Een tweede leger dat het regime tegen elke prijs moet beschermen: profiel van de Iraanse Revolutionaire Garde

Met grof geweld probeert de Islamitische Revolutionaire Garde de orde te bewaren in het roerige Iran. Maar ze doet veel meer dan dat: de organisatie heeft haar tentakels in alle sectoren van het Iraanse zakenleven.

Het Verenigd Koninkrijk wil “binnen enkele weken” de Iraanse Revolutionaire Garde op de lijst voor terroristische organisaties zien. Ook in Nederland pleitten de fractievoorzitters van tien partijen daar vrijdag in een opiniestuk in de Volkskrant voor. De Verenigde Staten hebben dat in 2019 al gedaan. In Iran zelf wordt de Garde gevreesd en gehaat. “Jullie zijn erger dan Islamitische Staat”, klinkt het tijdens protesten regelmatig.

Het zijn inderdaad vaak gardisten die de demonstraties uit elkaar slaan, soms met dodelijke gevolgen, maar dat is niet de enige reden waarom deze organisatie zoveel afschuw wekt bij iedereen die zich wil ontworstelen aan het onderdrukkende Iraanse systeem. De Garde is namelijk onlosmakelijk met het regime verbonden, en is een van de grootste obstakels voor verandering. Maar wat is die Revolutionaire Garde eigenlijk?

Hoeder van het islamitische systeem

De organisatie die overal wordt omschreven als “het belangrijkste militaire, economische, sociale en politieke instituut van Iran” wordt gezien als de machtigste club die is ontstaan uit de islamitische omwenteling in 1979. Ze is door de leider van die revolutie, ayatollah Ruhollah Khomeini, opgericht als de hoeder van het islamitische systeem. Doordat het leger in 1979 besloot zich neutraal op te stellen en de sjah van Perzië niet langer te verdedigen, kon de revolutie zich voltrekken, waarna de geestelijken aan de macht kwamen. Khomeini trok hier direct een les uit: naast het gewone leger dat de landsgrenzen verdedigt, moest er een tweede macht komen die pal staat voor het regime, tegen elke prijs. Zelfs als ze daarvoor tegen de eigen bevolking moet opstaan.

De Revolutionaire Garde sloeg echter al snel haar vleugels uit en ontwikkelde zich, mede vanwege de oorlog tegen Irak (1980-1988) tot een tweede leger, met een eigen landmacht, marine en luchtmacht, dat naar schatting 125.000 manschappen telt. Veel minder dan het reguliere leger (350.000 man), maar uitermate machtig. De Garde is verantwoordelijk voor het nucleaire programma, is de drijvende kracht achter veel belangrijke militaire operaties, en beschikt over een immens wapenarsenaal, waaronder ballistische raketten en een geavanceerd drone-programma.

Kruising tussen geheime dienst en commando-eenheid

Maar de Pasdaran, zoals de Revolutionaire Garde in het Farsi heet, heeft nog twee belangrijke militaire takken. Allereerst is er de schimmige Quds-brigade, een soort kruising tussen een geheime dienst en een commando-eenheid, die wapens, technologie, training en advies levert aan bevriende organisaties en regeringen (bijvoorbeeld de Hezbollah-beweging in Libanon en het regime van Bashar al-Assad in Syrië). Omdat de Verenigde Staten deze brigade verantwoordelijk houden voor aanvallen waarbij Amerikanen om het leven zijn gekomen, heeft Washington in 2020 de machtige leider van deze brigade, generaal Qassem Soleimani, met een drone-aanval omgebracht.

Daarnaast is er nog de paramilitaire groep Basij. Die bestaat uit tienduizenden vrijwilligers: jonge mensen die volledig zijn geïndoctrineerd en volop worden ingezet bij de protesten. Het zijn de mannen die met brommers en motoren op demonstranten inrijden en hen met stokken uit elkaar slaan.

De Pasdaran is de afgelopen decennia ook uitgegroeid tot een zakenimperium, dat in praktisch elke sector is vertegenwoordigd. Na de oorlog met Irak moedigde de toenmalige president Ali Akbar Hashemi Rafsanjani de Garde aan om gebruik te maken van de ingenieurs in haar gelederen om het land weer op te bouwen en tevens om haar eigen budget te vergroten.

Zegel van de Profeet

Dat resulteerde in de Khatam al-Anbiya (‘Zegel van de Profeet’), een van Irans grootste instellingen op het gebied van industriële ontwikkeling, die bijvoorbeeld de metro van Teheran heeft ontwikkeld en stuwdammen voor het opwekken van elektriciteit heeft gebouwd. Het bedrijf zou tienduizenden mensen in dienst hebben en miljarden hebben binnengesleept. Daarnaast runt de Garde allerlei andere bedrijven, van ooglaserklinieken tot bouwfirma’s in de olie- en gasindustrie. Geschat wordt dat de Pasdaran in een reeks dochterondernemingen en trusts zeker een derde van de Iraanse economie in handen heeft.

Ook de politieke invloed van de Garde is groot: zij levert veel burgemeesters, ministers en parlementsleden. Bovendien beschikt de Pasdaran over eigen opleidingen, runt ze een aantal belangrijke liefdadigheidsorganisaties die in het hele land actief zijn en beheert ze een groot deel van de zwarte markt, die dankzij de sancties floreert. Het is moeilijk te meten hoeveel inkomsten dat laatste precies genereert, maar het moet om miljarden dollars gaan. De westerse sancties waar het land al jaren onder zucht, hebben de bankrekeningen van de Garde dus alleen maar gespekt en haar sterker gemaakt.

Deze machtige organisatie heeft dus alles te danken aan het systeem, en als zij demonstraties met harde hand neerslaat, vecht zij voor haar eigen bestaan. Ze beseft heel goed dat er geen plaats meer is voor de Pasdaran als het regime omver zou worden geworpen – wat er ook in voor in de plaats zou komen. De Revolutionaire Garde waakt allang niet meer over de islamitische revolutie. Ze waakt over zichzelf.