Afstand, mondmaskers en ventilatie: de scholen plooien volledig terug op de basismaatregelen

De scholen krijgen wat ze vragen: de strenge quarantaineregels verdwijnen in de prullenmand. Enkel leerlingen die besmet zijn of symptomen hebben, moeten nog thuisblijven. Het onderwijs plooit daarmee terug op de basismaatregelen: afstand, mondmaskers en ventilatie.

Het leek aanvankelijk makkelijk te worden. Nog voor het begin van de interministeriële conferentie van de ministers van Volksgezondheid en Onderwijs hadden alle ministers eigenlijk al te kennen gegeven dat ze een versoepeling van de quarantaineregels genegen waren. Ze gaven die boodschap nadat media al meer dan een week documenteerden hoe de huidige situatie onhoudbaar was geworden voor scholen. Toch duurde het overleg meer dan tien uur. Nochtans lag de uiteindelijke uitkomst niet ver van wat verwacht werd.

Officieel gaan de regels in vanaf donderdag 27 januari. Al vroeg minister Weyts aan ouders om scholen even de tijd te geven zich hierop te organiseren.

Wanneer moeten kinderen in het lager nu thuisblijven?

De zogenaamde noodremprocedure gaat vanaf donderdag op de schop. Die stelt dat klassen in het lager onderwijs in quarantaine moesten van zodra er vier besmettingen zijn. Eigenlijk komt het erop neer dat de quarantaineregels in het lager onderwijs wegvallen. Enkel wie besmet is of symptomen heeft, moet nog thuisblijven.

Na een hoogrisicocontact mogen leerlingen in het lager gewoon naar school. Ook als dat hoogrisicocontact in hetzelfde gezin was. Op die manier hoopt men de cascade aan quarantaines tegen te gaan wanneer in een gezin eerst bijvoorbeeld moeder, dan vader en ten slotte broer of zus besmet blijken te zijn.

Wat vinden scholen en experts hiervan?

Op dat laatste is Elien Raskin, directeur van de basisschool GO! De Kleurboom uit Gingelom, niet zo happig. “Als kinderen na een hoogrisicocontact binnen het gezin gewoon naar de klas komen, lijkt me de kans net groter dat er leerkrachten besmet raken.” Wel erkent ze dat het wegvallen van de noodremprocedure “wat druk van de ketel zal nemen”.

Ook viroloog Steven Van Gucht (Sciensano) erkent dat zo’n versoepeling zich later kan vertalen in iets meer zieke leerkrachten. “Maar dat is relatief”, zegt hij. “We moeten daar eerlijk in zijn: eigenlijk waren er tot nu toe al relatief weinig quarantaineregels. Die versoepelen zal niet zo’n grote impact hebben, behalve dan dat er meer kinderen naar school kunnen die geen symptomen hebben.”

Wat zijn de regels in het secundair?

In het secundair onderwijs blijft alles bij het oude. Wie niet gevaccineerd is, moet na een hoogrisicocontact tien dagen in quarantaine. “Maar in het secundair gold nu ook al dat leerlingen die gevaccineerd waren naar school mogen komen na een hoogrisicocontact”, zegt Sandra Leleu, directeur van het GO! Atheneum in Ieper. “Wat het gevolg daarvan was? Een kettingreactie aan besmettingen. Van zodra het virus binnenkwam in de school ging het heel snel rond.”

Hoeveel scholen zijn nu gesloten?

De laatste twee weken raakten officieel 130.346 tieners besmet, bijna 10 procent van alle tieners. Ook bij de kinderen tot en met 9 jaar gaat het hard: 61.536 kinderen, bijna 5 procent, leverden de voorbije twee weken een positieve test af. Beide cijfers zijn overigens een onderschatting.

In de Ieperse school testten er vorige week 70 van de 340 leerlingen positief. Daarbovenop waren ongeveer 8 van de 40 leerkrachten afwezig. “Het gevolg was dat we ieder lesuur 40 tot 100 leerlingen in de studie moesten zetten”, zegt Leleu. “Daarom hebben we vorige week beslist om de hele school naar afstandsonderwijs te laten overgaan tot deze vrijdag.”

In totaal zijn er intussen 102 scholen in Vlaanderen volledig gesloten, zo zei Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) in het Vlaams Parlement. Het gaat om 67 secundaire scholen en 35 basisscholen. “We moeten ons geen illusies maken: er zullen nog klassen of scholen gesloten worden”, zei Weyts in Het journaal op VRT. “Maar wel wegens besmettingen, niet wegens quarantaineregels. Dat is toch een wereld van verschil.”

Wat met de zelftesten?

Een van de zaken die het overleg woensdag bemoeilijkten, was de kwestie van de zelftests. Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) had deze week geijverd om daar meer op in te zetten. Ook plaatste hij de meerdaagse schooluitstappen – nochtans gisteren afgeklopt door het onderwijsoverleg – terug op tafel. Beide keren ving Vandenbroucke bot: zelftesten blijven sterk aanbevolen en niet verplicht, schooluitstappen zullen kunnen doorgaan vanaf maandag.

Opvallend is dat de interministeriële conferentie gisteren ook besliste om het contactonderzoek door de CLB’s op scholen voorlopig stop te zetten. “Het was gewoon niet meer haalbaar om dat goed en snel te doen”, zegt Inge Van Trimpont, directeur van de CLB’s van het Gemeenschapsonderwijs. Wel loopt de gewone contacttracing nog door voor deze jongeren.

Leggen we het virus dan nog überhaupt iets in de weg in de scholen? “Vergeet niet dat er nog altijd een pakket aan basismaatregelen geldt in de scholen”, zegt viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven). “Dan heb ik het over het dragen van mondmaskers, de verluchting van klaslokalen en scholen die experimenteren met luchtreiniging. Eigenlijk zeggen we hiermee dat kinderen die niets mankeren mogen terugkeren naar de school. Dit is een opstapje naar een iets normalere toestand.”