Agatha Christie van A tot Z

Agatha

(1890-1976), geboren als Agatha Miller, dochter van een Amerikaanse vader en Britse moeder. Van haar schrijfsels (66 detectiveromans, 20 toneelstukken, 150 korte verhalen, 4 non-fictiewerken en 6 romans onder het pseudoniem Mary Westmacott) zijn wereldwijd ruim 4 miljard exemplaren verkocht. Niet slecht voor een dyslectica.

Belg

Hercule Poirot is een Belg. Dat is niet zo heel verwonderlijk, want toen Agatha Christie hem bedacht bestond er veel sympathie in Groot-Brittannië voor ons landje, dat door de Duitsers werd bezet.

Christie

Archibald 'Archie' Christie. Eerste echtgenoot van Agatha. Na een dikke tien jaar scheidt het koppel. Op nadrukkelijk verzoek van haar uitgever houdt Agatha de achternaam Christie aan. Ze hertrouwt met de veertien jaar jongere archeoloog Max Mallowan, met wie ze onder andere naar Egypte en Irak trok. 'Een archeoloog is een goede partij voor een vrouw. Hoe ouder ze wordt, hoe meer hij geïnteresseerd raakt in haar', zei ze daar zelf over. Europa, Afrika en Zuid-Amerika kennen daarom geen geheimen voor haar personage Poirot. Denk maar aan verhalen als Death on the Nile, Murder in Mesopotamia en natuurlijk The Murder on the Orient Express.

Doek

Het doek valt, de laatste roman van Agatha Christie over Poirot, een personage dat ze zelf verachtte. Of om het met haar eigen woorden te zeggen: 'Detestable, bombastic, tiresome, ego-centric little creep.'

Ellezelles

Poirot zou geboren zijn in Ellezelles. Je kan er vandaag zijn 'geboorteakte' bewonderen. Daterend van 1 april 1850. Inderdaad, 1 april. Brasserie des Légendes brouwt er de Hercule, een stout van maar liefst 9 procent alcohol.

FRANS

Poirots Engels is helemaal niet accentloos. In The Three Act Tragedy schept hij op dat hij wel degelijk "the exact, the idiomatic English" kan spreken, maar dat niet doet om mensen wat zand in de ogen te strooien, zodat ze minder op hun hoede zijn. Agatha Christie bracht een groot deel van haar jeugd door in Frankrijk en zat op internaat in Parijs.

GUJARATI

Gujarati, een van de vele talen waarin Poirots verhalen vertaald zijn. Net als het Amhaars, Assamees, Kalaallisut, Manx, Marathi, Samogitisch, Silzeisch, Tagalog, Tataars en een honderdtal andere.

HASTINGS

Kapitein Hastings, trouwe bondgenoot van Hercule Poirot. Brave kerel. Is acht maal de verteller van dienst. Wordt in de bekende serie gespeeld door Hugh Fraser.

INKOMSTEN

Agatha Christie liet (omgerekend naar huidige valuta) een kwart miljoen euro na. In verhouding met wat ze aan royalty's verdiend moet hebben een al bij al bescheiden bedrag. Haar dochter, Rosalind Hicks, liet op haar beurt haar enige zoon Mathew Prichard maar liefst 900.000.000 euro na. Jaarlijks leveren de royalty's nog altijd minstens 4 miljoen euro op.

JAPP

Chief inspector James Harold Japp, de dommige hoofdinspecteur van Scotland Yard die het steevast moet afleggen tegen Poirot. Net zoals Commissaris Migrain tegen Mega Mindy. Opvallend: David Suchet, de iconische Hercule Poirot-acteur, speelde in 1985 Japp in de film Thirteen at Dinner. Hij omschrijft deze acteerprestatie zelf als "possibly the worst performance of my career".

KAARTENHUIZEN

Als Hercule Poirot het even niet meer weet, bouwt hij kaartenhuizen om zijn petites cellules grises te ontspannen.

LEMON

Miss Felicity Lemon is de secretaresse van Poirot. Volgens haar baas "unbelievably ugly and incredibly efficient".

Menthe

Crème de Menthe: de favoriete likeur van Poirot.

NEGERTJES

Daar sterven er bij Agatha Christie altijd tien van. In 1939, toen het boek Tien kleine negertjes verscheen, maalde niemand om het gebruik van zo'n pejoratieve term.

