‘Als consument kan je absoluut nog besparen’: waarom u de energiecrisis niet zomaar lijdzaam hoeft te ondergaan

De energieprijzen stijgen en dat zullen we geweten hebben. De federale energieregulator Creg waarschuwt dat gezinnen met een variabel energiecontract rekening moeten houden met een jaarfactuur die minstens 700 euro hoger dreigt uit te vallen. Toch hoef je dit niet zomaar lijdzaam te ondergaan, zegt energiespecialist Kristof De Paepe (mijnenergie.be). ‘Als consument kan je nog wel degelijk vergelijken en besparen.’

De Creg waarschuwt voor problemen bij kleine energieleveranciers, hoe komt het dat zij in de knoei raken?

“Zowat één miljoen gezinnen maken gebruik van het sociaal tarief voor gas en elektriciteit. De overheid wil dat sociaal tarief verder uitbreiden. Het is wel zo dat die sociale tarieven geprefinancierd zijn door de leveranciers, en verschillende van die leveranciers krijgen het nu ook lastig. Zij moeten die gestegen prijzen natuurlijk ook ophoesten. Die energieleveranciers moeten ook de nodige ademruimte krijgen, want anders dreigen er weleens overkop te gaan. In ons land is nog alleen maar de kleine Luikse leverancier Energy2Business failliet gegaan. Maar in de sector leeft de vrees voor meer ongelukken, zoals in het Verenigd Koninkrijk waar er al een tiental overkop zijn gegaan. Ik hoop dat de overheid en de regulator oog hebben voor dit probleem. Het laatste wat we nu willen is nog minder concurrentie op de markt.”

Is het daarom dat sommige energieleveranciers stoppen met het aanbieden van een vast energiecontract?

“Ja, inderdaad. Steeds meer leveranciers kondigen aan dat ze geen vast energiecontract meer zullen aanbieden. Door zo’n vast contract zetten ze zichzelf vast. Voor de consument is dat geen goede zaak natuurlijk. Zo is er minder keuze en diegenen die wel nog een vast contract aanbieden, kunnen het zich veroorloven om minder interessante voorwaarden te gunnen. En zo krijg je weer die spiraal van stijgende prijzen voor de eindconsument.”

Wat gebeurt er eigenlijk als mijn energieleverancier failliet gaat? Val ik dan zonder stroom?

“Neen, je valt nooit zonder elektriciteit of gas. Het contract wordt in zo’n geval tijdelijk overgenomen door de netbeheerder. Je krijgt dan maximaal zestig dagen de tijd om een nieuwe leverancier te zoeken.”

Zowat 75 procent van de Vlamingen heeft een vast energiecontract, blijkt uit gegevens van de Vlaamse energieregulator Vreg. Die zitten gebeiteld?

“Klopt. Die mensen doen er goed aan om gewoon te blijven zitten. Bij een vast contract wijzigen de prijzen gedurende het contractjaar niet, terwijl bij een variabel contract een aanpassing op maand- of kwartaalbasis gebeurt. Maar als je vast contract binnenkort afloopt dan moet je natuurlijk wel iets doen. Blijven zitten is op dat ogenblik geen goed idee. Dan moet je een nieuw contract zoeken. Dat hangt echt af van je individuele gezinssituatie, maar vergelijken is de boodschap. Je kan dan vaak ook nog genieten van de welkomstpromo’s. Als jouw contract eind dit jaar afloopt, dan geef ik de raad om nu al een nieuw contract af te sluiten.”

Waarom nu al?

“Je ziet dat steeds meer energieleveranciers stoppen met het aanbieden van een vast energiecontract. Als je pas eind dit jaar zou kijken om over te stappen, dan heb je wellicht weinig of geen keuze meer in vaste contracten. Je kan nu reeds intekenen op een nieuw contract en als je contract in december afloopt, dan de overstap maken aan de voorwaarden waartegen je vandaag hebt ingetekend.”

Verwacht u dat de energieprijzen nog verder zullen stijgen?

“Daar durf ik echt geen uitspraken over te doen. Ik weet het niet. Er zijn zo veel factoren die meespelen dat je daar weinig kan over zeggen. Bij een nieuw contract is het mogelijk interessant om te speculeren op toekomstige prijsdalingen. Al vallen fluctuaties op de energiemarkt, net zoals economische en geopolitieke evoluties, moeilijk in te schatten. Wie zekerheid verkiest, vindt in een vaste tariefformule een grotere gemoedsrust. Als de prijzen verder stijgen, dan is dat niet erg want je hebt toch een vaste prijs bedongen. Mochten de prijzen gaan dalen, dan kan je je contract opzeggen. Met een opzegtermijn van een maand kan je overstappen op een nieuw contract met lagere tarieven.”

Is het ook nu, met de reeds fors gestegen prijzen, dan ook nog verstandig om een vast contract af te sluiten?

“Ja, maar je moet dan wel goed vergelijken, want enkele leveranciers hebben hun vaste contracten echt peperduur gemaakt. Als de prijzen dalen dan stap je gewoon over. Het is heus niet toevallig dat zoveel leveranciers stoppen met het aanbieden van het vast contract. Met een vast contract duw je het risico in het bakje van de leverancier. Die zien dat natuurlijk niet graag.”

Sommige leveranciers trekken de tussentijdse voorschotten op. Kan dat zomaar?

“Neen. Je hebt als consument altijd zelf de controle op de voorschotten. Jouw leverancier kan met goede bedoelingen misschien voorstellen om je voorschot wat op te trekken, zodat je op het einde van het jaar, bij de afrekening, geen ongewenste verrassing hebt. Maar je hoeft daar niet op in te gaan. Al is het misschien voor sommige mensen niet slecht om nu per maand iets meer te betalen dan dat je op het einde van het jaar het volle pond moet betalen. Maar dat moet iedereen voor zichzelf uitmaken natuurlijk. Het is niet de leverancier die dat bepaalt.”

Kan ik als consument nog iets doen om mij in te dekken?

“Opvolgen. Ook als je een vast contract hebt, kijk je toch beter naar de evolutie van de prijzen en de aangeboden tarieven. Er is heus nog concurrentie in de markt en er zijn echt nog wel forse verschillen tussen verscheidene leveranciers. Ook als je pas recent een contract hebt afgesloten: blijven vergelijken.”

Nog tips?

“Het is natuurlijk een dooddoener, maar de beste manier om je energiefactuur te drukken is je verbruik naar beneden te halen. Hoe minder je verbruikt, hoe minder je uiteindelijk moet betalen. Alle manieren die je verbruik doen dalen zijn goed. Renoveren en isoleren kost ook geld. Maar op lange termijn is het verstandig besteed geld. Je moet wel beseffen dat alle brandstoffen stijgen. Het is dus niet of gas, of elektriciteit. Hou daar ook rekening mee als je bepaalde aanpassingen wil doen in je woning.”

Kunnen we hier toch spreken over het mislukken van de liberalisering van de energiemarkt?

“Daar ga ik niet mee akkoord. De oorzaak is een wereldwijd tekort, niet enkel in België. Er zijn vandaag nog steeds verschillende leveranciers waaruit je kan kiezen. En ook de prijsverschillen tussen die verschillende spelers zijn groot. Door te vergelijken kan je nog besparen. De concurrentie speelt nog. Je hoeft het dus niet lijdzaam te ondergaan.”