Afghaanse meisjes mogen toch niet naar school: ‘De directeur moest zelf ook huilen’

Vorige week had het ministerie van Onderwijs nog aangekondigd dat middelbare scholen in het hele land voor meisjes zouden worden opengesteld. Die mochten sinds de machtsovername door de conservatief-islamitische taliban augustus vorig jaar in 28 van de 34 Afghaanse provincies niet meer naar school. Dinsdag verspreidde het onderwijsministerie nog een voorlichtingsfilmpje met felicitaties aan de meisjes van Afghanistan.

Meisjes kwamen volgens persbureau Reuters woensdagmorgen blij naar middelbare scholen in de hoofdstad Kaboel, om daar te horen te krijgen dat ze weer naar huis moesten. Velen waren in tranen. “We waren allemaal teleurgesteld en voelden ons hopeloos toen de directeur het ons vertelde. Ze moest zelf ook huilen”, vertelde een scholiere.

Critici stelden op sociale media dat de taliban hun belofte hadden verbroken. De wetenschapper en vrouwenactivist Orzala Nemat zei op Twitter: ‘Dood is niet alleen een zaak van het lichaam. Je doodt de geest van de helft van de bevolking als je meisjes onderwijs ontzegt. Het is een onmenselijke, on-islamitische daad.”

Het schoolverbod is volgens het ministerie van Onderwijs tot nader order. De regering wil eerst een plan opstellen om onderwijs voor meisjes in te voeren dat strookt met de islamitische wet en de Afghaanse cultuur, aldus het officiële persbureau Bakhtar News.

Het verrassende besluit kan een obstakel worden voor de pogingen van het talibanregime om internationale erkenning te krijgen, met name ook van westerse donoren. En dit op een moment dat het straatarme Afghanistan in een diepe economische en humanitaire crisis verkeert. Volgens het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties hebben 23 miljoen van 38 miljoen Afghanen voedselhulp nodig.

Het onderwijsverbod wijst volgens analisten op een tweestrijd binnen de talibanleiding tussen een meer pragmatische stedelijke groep die waarde hecht aan goede relaties met het Westen (en de miljarden aan hulpgeld die daardoor worden ontsloten), en de voormannen van de conservatieve tribale aanhang op het platteland, met name van de Pathanen, die hun dochters vanouds niet naar school sturen.

Sinds de taliban augustus vorig jaar de regering van president Ashraf Ghani verjoegen en alle westerse troepen het land verlieten, leken de pragmatische ‘taliban 2.0' de overhand te hebben. Anders dan tijdens het eerste talibanbewind (1996-2001) mogen vrouwen tot op zekere hoogte werken en studeren, is televisie toegestaan en de boerka niet meer verplicht (wel nog de hidjab). Dat het voorlopige schoolverbod voor meisjes nog niet wordt opgeheven, lijkt echter een concessie aan de conservatieve vleugel, vanouds de ruggengraat van de beweging.