OVERLIJDENSBERICHT

Toen Poirot 'geslachtofferd' werd door Agatha Christie in Curtain: Poirot's Last Case, kreeg hij een overlijdensbericht op de voorpagina van The New York Times.

ONSCHULDIG

Twee maal wordt een onschuldige in een Poirotverhaal toch veroordeeld en naar de gevangenis gestuurd.

POIROT

Poirot: 's werelds bekendste detective. Allesbehalve bescheiden, Belg, besnord, amper 5 feet 4 inches (een schamele 1m62) groot... en geniaal. Laat zijn petites cellules grises overuren draaien om misdaden op te lossen. Dat deed hij van 1920 tot 1975 in maar liefst 33 detectiveromans, 50 korte verhalen en één toneelstuk. Zijn naam is afgeleid van detective Hercule Popeau van schrijfster Marie Belloc Lownden en Monsieur Poiret, een in Londen wonende, gepensioneerde Belgische politieagent van schrijver Frank Howel. Agatha Christie schreef haar eerste Poirotverhaal in 1916, maar zag het pas in 1920 gepubliceerd worden. O ja, Poirot verft zijn haar, of zoals hij het zelf zegt: "Ik geef het de natuurlijke kleur terug, mon ami."

QUOTE

Quote van de auteur: "Moorddadige ideeën bedenk ik onder de afwas. Dat vind ik een stomvervelende bezigheid waardoor ik altijd met bloeddorst word vervuld."

ROSSAKOFF

Poirot is nooit getrouwd geweest. Toch steekt hij zijn bewondering voor de Russin Vera Rossakoff niet onder stoelen of banken. Opvallend, want deze gravin spekt haar kassa met juwelendiefstal.

SNOR

Met minstens evenveel zorg als Bert Kruismans zorgt Poirot ervoor dat zijn snor tot in de puntjes verzorgd voor de dag komt.

TELEVISIE

Poirot verschijnt al een eeuwigheid op het kleine scherm. U kent hem vooral in de versie van David Suchet. Deze klassiek geschoolde theateracteur (1946) kroop een kwarteeuw lang in de huid van Poirot en speelde letterlijk elk verhaal. Op 13 november 2013 zond de Britse commerciële zender ITV de allerlaatste aflevering uit.

USTINOV

Peter Ustinov speelde zes maal Hercule Poirot. Agatha Christies dochter zag Ustinov tijdens de opnames en riep uit: 'That's not Poirot! He isn't at all like that!' Ustinov hoorde de opmerking en reageerde met een schalkse 'He is now'.

VERGIFTIGING

Maar liefst 57 maal wordt er iemand vergiftigd in de Poirotverhalen. Tegenover 6 verdrinkingen. Agatha Christie werkte tijdens WO I als vrijwilligster in een ziekenhuis. Het is daar dat ze haar kennis over gif en medicijnen verwierf. Beweerde ze zelf toch.

WHitehaven

56B Whitehaven mansions: Poirots werk- en thuisadres. Belangrijk detail in The ABC Murders. By the way, het gebouw werd pas gebouwd in 1936, terwijl Agatha Christie hem er al in 1916 liet wonen.

X

In het laatste verhaal Curtain: Poirot's Last Case gaat Poirot op jacht naar een moordende 'X'. Hij krijgt hem te pakken en ja, vermoordt hem zelfs. Een ijzersterke plot, eindigend in Poirots opvallende eigen dood.

YARD

De Y van Scotland Yard en dus van de dommige inspecteur Japp. Opvallend, op 8 december 1926 verdween Agatha Christie. Pas elf dagen later werd ze teruggevonden door Scotland Yard. Een opzettelijke publiciteitstunt of geheugenverlies? Het raadsel raakte nooit volledig uitgeklaard. Where is Poirot when you need him?

ZIEKELIJK

Poirot lijdt aan een ziekelijke neiging tot orde en netheid. En is vaak zeeziek. Dan verzucht hij: 'Mon estomac.' En sluit zijn ogen. Meneer neemt zijn maag trouwens heel serieus, want zo vernemen we in Death in the Clouds: "Eating was not only a physical pleasure, it was also an intellectual research."