Adieu, Parijse conciërge! Men vindt u te duur

Cathy Laurent spuit een wolk Glassex in de spiegel van de lift en begint driftig te poetsen. “Als conciërge moet je heel veelzijdig zijn”, zegt ze.

Consciëntieus, altijd beschikbaar, discreet: dat zijn de kwaliteiten die men in Frankrijk verwacht van een gardien d’immeuble. Hij of zij verdeelt de post, zet de vuilcontainers op straat, bewaart sleutels, maakt de gemeenschappelijke ruimten schoon en houdt een oogje in het zeil. “En wie”, vraagt Laurent (57) retorisch, “staat midden in de nacht op als een bewoner zijn sleutels is kwijtgeraakt?”

Toch verliest de ziel van het huis, zoals de koosnaam luidt, in sneltempo terrein. Volgens de recentste cijfers van het Insee, het Franse bureau voor statistiek, telde de Parijse regio in 1999 nog 36.769 huisbewaarders. In 2016 waren dat er 27.882. Een daling van 25 procent, die nog altijd doorzet.

De reden voor de teloorgang van deze typisch Franse figuur die in talloze films en romans een rol speelt, is eenvoudig: de prijs. De gardien wordt vaak te duur gevonden. Hij of zij kost aan salaris, sociale premies en kosten voor de dienstwoning ongeveer 45.000 euro per jaar. Verdeeld over vijftig appartementen komt dit neer op 900 euro per jaar per appartement.

Vaak wordt de gardien niet vervangen als die met pensioen gaat. De loge, het dienstappartement bij de entree, gaat in de verkoop of verhuur. Laurent houdt het met haar man Reynald (64), met wie ze de taken verdeelt, dit jaar voor gezien. Of ze worden vervangen is nog niet duidelijk. De vereniging van eigenaren van haar complex met 68 appartementen in de erg chique randgemeente Neuilly-sur-Seine, besteedt mogelijk alles uit aan een schoonmaakbedrijf.

“Of ze nemen een van de Colombiaanse vrouwen die hier in de straat werken”, zegt Laurent. “Die kosten niets en doen alles.” Reynald vult aan: “Maar reken dan niet op dezelfde service. Want als je je aandacht moet verdelen over drie gebouwen, ben je niet goed bereikbaar en mis je van alles. Als de bewoners hun pakjes van Amazon straks zelf moeten ophalen, zul je ze eens horen.”

De Laurents wonen en werken sinds 27 jaar in het gebouw. Tot 2012 met plezier. Toen stelde de toenmalige eigenaar, een verzekeraar, de appartementen te koop. Er kwamen nieuwe bewoners, van wie een aantal af wilde van de ‘dure Laurents’. “Die hebben geprobeerd ons weg te pesten”, vertelt Cathy. “Door te klagen over een vlek op een ruit of het tapijt op een van de etages.” Er zullen altijd conciërges blijven, denkt ze. “Maar het zullen er wel veel minder zijn.”

Duizendpoot

Dat is ook de inschatting van de vakbond Udge, die de belangen van de gardiens verdedigt. “Een gardien is een echte duizendpoot”, benadrukt Patrick Barbero, die als juridisch medewerker werkt voor Udge. “Door hem of haar af te schaffen, mis je veel en verdwijnt er bovendien een fenomeen dat onlosmakelijk verbonden is met de Franse cultuur.”

Het kostenargument gaat ook niet altijd op. Volgens de Arc, een organisatie van verenigingen van eigenaren, is het vanaf tachtig appartementen juist gunstiger om een gardien te hebben.

“Bovendien vallen die goedkope oplossingen weleens tegen”, weet Marilyne Dos Santos, gardien in het zestiende arrondissement van Parijs. “De rekening kan best hoog zijn als je een bedrijf moet laten komen om een lamp in de hal te vervangen. Want dat soort dingen doen wij ook.”

Dos Santos (36) nam een paar jaar geleden de loge over van haar moeder en heeft daar geen moment spijt van gehad. “Ik ben verantwoordelijk voor de schoonmaak, de post, de pakjes, het vuilnis en de technische zaken. Maar de ouderen hier vinden het ook heerlijk om een praatje met me te maken. Die sociale functie is ook veel waard.”