Alexandra, dochter van Nancy Pelosi: ‘Trump is uitstekend in het verkopen van haat’

Terwijl Alexandra Pelosi de laatste hand legde aan een documentaire over haar moeder Nancy, viel een Trump-volgeling op zoek naar de Huis-voorzitter haar vader aan. ‘Als ik elke dag Fox News zou kijken zou ik mogelijk ook mijn moeder haten.’

“Ik keek net naar Good Morning America. Hoewel, een goede morgen? Het zijn harde tijden om Amerikaan te zijn”, steekt Alexandra Pelosi (52) spontaan van wal. “In tijden als deze stel je soms je loyaliteit aan de vlag in vraag.”

Haar gezin, met twee kinderen en echtgenoot-journalist Michiel Vos, die wat later dit gesprek even zal vervoegen, heeft dan ook loodzware maanden achter de rug. Eind oktober werd haar vader Paul in de ouderlijke woning in San Francisco zwaargewond toen een razende inbreker hem op het hoofd sloeg, terwijl hij ‘waar is Nancy?’ riep.

Hoe maakt uw vader het vandaag?

Alexandra Pelosi: “Elke dag wordt hij fysiek beter. Het is wel moeilijk voor een 82-jarige man om vrede te nemen met het feit dat dit gebeurde, en met het politieke landschap waarin we leven. De aanval was maar het eerste, daarna volgde de tweede klap: de wijze waarop sociale media hierover berichtten. Er werden grappen en samenzweringstheorieën over gemaakt (zelfs door Elon Musk, MR). Zelf heb ik een heel zwarte humor maar het is niet grappig meer als er gelachen wordt met een 82-jarige die ’s nachts aangevallen wordt in zijn huis.”

Weet u al meer over de beweegreden van de dader?

Pelosi: “Zijn proces begint binnenkort. In zijn bekentenis van die dag vermeldde hij Donald Trump. Het toont aan dat wanneer politici sommige dingen zeggen dit ook in de oren geknoopt wordt door psychisch labiele mensen. Dan breken ze gewelddadig iemands huis binnen en gebruiken daarna Trumps naam om zich te verdedigen. We zagen net hetzelfde verband tussen woord en daad op 6 januari 2021 tijdens de bestorming van Capitol Hill. De idee dat vrije meningsuiting absoluut moet zijn is iets te ver gegaan. Voor mijn 82-jarige ouders is het moeilijk te begrijpen dat onze beroemde free speech zo is geëvolueerd.”

Laat me u meenemen naar die dag, 6 januari 2021, die uitvoerig aan bod komt in uw film. U was daar met uw gezin om getuige te zijn van de bevestiging van president Bidens verkiezing. Wat herinnert u zich nog het levendigst?

Pelosi: “Hoe mijn 16-jarige zoon Paul die dag maar bleef zeggen: ‘Wat als de betogers buiten het Capitool bestormen?’ Niemand anders daar binnen beeldde zich toen in dat het Amerikaanse volk zou durven binnendringen en vernielingen aanrichten in het hart van onze democratie. Niemand. Enkel onze tiener zag door zijn onbevangen blik dat het daarbuiten best gevaarlijk werd. Wij beseften niet dat normale mensen zo op sleeptouw konden worden genomen door (pro-Trump-milities als) de Proud Boys.

“Tijdens het proces tegen de Proud Boys blijkt nu dat zij elkaar tekstboodschappen stuurden als ‘laat de normies maar de stad platbranden’. Het is een belangrijke les waar opgezweepte menigtes toe in staat zijn. Voor de rechtbank hoor je nu telkens hetzelfde verhaal van het 800-tal mensen die al vervolgd werden: ‘Sorry rechter, ik werd meegezogen, ik wist niet wat er met me gebeurde.’

