165.000 euro vergoeding en onkostennota’s van meer dan 100.000 euro: hoe een festivalorganisator de politiek om de tuin leidde

Dat ex-organisator Bertrand Flamang jarenlang zijn gang kon gaan en heel wat subsidies voor Gent Jazz en Jazz Middelheim wist binnen te rijven, blijft de gemoederen beroeren. Het legt een subsidiecultuur bloot die openstaat voor misbruik.

In 2022 kreeg de vzw Jazz en Muziek in totaal 834.000 euro voor de organisatie van Gent Jazz en Jazz Middelheim: 320.000 euro van de Vlaamse overheid, 264.000 euro van de stad Gent en ook nog eens 250.000 euro van de stad Antwerpen. Nochtans blijkt uit de boekhouding van Jazz en Muziek dat Flamang zelf met een aanzienlijk deel van dat geld aan de haal is gegaan. Jaarlijks factureerde hij 165.000 euro als consultancyvergoeding en zijn onkostennota’s liepen op tot meer dan 100.000 euro per jaar.

De hamvraag, meer dan een week na het faillissement, blijft hoe dat zomaar is kunnen passeren zonder dat de politiek de subsidiekraan heeft dichtgedraaid. Uit documenten van de Gentse gemeenteraad en het bureau van burgemeester en schepenen blijkt dat er in de convenant uit 2015 met de vzw Jazz en Muziek nochtans voldoende tools waren om controle uit te oefenen. Zo moest Flamang jaarlijks de balans, de rekeningen én een verslag inzake beheer en financiële toestand aan de stad bezorgen.

Stad Gent had bovendien het recht “om aanvullende informatie en/of stukken op te vragen of, indien nodig, ter plaatse de vereiste controles uit te voeren inzake de aanwending van de subsidie”. Maar jaar na jaar passeerde de goedkeuring van die subsidies vlotjes de revue ondanks de penibele financiële situatie van Jazz en Muziek sinds 2016.

Verscherpte controles

Toenmalig schepen van Feestelijkheden Christophe Peeters (Open Vld), die goed bevriend was met Flamang, onderhandelde mee over de subsidieovereenkomst. Na de verkiezingen van 2018 werd hij echter opzijgeschoven en kreeg hij geen nieuw schepenambt. Tot groot ongenoegen van onder anderen Flamang. “Allemaal keken we ernaar uit om met Peeters samen te werken, omdat we hem kennen als zeer daadkrachtig, én omdat hij een historiek in financiën heeft. Hij begrijpt het plaatje. Zo’n krachtig figuur op cultuur, uiteraard kon dat rekenen op een groot enthousiasme binnen de sector”, verklaarde Flamang aan Het Nieuwsblad.

Het werd uiteindelijk Sami Souguir (Open Vld) die schepen van Cultuur werd, een functie die hij nu nog altijd bekleedt. Hij luidde in 2019 de alarmbel en liet een audit uitvoeren door Deloitte. Die leidde er in 2020 toe dat de controle op de vzw versterkt werd met een verplicht stappenplan om de financiële continuïteit te verzekeren en de duurzaamheid te verbeteren. Ook moest er een jaarlijkse rapportering gebeuren aan de bevoegde diensten. Maar nog altijd glipte Flamang dus door de mazen van het net.

Stad Antwerpen, dat Jazz Middelheim subsidieerde met 250.000 euro per jaar, had intussen ook begrepen dat er stront aan de knikker was en begon met verscherpte controles. De druk op Flamang werd opgevoerd. Uit publicaties in Het Staatsblad blijkt dat hij in maart van dit jaar uit de raad van bestuur van Jazz en Muziek werd gezet. Voordien verenigde hij de functies van directeur en voorzitter, waardoor er weinig controle was op zijn functioneren. Hoewel er enorm veel vragen gesteld kunnen worden over de buitensporige onkosten die Flamang aan de vzw factureerde, zal het juridisch moeilijk worden om hem iets aan te wrijven. Om van fraude te spreken, moet bewezen worden dat zijn uitgaven enkel voor persoonlijk gebruik waren.

Dat werkt misbruik in de hand, zeker als de controle op die subsidies te wensen overlaat. Bij festivals en sportevenementen loert nog het bijkomend gevaar om de hoek dat de burgemeester en schepenen uitgenodigd worden voor deze mediagenieke evenementen en zo al dan niet bewust een oogje dichtknijpen. In de subsidieovereenkomst tussen de stad Gent en de vzw Jazz en Muziek voor 2020 tot 2025 was expliciet voorzien in 170 toegangstickets voor uitnodigingen van “het college van burgemeester en schepenen, de gemeenteraad en het managementteam van de stad” en 50 vipkaarten. Niet ongebruikelijk bij zulke evenementen. Of het wenselijk is, is een andere vraag.

Sinds 2017 blijkt uit de beslissingen van het college dat er telkens extra tickets werden aangekocht voor Gent Jazz voor het personeel. Over hoeveel tickets het ging, is niet duidelijk. In ieder geval is dit een extra vorm van sponsoring voor het festival.

Alle bruggen worden opgeblazen

Op Vlaams niveau zijn er voor de toewijzing van de subsidies in het kader van het Kunstendecreet verschillende beoordelingscommissies met elk hun specialiteit, in het geval van Jazz en Muziek is dat de beoordelingscommissie jazz en traditionele muziek, die over een jaarlijks budget van 3,6 miljoen euro beschikt. Het was deze commissie die begin dit jaar het advies gaf om Jazz en Muziek vanaf 2023 de vijfjaarlijkse werkingssubsidie niet langer toe te kennen. Hierdoor floepten de lichten op rood en was het rijk van Flamang definitief uit.

De voorzitter van de beoordelingscommissie kan om deontologische redenen geen commentaar geven over de reden voor het negatieve advies. “Ik vermoed omdat de financiële situatie niet rooskleurig was en daar al heel wat schulden waren opgebouwd”, zegt Olivier Van Raemdonck, woordvoerder van minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA), eerder in onze krant.

Intussen worden alle zeilen bijgezet om de bruggen met Jazz en Muziek zo snel mogelijk op te blazen. In Gent besliste het college van burgemeester en schepenen donderdagochtend met hoogdringendheid om de subsidieovereenkomst, die nog liep tot 2025, stop te zetten.

Flamang was niet bereikbaar voor commentaar.