Aantal jongeren dat stomdronken op spoed belandt, daalt nauwelijks: "Sensibiliseringsacties werken niet"

In 2015 werden 2.347 12- tot 17-jarigen in het ziekenhuis behandeld voor een alcoholintoxicatie, zo blijkt uit nieuwe cijfers van het InterMutualistisch Agentschap (IMA), dat de gegevens van de zeven Belgische ziekenfondsen bundelt. Dat zijn er weliswaar iets minder dan in 2013 en 2014, maar volgens dokter Michiel Callens, directeur Onderzoek en Ontwikkeling bij de CM, kunnen we daarom nog niet van een echte daling spreken. "Er is inderdaad een daling van het aantal gehospitaliseerden, maar de totale cijfers zijn eigenlijk stabiel gebleven. Bovendien blijven ze vrij hoog, en dat terwijl we hadden gedacht dat ze zouden dalen. Sensibiliseringsacties halen dus weinig uit, er is echt nood aan een meer ingrijpend alcoholplan."

"Bovendien zien we ook dat in de jongste leeftijdscategorieën meisjes bijna evenveel drinken als jongens, wat te wijten is aan de verkoop van gesuikerde dranken." In sommige provincies, zoals in Luxemburg en Henegouwen, drinken meisjes tussen 12 en 17 zelfs meer dan jongens. In die twee provincies en in Namen zijn de cijfers overigens het meest dramatisch. Daar belanden meer dan 45 per 10.000 jongeren met een alcoholintoxicatie in het ziekenhuis. Ook in West-Vlaanderen en in Luik is het probleem groot, Limburg scoort het best.

Bij de kinderen jonger dan 16 jaar is er wel een duidelijke daling van het aantal alcoholintoxicaties te zien. "Die gunstige evolutie kunnen we toeschrijven aan het verkoopsverbod voor alcohol aan jongeren onder de 16, maar vanaf 16 jaar stijgen de cijfers sterk", stelt dokter Callens.

Bloedafname

De cijfers zijn gebaseerd op het aantal bloedafnames. Als een jongere op de spoed belandt en er is een sterk vermoeden dat er alcohol in het spel is, gebeurt er een bloedafname. De resultaten van die afnames zijn echter niet gekend, maar het is de meest omvattende manier om na te gaan hoeveel jongeren er stomdronken in het ziekenhuis belanden. 66 procent van die jongeren kan op de spoeddienst worden opgelapt, 34 procent wordt voor één of meerdere dagen opgenomen in het ziekenhuis.

Een andere manier om na te gaan hoeveel jongeren er met alcoholintoxicatie in het ziekenhuis worden opgenomen, is het nagaan van de diagnose op de factuur. Die geeft echter een vertekend beeld, omdat niet altijd alcohol als belangrijkste diagnose wordt opgegeven maar bijvoorbeeld wel de hersenschudding die het gevolg was van een dronken val.

Experts pleiten dan ook voor een nauwkeurigere registratie van wie er met een paar glazen te veel de spoed binnenkomt, zoals dat al in Nederland het geval is.

Hersenschade

Vorige week besliste minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) om de regels voor het alcoholgebruik van jongeren tussen 16 en 18 strenger te maken. Zo zullen ze voortaan alleen nog bier of wijn mogen drinken, en wordt er strenger toegezien op de verkoop van alcohol aan jongeren. Ook zullen op de spoeddiensten van ziekenhuizen speciale teams worden opgeleid om alcoholmisbruik sneller op te sporen en te behandelen.

Dat plan is echter een gemiste kans, stellen experts. "Een alcoholverbod tot 18 jaar was een duidelijk en krachtig signaal geweest. De minister heeft een duidelijke grens proberen trekken voor bier en wijn, maar in elk glas zit evenveel alcohol, of je nu bier, wijn of sterkedrank drinkt", zegt Marijs Geirnaert, directeur van het VAD, het Vlaams expertisecentrum voor alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie en gedragsgebonden verslavingen.

Bij jongeren brengt het drinken van alcohol, en zeker bingedrinking, onomkeerbare schade toe aan de hersenen, met een blijvend IQ-verlies tot gevolg. "Door wel bier en wijn toe te laten, gaat die boodschap verloren, en dat is een gemiste kans."

Andere methodes

Dat er meer nodig is dan enkele halfslachtige maatregelen en sensibiliseringsacties vindt ook professor medische sociologie Guido Van Hal (Universiteit Antwerpen). Hij ziet meer heil in campagnes als Tournée Minérale, omdat die oproepen tot het ondernemen van individuele actie. "Aan globale campagnes zijn mensen intussen gewend. De disclaimer bij bier, 'Bier met liefde gebrouwen, drink je met verstand', heeft geen effect meer, het dringt niet meer door. Het is tijd om over te schakelen naar andere methodes."

Ook Van Hal is voorstander van het optrekken van de leeftijdsgrens. "Het is symbolisch heel belangrijk, omdat ouders en opvoeders dan ook de wet aan hun kant hebben. Je kunt wel zeggen aan jongeren dat ze niet mogen drinken, maar als de wet hen dat toelaat vanaf hun 16de, sta je daar als opvoeder."

Maar we moeten ook de hand in eigen boezem steken. "Jongeren kopiëren het gedrag van volwassenen. Alcohol is zo doordrongen in onze samenleving, en je ziet de negatieve effecten daarvan overal", besluit VAD-directeur Marijs Geirnaert.