“Mijn echtgenoot Michiel (Vos) stond daarbuiten als RTL-correspondent, met een van onze andere zonen. Ook hij verzekerde me dat het gewone betogers leken. We hadden een vals gevoel van veiligheid tot alles heel snel omsloeg. Volgens het tijdstip van mijn iPhone-camera - waarmee ik alles filmde, en die ik later vergeleek met de beelden van de veiligheidscamera’s - vorderde de opgezweepte menigte op een bepaald ogenblik zo snel dat ze slechts 2 minuten verwijderd waren van de plek van waar Nancy Pelosi die dag stond! Toen het gebouw geëvacueerd werd, duwden de veiligheidsagenten mijn zoon Paul keihard voor zich uit. Achteraf verontschuldigden ze zich en vertelden zo agressief te zijn geweest omdat ze vreesden dat de evacuatietunnels elk moment gevuld konden raken met traangas dat elders al was gebruikt.”

Michiel Vos komt ontbijten en valt zijn echtgenote bij: “Ik zag een groep mensen vechten maar wist niet dat er mensen gedood werden. Het was geen menigte waar je ruzie mee wou krijgen maar levensbedreigend voelde het vanuit onze positie toen niet.”

Pelosi (plagend): “Dus eigenlijk, als de menigte ons bereikt had en Nancy Pelosi had opgehangen aan een lantaarnpaal, wat ze volgens de rechtbankverslagen scandeerden, dan was het allemaal jouw fout geweest!”

Michiel Vos: “Ja, want ik had je niet verwittigd.”

Pelosi (weer ernstig): “Achteraf makkelijk gezegd, maar de veiligheidsagenten hadden misschien beter moeten luisteren naar onze zoon, denk ik nu.”

Vos: “Wisten zij veel. De laatste bestorming van Capitol Hill vond tot slot plaats in 1812, lang geleden.”

Wat zijn jullie gevoelens nu de 6 januari-onderzoekscommissie besloot Trump voor strafrechtelijke vervolging aan te bevelen. Krijgt dit gevolg voor de rechtbank?

Vos: “Ik denk van wel. Het belangrijkste werk van de commissie is dat ze zich niet focuste op 6 januari maar op de heimelijke machinaties achter de scènes die voorafgaand plaatsvonden. Dit was geen boze massa die plots uit het niets kwam met rieken en spaden, nee, 6 januari werd georkestreerd vanuit het Witte Huis.”

Wat doen dit soort onthullingen met uw moeder die in haar carrière rotsvast geloofde in partij-overschrijdende samenwerking?

Pelosi: “De bestorming van Capitol Hill liet een litteken na op haar ziel. Ik denk ook dat het haar geloof in de Amerikaanse bevolking kwetste. Ik weet niet of het er nog toe zal doen of justitie de bevindingen van de 6 januari-commissie volgt of niet, ik geloof dat Amerika Donald Trump nu toch moe is. Nu ze gezien hebben hoe krankzinnig hij zich gedroeg, heeft hij volgens mij afgedaan.”

Vooruitblikkend op de verkiezingen van 2024, hoe bezorgd zijn jullie dat Trump of een trumpistische Republikein nog steeds haat zal aanwakkeren?

Vos: “De meeste Amerikanen zijn bezorgd, al hebben we de voorbije maanden opnieuw onberekenbaar gedrag gezien van Trump zelf en is hij juridisch in een hoek geduwd door rechtszaken. Tegelijk zeg ik nog altijd: niemand zag 2016 komen, niemand zag 6 januari komen. Dat is voor mij de les van Capitol Hill. Wij journalisten zien wat we zien aan de buitenkant, niet altijd de binnenkant.”

De polarisering begon ver voor Trump - denk maar aan het protest van de Tea Party tegen Obamacare, fel verdedigd door uw moeder. Hoe verklaart u de paradox dat onder de betogers veel mensen waren die net profiteren van haar zorgwetten?

