Achtergrond
14-jarigen betrapt op lockdownfeestje, ouders overwegen klacht tegen politie: ‘Urenlang opgesloten in kelder, zonder eten of drinken’
Zeven jongens en meisjes van 14 jaar hebben zondag urenlang opgesloten gezeten in het Antwerpse justitiepaleis omdat ze de coronaregels hadden overtreden. Ze moesten er zonder eten of drinken in de kleine, vuile doorgangscellen wachten op hun ondervraging door de jeugdrechter. Hun ouders reageren verontwaardigd: ‘Dit land dreigt door corona een politiestaat te worden.’
De politie betrapte de zeven minderjarigen zaterdag om 23 uur in een privéwoning in Kapellen. Volgens het parket was er een lockdownfeestje aan de gang, met medeweten van de ouders.
“De regels zijn er voor iedereen en dergelijke georganiseerde bijeenkomsten zijn nu eenmaal niet toegelaten. Toen ze ‘betrapt’ werden, was de houding er niet meteen een die van veel schuldinzicht getuigde. Met dit soort feestjes brengen ze zichzelf en anderen in gevaar. We kunnen dit niet tolereren. Dit is ook een kaakslag voor zij die de regels wel volgen”, aldus Kristof Aerts, woordvoerder van het parket in Antwerpen
De ouders steigerden toen ze maandagmiddag die officiële uitleg op het radionieuws hoorden. “Als ouder waren wij op de hoogte dat zij bij een vriendin zouden samenkomen om te 'chillen' na een hele week online les”, zegt Patrick P., die namens de ouders reageert. “De ouders van dat meisje waren niet thuis. Volgens mijn zoon zouden ze maar met zijn vieren zijn. Maar hoe gaat dat? Op de valreep komt er iemand extra, en nog iemand en uiteindelijk zaten ze daar met zijn zevenen. Ze waren in overtreding, dat geven alle ouders toe. Maar er was geen wild feestje aan de gang. Er is hooguit een pintje en een breezer gedronken.”
Volgens de ouders waren er geen klachten van buren. Hoe de politie dan bij de woning uitkwam, weten ze niet precies. Feit is dat de ouders rond 23 uur een telefoontje kregen met de melding dat hun zoon of dochter was opgepakt.
Boterham en dan de combi
Patrick P.: “Vanaf 23.30 uur had de politie alle namen van jongeren en ouders genoteerd. Wij vroegen of de kinderen mee naar huis mochten. ’s Anderendaags zouden wij hen naar het politiekantoor brengen voor een ondervraging. Dat mocht niet. De procureur eiste dat de jongeren nog dezelfde nacht zouden worden ondervraagd.”
Vanaf dan komen de jongeren in de molen van justitie terecht. De ouders worden buitenspel gezet. Ze krijgen hun kinderen niet meer te zien. In de loop van de nacht worden de jongens en meisjes één voor één ondervraagd met inderhaast opgetrommelde advocaten. Na de ondervraging kunnen ze wat slapen op een bank of de vloer in de burelen of vergaderzaaltjes van het commissariaat. Zondagochtend geeft de politie hen rond 9 uur een boterham en brengt hen op vraag van de procureur met de combi naar het justitiepaleis. Ze moeten er voor de jeugdrechter verschijnen.
“De kinderen zijn daar vanaf 10 uur opgesloten in vieze, individuele cellen in de kelder. De deuren gingen op slot. De jeugdrechter is om 14 uur aan de ondervragingen begonnen. Die hebben geduurd tot 18 uur. Dan mocht de laatste van het groepje het justitiepaleis verlaten. Al die tijd zaten zij opgesloten, zonder eten of drinken, zonder informatie over hun ouders. Een jongen die dringend moest en op de politie riep, kreeg geen gehoor. Hij heeft dan maar tegen de celmuur geplast.”
Volgens het Antwerpse parket zijn er aparte cellen voor minderjarigen, afgescheiden van die voor volwassenen. Mogelijk is die afscheiding niet gerespecteerd. Patrick P.: “Onze jongeren getuigen dat zij oudere gevangenen hoorden roepen en kabaal maken door op hun celdeur te kloppen. Enkele jongeren hebben na hun vrijlating uren gehuild. Zo’n opsluiting is mensonwaardig voor jongens en meisjes van 14 jaar. Als we dit als ouders aanvaarden, dan is de politiestaat niet meer veraf. Wij overwegen een klacht in te dienen bij het Kindercommissariaat.”
Procedure gevolgd
Luk Versteylen, jeugdrechter in Antwerpen, maar voor alle duidelijkheid niét in deze zaak, zegt dat de gebruikelijke procedure is gevolgd. “De politie heeft de richtlijnen gevolgd die door het parket zijn opgelegd”, zegt Versteylen. “In deze heeft de procureur geoordeeld dat het ernstig genoeg was om de jongeren voor te leiden. Dat het zo lang heeft geduurd, is niet abnormaal, want het ging om zeven jongeren die net als hun ouders verhoord moesten worden. Dat kost tijd.”
De jeugdrechter legde de jongeren een huisarrest tussen 18 en 7 uur op en een taakstraf van 20 tot 40 uur. Ouders wezen hem erop hoe moeilijk het is om schoolkinderen blijvend te motiveren de maatregelen tot in de details na te leven.
Patrick P.: “De mentale vermoeidheid van onze kinderen was blijkbaar geen punt. ‘De jeugd heeft het moeilijk? En wat denkt de jeugd dan van de vele 80-jarigen die door corona zijn gestorven’, zei hij. Hoe wereldvreemd kan je zijn?”
Kinderrechtencommissaris: ‘Dit lijkt buitenproportioneel’
Kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens stelt zich vragen bij de opsluiting. “Op basis van de informatie die we nu hebben, lijkt die aanpak toch wat buiten proportie”, vertelt ze. “Ik wil zeker niet zeggen dat dit ongestraft moest blijven, maar dit is een straffe aanpak waar ik heel verbaasd over ben. Ik vraag me af of er niet op een andere manier opgetreden kon worden. Misschien had men de kinderen kunnen laten gaan na het verhoor met de vraag aan hen en hun ouders om zich de volgende dag te presenteren voor de jeugdrechter.”
De kinderrechtencommissaris maakt zich bovendien ook zorgen over sommige haatdragende reacties van volwassenen naar jongeren toe. “Ik hoor reacties van mensen die vinden dat de jongeren nog zwaarder moesten worden aangepakt. Die polarisering is zeer verontrustend en moeten we in de gaten houden”, klinkt het.
Advocaat Joris Van Cauter benadrukt dinsdag dat er in theorie op juridisch vlak niets foutief heeft plaatsgevonden. “Maar dit hoort in principe wel de laatste oplossing te zijn”, zei hij in De Ochtend op Radio 1. “Voor veel mensen is een nacht in de cel een traumatische ervaring.”
Uiteindelijk kregen de jongeren van de jeugdrechter een maand huisarrest opgelegd, telkens tussen 18 uur ‘s avonds en 7 uur ‘s ochtends, en een dienstverlening - een soort werkstraf. “Op het eerste gezicht lijkt dat een strenge straf, maar ik heb de indruk dat rechters de toepassing van het minsterieel besluit streng toepassen en dat coronaovertredingen bijzonder zwaar gesanctioneerd worden”, besluit Van Cauter.
