50 JAAR DESIGN IN 10 HOOGTEPUNTEN
De Biënnale Interieur in Kortrijk viert dit jaar haar zilveren jubileum. De Vlaamse Kamer van Koophandel West-Vlaanderen organiseert ter gelegenheid een overzichtsexpo. Curator Katarina Serulus gidst ons langs de meest iconische ontwerpen en interieurrevoluties van de afgelopen vijfentwintig edities.
1. Eyeopener
"Interieur en design zijn begrippen die anno 1968 voornamelijk gebruikt werden in progressieve kringen. Toch had de eerste interieurbiënnale ook heel wat succes bij het grotere publiek. Het was de eerste beurs die nieuwe, moderne en experimentele meubelen tentoonstelde. Een fel contrast met de fermettestijl en het donkerhouten meubilair dat toen in de Vlaamse woonkamers heerste."
2. ITALIAANSE DURVERS
"Italiaans design stond in de jaren 60 bekend om zijn experimentele karakter en werd gezien als radical design. Er werd gegoocheld met kleur, vormen en materialen. De Italiaanse meubelproducent Zanotta bracht onder andere Blow op de markt, de eerste opblaasbare zetel - een ware revelatie. Niet veel later volgde de al even iconische Sacco, een peervormige zitzak die zich vormt naar de contouren van het lichaam. Een instantsucces onder jongeren en ook ons conservatieve landje kon de Italiaanse rebellie wel smaken."
3. DE GROTE OVERSTEEK
"Al in de jaren 50 had het Kortrijkse houtbedrijf De Coene in het snotje dat er ook in de VS heel wat leeft op het vlak van design. Met een licentie van de Amerikaanse meubelgigant Knoll konden ze het übermoderne design ook in eigen streek produceren. Creaties die aanvankelijk alleen kantoorruimtes en bibliotheken sierden. Tentoonstellingen als American Design for the Home and Decorative Use in Oostende en de Biënnale Interieur in Kortrijk moesten de gewone Vlaming warm maken voor een meer gesofisticeerde stijl. En met succes: ondertussen hebben de ijzeren Side Chair van Harry Bertoia en de Tulip-tafel van Eero Saarinen - die geproduceerd worden door Knoll - de weg naar menig woonkamer wel gevonden."
4. Familiewagen AVANT LA LETTRE
"Een auto waarin je kon wonen, slapen, vrijen,...
De Kar-a-Sutra van de Italiaanse architect en designer Mario Bellini strookte in alle opzichten met de hippiemindset begin jaren 70, waarin vrijheid primeerde. De Kar-a-Sutra is nooit massaal geproduceerd - hij werd oorspronkelijk ontworpen als experimenteel object voor het Museum of Modern Art in New York, maar velen beweren dat het de voorloper is van de bekende Renault Espace. Bellini werd ook niet veel later consultant bij de autofabrikant."
5. BACK TO BASIC
"Er wordt weleens vergeten dat de Deen Verner Panton meer heeft verwezenlijkt dan zijn S-vormige, plastic eetkamerstoel. Hij introduceerde tijdens de Biënnale in 1974 de slogan 'Vooruit naar het natuurlijke'. Ook toen ging er al een bijzondere aandacht uit naar ecologie. Niet veel later ging hij met zijn anti-interieur nog een stapje verder. Zijn modelwoning bestond uit met stro bedekte vloeren, en tussen het meubilair scharrelden kippen rond. Niet onmiddellijk vertaalbaar naar de eigen woning dus. Sommige medestandhouders vonden dan ook dat zijn anti-interieur het commerciële design in het belachelijke trok."
6. MYSTERIEUZE MEUBELS
"Modern design moest voornamelijk functioneel zijn, met aandacht voor een toegankelijke prijs en de mogelijkheid tot massa-productie. Vlaams kunstenaar, designer en interieurarchitect Pieter De Bruyne zag dat anders. De relatie tussen mens en meubel was totaal verloren. Geïnspireerd door de Egyptische meubel- en schilderkunst verschoof hij de focus naar symboliek en mystiek. Zijn sculpturale creaties werden in 1976 gezien als een van de eerste postmoderne meubels."
7. ENFANT TERRIBLE
"Na een reeks met vooraanstaande designvedetten als eregast, zoals de Italiaan Giò Ponti, focuste de Biënnale ook op jong talent. Het bezoek van de Fransman Philippe Starck in '86 bleef niet onbesproken. Als coole outsider met ongeschoren baard gaf hij een onverschillige indruk tussen de Kortrijkse bourgeoisie. Zijn openingsspeech zou zich zelfs op het randje van onbeschoftheid begeven hebben. Toch was hij een naam om in de gaten te houden. Niet veel later maakte hij dan ook furore met zijn ontwerpen voor meubelreuzen als Alessi, Kartel en Vitra."
8. SIMPLISME
"De Chair .03 van Maarten Van Severen oogt schijnbaar eenvoudig. Toch was dit model in de jaren 90 helemaal in lijn met het opkomende minimalisme. Na de heftige jaren 80, met gekke kleuren en vormen, ging men terug op zoek naar de essentie en de pure vormen van design. Een ontmoeting tussen Van Severen en Vitra maakte van de Chair .03 een wereldwijd succes. Van het interieur bij McDonald's tot het Atomium en de mooiste kathedralen. Zelfs Brad Pitt vlijde zijn achterwerk al neer op de stoel van de Belgische ontwerper."
9. THEEKRANSJE
"De Japanse architect Junya Ishigami creëerde met zijn Picnic-project in 2010 dromerige taferelen. Stoelen worden voorzien van wollige haakwerkjes in de vorm van sokjes, hoedjes en kleedjes waardoor ze haast menselijke trekjes krijgen. Ze zijn zo gepositioneerd dat het lijkt alsof ze zelf gezellig aan het tafelen zijn. Ishigami wil meubilair laten samensmelten met de menselijke activiteit, eerder dan ze louter neer te zetten als gebruiksvoorwerpen waarbij de aandacht voor het object naar de achtergrond verdwijnt."
10. BELGIË BOVEN
"De meubelsculpturen van Fien Muller en Hannes Van Severen werden tijdens de Biënnale in 2012 opgepikt door de internationale pers. Lovende woorden waren hun deel. Wat oorspronkelijk bedoeld was als een eenmalige samenwerking tussen fotografe (Muller) en kunstenaar (Van Severen) voor de Antwerpse galerie Valerie Traan, worden ze ondertussen gezien als vaste waarde in de designwereld. België mag dan wel geen uitgesproken designidentiteit hebben zoals Italië en Scandinavië, Muller Van Severen is zeker een ontwerpersduo dat Belgisch design mee op de kaart heeft gezet."
Praktisch: Overzichtstentoonstelling 25 Editions of Biënnale Interieur. Een initiatief van de Kamer van Koophandel West-Vlaanderen 'Villa Voka', President Kennedylaan 9,8500 Kortrijk, 14-23 oktober (van 14:00-18:00)
