land bijna een half miljoen risicovolle of problematische gokkers. Ook jongeren wagen steeds vaker een gokje, en raken steeds vaker verslaafd. “Als ik ga spreken op scholen schrik ik altijd dat jongeren van 15 of 16 jaar oud daar al mee bezig zijn. Terwijl gokken op die leeftijd gewoon illegaal is”, zegt Nilis.

Vanzelfsprekendheid

Vooral sportweddenschappen zijn booming business. Niet toevallig veroverde de goksector de voorbije jaren de voetbalwereld. Zowat alle voetbalploegen in de Belgische eerste klasse worden wel op een of andere manier gesponsord door een gokbedrijf. Prijkten vroeger ASLK en de Generale Bank op voetbalshirts, dan is het nu al Unibet en Golden Palace die de klok slaan. Gokreclame is een vanzelfsprekendheid geworden in het profvoetbal. Daarom wordt ook paal en perk gesteld aan sportsponsoring. “Tegen 2025 moet alle gokreclame uit stadions verdwenen zijn,” zegt Van Quickenborne.

België is zeker niet het eerste land dat die opmars een halt toe wil roepen. Ook in Italië is er werk gemaakt van een verbod op reclame. In Spanje zorgde een gelijkaardige ingreep ervoor dat op een jaar tijd 25 procent minder mensen aan het gokken gingen. En in het VK mogen bekende sporters en schermgezichten niet meer in gokreclame voorkomen.

Maar een reclameverbod is volgens BAGO, de Belgische gokfederatie, uiteindelijk contraproductief. Het drijft gokkers enkel in de armen van illegale gokplatformen. Reclame is volgens hen net nodig om gokkers daar weg te houden. “Een zwak argument”, zegt Nilis. “We zijn al meer dan tien jaar mensen naar het legale aanbod aan het leiden.”

Bij de Pro League, de vereniging van profvoetbalclubs in België, is de ongerustheid groot. Zij vrezen flink inkomstenverlies nu de lucratieve sponsoring van gokbedrijven wegvalt, temeer omdat het voetbal met zware financiële verliezen uit de coronacrisis is gekomen. Volgens CEO Lorin Parys gaat het om ongeveer 12 procent van alle sponsorinkomsten.

Parys krijgt bijval van Georges-Louis Bouchez, de voorzitter van regeringspartij MR. “Moet het voetbal echt kapot in ons land?”, klinkt het bij Bouchez. Volgens hem is de steun van de goksector absoluut nodig om het topvoetbal financieel overeind te houden. Het is een echo van de onrust toen in het verleden de Formule 1 niet meer op het geld van de tabaksreclame zou kunnen rekenen. Alleen: de Formule 1 is daar niet aan kapotgegaan, integendeel.

Geen eensgezindheid

Het verzet van Bouchez legt wel een zenuw bloot in de federale regering: die is het absoluut niet eens over het verbod op gokreclame. Dat weet Van Quickenborne zelf ook. Hij heeft het verbod met opzet via een zogeheten Koninklijk besluit doorgeduwd in plaats van via een gewone wetswijziging: voor zo’n KB is de zegen van MR niet nodig, klinkt het. Bouchez mag ertegen zijn, Van Quickenborne zet door.

Vanzelfsprekend is MR niet opgezet met die gang van zaken. Volgens hen is Van Quickenborne niet bevoegd voor een totaalverbod. De Franstalige liberalen geloven ook niet dat Van Quickenborne hier een vertrouwensbreuk in de regering voor overheeft.

Bovendien is duidelijk dat er nog flinke gaten zitten in het verbod. Dat gaat immers over reclame van private gokbedrijven. Maar wat met de Nationale Loterij? Zij zijn bijvoorbeeld hoofdsponsor van wielerploeg Lotto-Soudal. En het stadion van voetbalclub Anderlecht draagt de naam Lotto Park. Het is moeilijk vol te houden dat alle reclame voor Betwin of Napoleon Games uit de stadions moet verdwijnen, maar dat een stadion wel vernoemd mag zijn naar het gokbedrijf van de overheid.

Daarvoor kijkt Van Quickenborne in de richting van staatssecretaris Sammy Mahdi (CD&V), die bevoegd is voor de Nationale Loterij. Hij zegt dat de regels voor de privésector ook zullen gelden voor de overheid. Of dat ook betekent dat het Lotto Park verdwijnt? “Laten we eerst afwachten wat Europa en de Raad van State zeggen over het koninklijk besluit”, klinkt het op zijn kabinet.