Pelosi: “Dat is het grote raadsel van kiezers die stemmen tegen hun eigenbelang in. Dat is eigenlijk het mysterie dat Michiel en ik sinds decennia proberen op te lossen, sinds we films maken. Liberalen doen het ook, hoor. Zij stemmen ook voor hogere belastingen, zelfs als zich dat tegen hen keert.”

Vos: “Politici in dit land weten hoe ze mensen kunnen laten stemmen door emoties en niet met rationaliteit. De ratio zou zeggen: hey, kijk, we kregen betere gezondheidszorg van de lefties! De emoties zeggen: we zijn woedend, pissed off, dan maar toch een sterke man zoals Trump die alles eens schoonveegt. Alexandra’s film toont heel goed de lange boog van massale verwarring die voor ons waarnemers begon met Sarah Palin. Zij was de eerste populiste die geen zier gaf om regels uit Washington.”

Pelosi: “We filmden vroeger al Palins én Trumps bijeenkomsten, en telkens kwamen we buiten met hetzelfde besluit: haat verkoopt. Als je van iemand houdt, dan moet je daar moeite voor doen. Mensen horen graag Harry Styles maar je moet er echt van houden om naar een concert te gaan. Mensen komen niet naar campagnemeetings omdat ze van wetgeving houden, ze komen omdat ze willen haten. Daar komt het op neer. (cynisch) Trump deed goed werk in het verkopen van die haat. Hij roerde de brij goed om. Toch denk ik niet dat het een tweede keer zal werken. Het is wat Karl Marx ooit zei: ‘De geschiedenis herhaalt zich, de eerste keer is het een tragedie, de tweede keer een farce.’ Ik denk dat een derde campagnerun van Trump een farce zou worden. De meeste Amerikanen zijn Trumps klucht moe.”

Welke politiek inzicht van Nancy Pelosi moeten de Democraten volgens u in gedachten houden wanneer ze de presidentsverkiezingen van 2024 ingaan?

Vos: “Wees niet afgeleid door het politieke spel of de emotionele aantrekking van een kandidaat. Doe het op Nancy Pelosi’s wijze: maal door, op wetgevend vlak. Op lange termijn lever je zo het beste leiderschap.”

Pelosi: “Het antwoord zit in de film. Zij zegt tegen Joe Biden dat als hij president wil worden hij niet enkel links mag afslaan. Dat is ook zo als je een wet wil stemmen. Nancy Pelosi is een linkse San Francisco-liberale, ja, rechts demoniseerde haar twintig jaar lang als een homovriendinnetje, maar van alle afgevaardigden weet zij het best dat wie wetten gestemd wil hebben in de VS door het midden moet. Voor haar mag het perfecte niet de vijand zijn van het goede.

“De volgende generatie leert dit nu. Je ziet al hoe Alexandria Ocasio-Cortez - ‘AOC’ - tijdens haar eerste termijn vooral een Instagram-ster was. Nu zie je haar ook beginnen malen. In het Huis mag iedereen zijn wie hij wil, denken wat hij wil, maar als er gestemd moet worden telt maar één cijfer: de meerderheid van 218.”

Wat is het Amerika waar u wil dat uw moeder voor herinnerd wordt?

Pelosi: “Vorige week goten ze in het Witte Huis het holebi-huwelijk in wet. Dat zijn toch blijvende erfenissen van haar. Dit was niet gebeurd als zij in 1987 niet in het Congres was gaan zetelen. Haar wetgeving spreekt voor zich. Maar pas op, wij promoten met onze documentaire niet elke wet van Nancy Pelosi, hoor. Ik heb ook niet altijd op haar gestemd. Ik probeer als documentairemaker gewoon te tonen hoe achter de schermen van de democratie het spel wordt gespeeld. Ik hoop dat deze film een les is in burgerschap, waarin Amerikanen hopeloos onderopgeleid in zijn. Daarom wil ik het ook vertonen in scholen.”

Wat vond uw moeder van de documentaire die haar dochter over haar maakte?

