Alle hens aan dek voor harde brexit: Europese Commissie stelt veertien noodmaatregelen voor

Het noodplan moet voorkomen dat EU-burgers en bedrijven worden geconfronteerd met een totale chaos op de dag dat de harde brexit een feit wordt. Het bestaat uit veertien noodmaatregelen voor onder meer het bankwezen, het vliegverkeer, de transportsector en de douane. De maatregelen zijn beperkt in tijd en omvang. Ze zijn slechts bedoeld om de schade te beperken. Ze mogen niet zo aantrekkelijk zijn dat Londen het idee krijgt dat er best te leven valt met een 'no deal’.

Valdis Dombrovskis, vicevoorzitter van de Europese Commissie, was daar duidelijk over. Helemaal geen brexit zou volgens hem het beste zijn voor Groot-Brittannië en de EU. Als dat niet reëel is, dan is een brexit met een akkoord over een ordelijk vertrek het op een na beste. Mocht dat er ook niet in zitten omdat het Britse parlement volhardt in zijn verzet tegen de overeenkomst die premier May eind november met de EU-leiders sloot, dan rest slechts het noodplan.

Lees ook: Ook op het vlak van immigratie kan May geen vuist maken.

Dat moet volgens Dombrovskis helpen “een abrupte exit om te zetten in een zachtere landing”. Maar de maatregelen kunnen niet de voordelen van een volwaardig EU-lidmaatschap vervangen en ook niet die van een ordelijk echtscheidingsakkoord, benadrukte de vicevoorzitter. Het kussen mag niet zo zacht zijn dat de Britten daar best wel in willen blijven liggen. Het gaat slechts om het opvangen van de eerste en hardste klappen. Eerder zou de Commissie willen, al zegt ze dat niet hardop, dat het kussen zo hard aanvoelt dat het de Britten buigzamer kan maken.

Hieronder een overzicht van wat de noodmaatregelen van de Europese Commissie behelzen voor diverse sectoren.

Burgers

De Europese Commissie zegt dat de bescherming van burgers steeds voorop heeft gestaan in de brexit-onderhandelingen. Ook als het tot een scheiding zonder akkoord komt, is ze voor een pragmatische en “genereuze” aanpak. De Commissie wil dat de circa 1 miljoen Britten die nu in EU-lidstaten wonen beschouwd blijven worden als legale ingezetenen. Voorwaarde is wel dat de Britse regering hetzelfde doet met de ruim 3 miljoen Europese burgers in Groot-Brittannië. Ook wil de Commissie dat de EU-lidstaten gewoon pensioen blijven uitbetalen aan landgenoten die in Groot-Brittannië wonen.

Transport

Bij een harde brexit vervallen per 30 maart volgend jaar de huidige rechten van Britse luchtvaartmaatschappijen om op het Europese vasteland te vliegen. Het vliegverkeer zou helemaal stil komen te liggen. Omdat de Europese Commissie dat niet wil, zal ze tijdelijk beperkt vliegverkeer toestaan. Tot 30 maart 2020 zullen Britse maatschappijen bijvoorbeeld vanaf Heath-row naar Berlijn mogen vliegen en terug. 'Point-to-point' heet dat in het noodplan. Ze mogen niet vanuit Berlijn doorvliegen naar een andere Europese bestemming.

Hetzelfde geldt voor het vrachtvervoer over de weg. Britse vervoerders mogen tot 31 december 2019 goederen blijven vervoeren naar het vasteland, maar ook zij mogen na het afleveren van de goederen niet ergens anders naartoe rijden om daar een vracht op te pikken.

Financiële dienstverlening

De banken, verzekeraars en andere financiële bedrijven in Groot-Brittannië zullen worden afgesneden van de Europese Unie als er geen deal komt over de brexit. De Europese Commissie zegt doordrongen te zijn van de noodzaak om de financiële stabiliteit te bewaren in de EU. Als een van de twee grootste financiële centra in de wereld (naast New York) is Londen zeer belangrijk voor de EU. De Commissie dringt er daarom bij de banken en verzekeraars in Groot-Brittannië op aan om nog voor de brexit de nodige stappen te zetten om actief te kunnen blijven op het vasteland, bijvoorbeeld door in de EU kantoren op te richten.

De Commissie waarschuwt verder dat het gebruik van kredietkaarten en pinpassen in transacties met Britten duurder kan worden wegens het wegvallen van Europese prijsplafonds.

Douane

Het transport van levende dieren en dierenproducten vanuit Groot-Brittannië zal worden onderworpen aan grenscontroles op het vasteland. Op dit moment verloopt het vrachtvervoer tussen de Britse eilanden en het vasteland soepel. Door nieuwe grenscontroles kunnen er lange files ontstaan bij Rotterdam, Calais, Dover en Zeebrugge.