7,6 miljoen euro in de vuilnisbak? 400.000 Novavax-vaccins vervallen binnenkort, en niemand wil ze

In oktober vorig jaar tekende ons land in voor de aankoop van een half miljoen Nuvaxovid-vaccins van het Amerikaanse bedrijf Novavax. Sinds februari zijn er van de 510.000 bestelde dosissen al zo’n 423.000 in België geleverd. Maar het vaccin is geen succes. 575 mensen kregen een eerste prik van het vaccin, 281 mensen kregen ook een tweede dosis en 113 Belgen kregen een Novavax-boosterprik.

“Toen vorig jaar in de zomer de klinische studies klaar waren, was het nog onzeker of de mRNA-vaccins zouden volstaan”, zegt Dirk Ramaekers, hoofd van de Taskforce Vaccinatie. “We hebben Europees een strategie van risicospreiding gevolgd door voor verschillende types vaccins te kiezen.”

De Moderna- en Pfizer-vaccins zijn op basis van mRNA-technologie, die van AstraZeneca en Johnson&Johnson zijn vectorvaccins en dit Novavax-vaccin is eiwitgebaseerd. In het vaccin zitten kleine deeltjes van het spike-eiwit van het coronavirus waardoor ons lichaam het leert herkennen. Wat dat betreft is het een eerder klassiek vaccin.

“Veiligheidshalve heeft België ook op dit product ingetekend”, klinkt het op het kabinet van Vlaams minister Wouter Beke (CD&V). “Novavax ging in principe veel vroeger leveren dan uiteindelijk gebeurd is en dat heeft de planning in de war gestuurd.”

De overheid stelde dit vaccin in de eerste plaats ter beschikking van burgers met een allergie voor bestanddelen van de andere vaccins. Die groep wordt op een vijfhonderdtal geschat. Vermoedelijk zijn vooral zij opgedaagd voor een Novavax-spuitje.

Een tweede doelgroep zijn mensen die eerder al een prik van een ander coronavaccin haalden, maar heftige bijwerkingen hadden. Het gaat dan bijvoorbeeld om hartproblemen, of de bekende tromboses bij het AstraZeneca-vaccin. Tussen 3.000 en 5.000 Belgen zouden in die categorie vallen.

Tot slot is er een groep burgers met een angst voor mRNA-technologie. “Het gaat om mensen met een irrationele angst, die bijvoorbeeld denken dat mRNA-vaccins onvruchtbaar zouden maken, wat fake news is”, zegt Ramaekers.

“Dat vaccin beantwoordde aan een vraag”, zegt KU Leuven-viroloog Marc Van Ranst. “Ook ik was ervan overtuigd dat het een plaats in het keuzemenu verdiende. Op voorhand weet je ook niet hoeveel weerstand de mRNA-vaccins bieden.”

Vaccinatiecampagne stilgevallen

Intussen is de vaccinatiecampagne volledig stilgevallen. Volgende week komt de interministeriële conferentie nog wel samen over een vierde prik, maar voor de zomer is die allicht alleen beschikbaar voor specifieke risicogroepen.

Er is ook geen goedkeuring voor het Novavax-vaccin als boosterprik voor wie eerder een ander vaccin kreeg. België blijft er dus mee zitten, net als enkele andere EU-landen zoals Nederland. De prijs per dosis houdt Europa geheim, maar bedraagt vermoedelijk ongeveer 18 euro. Totale kostprijs voor België: 7,6 miljoen euro.

De vervaldatum op die 422.000 Novavax-vaccins in voorraad is 31 augustus, tenzij het farmabedrijf binnenkort met onderzoek kan aantonen dat ze toch nog langer houdbaar zijn. Zo’n verlenging komt regelmatig voor, stelt Ramaekers.

België doneert overschotten aan het Covax-programma, dat vaccins aanbiedt aan ontwikkelingslanden, maar ook dat programma is stilgevallen. Ook in ontwikkelingslanden sputtert de vaccinatiecampagne. Covax vraagt bovendien dat de aangeboden vaccins minstens nog drie maanden houdbaar zijn.

“We houden er rekening mee dat we ze ook niet meer aan Covax kwijt kunnen”, zegt Ramaekers.

België heeft overigens ook nog ingetekend op 300.000 vaccins van GSK/Sanofi, die nog wachten op goedkeuring van het Europees agentschap EMA.