"Als alle zwakke plekken tegelijkertijd falen, loopt de helft van West-Vlaanderen onder water"

Eén keer in de tienduizend jaar komt een storm voor zoals u die vanavond op Eén zult zien. Stortregens, golven van vijf tot acht meter hoog, en aanhoudende wind met een orkaankracht die zelfs een kitesurfer de lucht injaagt. De Nederlands-Vlaamse reeks is fictie, maar wel ingegeven door de klimaatverandering, die een stijgend zeepeil en grotere stormen tot gevolg zal hebben.

Theoretisch is zo'n storm mogelijk en zijn de kansen op grootschalige overstromingen reëel. "Sluizen, waterkeringspoorten en stukken duin kunnen het begeven", weet Patrik Peeters van het Waterbouwkundig Laboratorium. "In het onwaarschijnlijke geval dat alle zwakke plekken aan onze kust tegelijkertijd falen, loopt de helft van West-Vlaanderen onder water."

"Maar de kans op zo'n storm is bijzonder klein", klinkt het bij het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK): "Bekijk het zo: als je duizend jaar oud zou worden, heb je één kans op de tien om zo'n stormvloed mee te maken."

Toch hebben de Lage Landen hun portie al achter de kiezen, al dan niet op kleinere schaal. Denk aan de stormnacht van 1 februari 1953, toen er in Zeeland 1.800 doden vielen en bij ons 28. Het bracht Nederland in stroomversnelling om bepaalde kustregio's, zoals Noord- en Zuid-Holland, te beschermen tegen zo'n superstorm. Of denk aan de Sinterklaas-storm van drie jaar geleden, toen Bredene dreigde onder water te lopen en in Oostende het hoogste waterpeil sinds 1953 bereikt werd.

Masterplan

"In 2007 werd al duidelijk dat ongeveer een derde van de kust en de vier kusthavens zwakke plekken waren", vertelt Peter DeWolf, ingenieur aan het MDK. "Zij voldeden niet aan de beschermingsnorm die waterbouwkundige experts opmaakten voor de Vlaamse kust."

Om in de toekomst elke Vlaamse kuststad en het hinterland tot minstens 2050 te beschermen, keurde de Vlaamse regering in juni 2011 het Masterplan Kustveiligheid goed, dat nog steeds volop in uitvoering is. Daarin wordt rekening gehouden met een stijging van het zeepeil van 30 centimeter tegen 2050.

U merkte tijdens een wandeling op de dijk de laatste jaren wellicht wat extra muurtjes op, of u keek al eens aan tegen een sterk opgehoogd strand. In totaal werd er zelfs al 6 miljoen kubieke meter zand bijgekapt aan onze kust om de stranden te verhogen en te verbreden. Zo verliezen de zwaarste stormgolven hun kracht.

"Daarnaast groeit het strand mee met de zeespiegel en is evacuatie niet nodig, omdat het water niet meer boven de kaaien uitkomt", legt DeWolf uit. "We evalueren ook constant de zwakke plekken en het zeewaterpeil, om het masterplan zo snel mogelijk te kunnen bijsturen waar nodig. En met 'Vlaamse Baaien' werken we aan een plan dat ons beschermt tot 2100, wanneer het zeepeil naar alle verwachtingen 80 cm gestegen zal zijn."

Nieuwpoort en Blankenberge

Pas tussen 2020 en 2025 is onze kust volledig beschermd, meent DeWolf. "Dat betekent dat als het morgen zover is, er nog heel wat zwakke plekken aan onze kustlijn zitten. Denk aan de haven van Nieuwpoort, waar de stormvloedkering pas in 2019 klaar zal zijn. En de stormmuur rond de jachthaven van Blankenberge, waaraan momenteel volop gewerkt wordt."

In ieder geval liggen bij een echt gevaarlijke stormvloed de evacuatieplannen klaar bij gouverneur Decaluwé. "Gelukkig doen onze waarschuwingssytemen, in tegenstelling tot in 1953, nu al voorspellingen tot 48 uur op voorhand en kunnen er dan tijdelijke maatregelen genomen worden.

"Maar absolute bescherming bestaat niet. Breekt er plots toch zo'n storm van een keer in de tienduizend jaar uit, kunnen de dijken inderdaad op een limiet komen en breken. De zee heb je niet in de hand."