97% van alle Belgen aan het werk: kan dat wel?

1 Wat betekent dat, 'volledige tewerkstelling'?

Dat is niet hetzelfde als een job voor elke Belg. Dat is immers onmogelijk: er is altijd een groep mensen die niet beschikbaar is voor de arbeidsmarkt, om fysieke of verstandelijke redenen bijvoorbeeld. Met volledige tewerkstelling bedoelen economen een werkloosheidsgraad van 3 procent. Momenteel bedraagt de werkloosheidsgraad in ons land 7,6 procent, en volgens de prognoses van het Planbureau zakt hij tegen 2018 tot 6,6 procent. Omgerekend, om aan de bewuste 3 procent te geraken, zijn er nog eens 240.000 jobs nodig, bovenop de 216.000 banen die er volgens ramingen deze regeerperiode bij komen.

Als we de werkzaamheidsgraad als parameter nemen, het gedeelte van de bevolking op beroepsactieve leeftijd dat nu aan de slag is, wordt die ambitie nog forser. Volgens de officiële cijfers van de FOD Werkgelegenheid ligt de werkzaamheidsgraad in België op 67,7 procent. In Duitsland is dat 78 procent. Uitgedrukt in jobs, een verschil van zo'n 700.000 banen, die dus nog gecreëerd moeten worden.

2 Is het haalbaar?

Voor België lijkt dat onmogelijk. "Er is niets mis mee dat de minister van Werk dit als een objectief vooropstelt", zegt Ive Marx. Maar de hoogleraar sociaal-economische wetenschappen (UAntwerpen) maakt zich druk over de geloofwaardigheid van zo'n uitspraak. "België scoort sinds jaar en dag ronduit slecht op het vlak van tewerkstelling bij laaggeschoolden, mensen van vreemde origine of vijftigplussers. In plaats van te zeggen dat we daar een groeispurt willen in maken - wat ook al ambitieus zou zijn - meteen de sprong naar volledige tewerkstelling vooropstellen, ik kan dat niet ernstig nemen."

Ook de Gentse professor Stijn Baert en arbeidsmarktexpert heeft zo zijn twijfels. Al is hij wél constructief door eraan toe te voegen dat het verder optrekken van de pensioenleeftijd, gerichte loonlastenverlaging en meer flexibiliteit ons op weg zetten.

3 En in Vlaanderen?

Daar valt wel iets voor te zeggen. Momenteel bedraagt de werkloosheid er 4,8 procent. Sterker zelfs, in een aantal regio's is er nu al bijna sprake van een volledige tewerkstelling, zegt Hedwig Muyldermans van Federgon. De directeur-generaal van de beroepsfederatie van hr-dienstverleners merkt op dat bijvoorbeeld in Zuid-West-Vlaanderen nu al volop een beroep wordt gedaan op 20.000 Franse grensarbeiders, omdat er te weinig arbeidskrachten in eigen streek zijn.

"Ook in andere regio's in het Vlaams Gewest zie je de krapte op de arbeidsmarkt toenemen. Omdat de generatie van de babyboomers met pensioen gaat, en omdat tegelijk de conjunctuur aantrekt. Opvallend daarbij is dat we voor het eerst sinds jaren opnieuw arbeidsintensieve groei hebben", zegt Muyldermans. "Ik ga al een tijdje mee in deze wereld, en het is in lange tijd niet meer gezien dat er een einde komt aan de teloorgang van de industriejobs."

Daar zit het beleid van de regering-Michel I voor iets tussen. "De indexsprong, de taxshift, de verlaging van de sociale bijdragen, het zijn allemaal stukjes van de puzzel", weet Muyldermans. Voortgaan op dat elan, kan die volledige tewerkstelling dichterbij brengen. "De grote dossiers daarbij zijn de lastenverlaging, flexibiliteit en een gericht doelgroepenbeleid."

Vlaams minister van Werk Philippe Muyters (N-VA) vindt dat het vooral aan de andere gewesten is om een tandje bij te steken. "Vlaanderen heeft sterk geïnvesteerd in innovatie en in het versterken van de concurrentiekracht van onze bedrijven. We roepen de federale regering op de nodige incentives te geven om dat beleid te versterken. We denken daar bijvoorbeeld aan de verlaging van de vennootschapsbelasting", klinkt het.

4 Maar er is nu al een tekort aan arbeidskrachten in Vlaanderen?

Muyters vindt daarom dat er beter werk wordt gemaakt van een grondige hervorming van het arbeidsrecht. Dat verouderde arbeidsrecht moet "gemoderniseerd en flexibeler" worden.

Ook CD&V-Kamerlid Hendrik Bogaert pleit er in een opiniestuk voor om die piste te bewandelen. "In sommige provincies schreeuwt men nu al om geschoolde arbeidskrachten. Het is de logica zelve om dan te pleiten voor de mogelijkheid om meer overuren te kunnen doen. Meer overuren betekent meer arbeidsvolume zodat de bedrijven de economische groei kunnen blijven voeden. Een vanzelfsprekende win-win voor werknemer en werkgever zolang de werknemer een echt vrije keuze heeft.

"Het verhogen van het aantal overuren in West-Vlaanderen zou ook een bonus zijn voor de nationale sociale zekerheid. Iedereen zou er baat bij hebben."