Pelosi: “Tijdens de première vorige week zat ze steeds meer op het puntje van haar stoel, verrast dat ik de afgelopen decennia zo veel van haar leven had gefilmd zonder dat ze dat wist. De enige kritische vraag was waarom ik het in mijn hoofd haalde haar te filmen in haar pyjama terwijl ze de was deed. Wel, antwoordde ik, omdat je toen een interessant telefoongesprek had met Mike Pence! (lacht)”

Overwoog ze ooit president te worden?

Pelosi: “Nee, daarom houdt ze te veel van het Huis, waar mijn grootvader ook al in zetelde. Het Huis van Afgevaardigden is haar thuis. Of ze nu een verkiezing wint of verliest, Nancy doet gewoon haar hoge hakken aan en marcheert het Capitool binnen. Ze blijft gaan, en zal blijven gaan, nu als gewoon Huis-lid.”

Uw moeder vroeg in 1987 aan u of ze een Congres-campagne mocht beginnen. U zei ja, zou u dat vandaag opnieuw doen?

Pelosi (beslist): “Nee. Toen ze mij dat vroeg was ik 16, de enige van vijf kinderen die nog thuis woonde. Ik zei: mother, get a life. Ze won haar zetel. Vijfendertig jaar later zaten we op intensieve zorg aan het bed van mijn vader en zei ik dat ik haar nooit die toestemming had gegeven als ik had geweten waar het zou eindigen. Mijn vader, die met zijn hoofd in het verband er toen nog uitzag als Frankenstein, berispte me meteen. Hij vond dat ik niet zomaar 35 jaar van haar leven mocht wissen. Hij vond wel dat we mochten zeggen dat ze vandaag, in dit toxische milieu van sociale media, onze zegen niet had gekregen.”

Speelde de aanslag mee in haar beslissing om de komende twee jaar niet langer Democratisch fractieleider te zijn?

Pelosi: “Ik denk niet dat dit de doorslag gaf, want ze besliste dit al vroeger. Ik denk dat de voorbije episode haar wel in zekere zin bevrijdde. Zoals alle mensen met een politiek ambt vond ze het altijd haar plicht haar land zo goed mogelijk te dienen. Deze episode gaf haar toelating te vertrekken zonder schuldgevoel, maar ze zal als gewoon Huis-parlementslid haar ervaring nog steeds delen met de jonge generatie.”

Overweegt u zelf in de politiek te gaan?

Pelosi: “Nee, dat zou zijn alsof ik naakt de straat op ren! Na wat er met mijn vader is gebeurd, nee, nooit. We weten nu dat de helft van het land Nancy Pelosi haat en (sarcastisch) als ik elke dag Fox News zou kijken zou ik waarschijnlijk ook mijn moeder gaan haten. Mijn kinderen krijgen elke dag vreselijke dingen te lezen op het internet over hun oma. Het is oneerlijk hoe zelfs kleinkinderen van politici getroffen worden door de toxische sociale media. Ook aan Republikeinen zou ik zeggen: ik wil dit leven niet voor jullie. Zelfs als Ivanka Trump naar mij zou komen, zou ik haar met een knuffel zeggen: het spijt me zo wat jouw vader jou en je familie doet doorstaan! Een nieuwe Trump-kandidatuur zou kindermishandeling zijn. Dat mag een grootvader zijn kleinkinderen toch niet meer aandoen?”

Hoe veranderde jullie gezinsleven door deze bedreigingen?

Pelosi: “Ik krijg beveiliging van mijn werkgever, HBO. Nu mijn moeder aftreedt als Speaker en fractieleider, voelen we ons wel al een stuk veiliger. Ik voel me bevrijd. Na wat met mijn vader gebeurde hadden we er genoeg van. Voor mijn familie wordt dit de leukste kerstvakantie sinds lang. We are free, at last.”

De HBO-documentaire Pelosi in the House van Alexandra Pelosi is in België te zien op Streamz.