NieuwsKlimaat
40 procent van het land op aarde sterk achteruitgegaan: ‘Landdegradatie betekent de dood’
Na tientallen jaren van extreme roofbouw is bijna de helft van al het land op aarde verarmd of uitgeput. En dat heeft grote gevolgen, waarschuwen de Verenigde Naties in een rapport. ‘Dit is een wake-up call.’
Volgens het VN-agentschap tegen verwoestijning UNCCD is inmiddels meer dan 40 procent van al het land op aarde “gedegradeerd”, als gevolg van onduurzaam land- en watergebruik, schadelijke landbouwpraktijken, destructieve mijnbouw, verstedelijking en de aanleg van infrastructuur.
Meer dan 70 procent van het niet met ijs bedekte land op aarde is inmiddels ontbost of ontgonnen in de menselijke zoektocht naar voedsel (bijna de helft van het land is in gebruik voor landbouw en veeteelt) en naar natuurlijke hulpbronnen, van zand tot olie en gas. Het land heeft daarnaast te lijden van vervuiling, erosie en uitputting.
De groeiende wereldbevolking legt een steeds groter beslag op het beschikbare landoppervlak, terwijl er tegelijk ook steeds meer land nodig is voor de strijd tegen de klimaatverandering, in de vorm van wind- en zonneparken. Als de trend doorzet, zal tegen 2050 nog eens 11 procent van het land zijn aangetast, een gebied zo groot als Zuid-Amerika.
Al die landafbraak leidt tot enorme schade, waarschuwt de UNCCD (UN Convention to Combat Desertification) in haar rapport, de tweede editie van de Global Land Outlook. De helft van de wereldeconomie (met een waarde van zo’n 44 biljoen dollar per jaar) is afhankelijk van landbouw of ontginning van grondstoffen, en heeft dus baat bij een duurzamer landgebruik. Maar 2,3 miljard mensen leven in gebieden die kampen met een chronisch watertekort. En land dat wordt ontbost en uitgeput stoot meer CO2 uit en draagt dus direct bij aan de klimaatproblemen.
De 15de UNCCD-wereldtop, komende maand in Abidjan, de hoofdstad van Ivoorkust, staat geheel in het teken van het rapport, dat UNCCD-secretaris Ibrahim Thiaw een “wake-up call” noemt. “Landdegradatie betekent de dood. We kunnen niet meer als vanzelfsprekend op het land rekenen.”
Lees ook
Klimaatadvocaat Roger Cox: ‘Oliebedrijven hebben ons via doortrapte pr-campagnes decennialang doen geloven dat burgers de enige schuldigen zijn voor de klimaatcrisis’
Minder chemische kunstmest
Thiaw bepleit grootschalig land- en natuurherstel, door beperking van chemische kunstmest, zuiniger watergebruik en herbebossing, en beveelt aan het beheer van land zoveel mogelijk in handen te laten van inheemse en plaatselijke gemeenschappen. Die gaan in de regel veel duurzamer om met hun omgeving dan regeringen en bedrijven. Zo’n duurzaam landgebruik kan jaarlijks 140 biljoen dollar opleveren.
VN-lidstaten spraken eerder af om tegen 2030 zo’n 10 miljoen vierkante kilometer verarmd land, een gebied ter grootte van China, weer gezond te maken, maar dat plan vordert slecht doordat rijke landen het benodigde geld (1,6 biljoen dollar) nog niet op tafel hebben gelegd. Zo is van de Afrikaanse ‘Great Green Wall’, een in 2007 begonnen project om een 8.000 kilometer brede strook in de Sahel te vergroenen, maar 4 procent gerealiseerd.
Volgens het UNCCD-rapport zou het al helpen als de 700 miljard dollar die landen wereldwijd jaarlijks uitgeven aan subsidies voor landbouw en fossiele energie zouden worden aangewend voor landregeneratie.
Toch is de boodschap van het rapport niet fatalistisch, zei Thiaw tegen persbureau AP. “We kunnen tegen landafbraak iets doen, en het is de goedkoopste oplossing voor de klimaatcrisis en het verlies aan biodiversiteit. We kunnen het probleem oplossen vóór 2050, oftewel binnen een generatie.” En het vereist geen hightech of doctorstitel om ermee aan de slag te gaan, aldus Thiaw. “Landherstel is heel toegankelijk en democratisch.”
