‘Als u zo doorgaat, rot uw neus volledig weg’, zei de dokter’: Stefanie (34) verloor haar neustussenschot door cocaïne

Ex-gebruikers Stefanie (34) en Wouter vertellen hoe ze te horen kregen dat hun cocaïnegebruik hun neustussenschot deed wegrotten en welke complicaties dat met zich meebrengt.

Stefanie (34) uit Brasschaat heeft vijftien jaar lang een cocaïneverslaving gehad. Intussen is ze vierenhalf jaar in herstel en helpt ze andere gebruikers afkicken. Maar het had niet veel gescheeld of haar neus was helemaal weggerot. “Ik snoof tot 7 gram coke per dag”, begint ze haar verhaal.

“En dat heeft ervoor gezorgd dat ik nu geen neustussenschot meer heb. Ik heb eigenlijk enkel het voorste stukje nog, twee gaten die naar mijn sinussen gaan en twee gaten die naar mijn gehemelte gaan. Mijn neusproblemen begonnen zich op te stapelen met wondjes, bloedneuzen en verstopte neuzen. Het ging zelfs zo ver dat die wondjes begonnen te etteren en te ontsteken, dat ik op een bepaald moment vel en een stukje bot uit mijn neus haalde. Maar als ik dan coke snoof, en da’s erg, verdoofde het de pijn en zo werd het een vicieuze cirkel. Eens de coke was uitgewerkt, crepeerde ik van de pijn. Maar ik schaamde me zo hard dat ik niet naar de dokter durfde te gaan.

“Toen ik nadien in een afkickkliniek terechtkwam, stelden de artsen voor om me te opereren omdat mijn neus vanbinnen begon in te zakken, maar ik heb echt schrik voor een operatie. Zolang het niet zichtbaar is, laat ik het liever zo. Ik moet nu wel mijn neus proper maken met een wattenstaafje en koude wind op mijn neusbot doet pijn, maar ik kan ermee leven.”

Afsterven

Ook bij Wouter* (30) heeft het niet veel gescheeld of hij moest onder het mes. “Ik snoof bijna twee jaar lang elke dag 3 gram coke”, vertelt hij. “Het nam mijn leven compleet over. Maar tegen het einde van die periode ging het heel slecht met me. Mentaal enerzijds, maar anderzijds kreeg ik ook steeds vaker een verstopte neus, die niet te fiksen was met neusdruppels. Ik had voortdurend hoofdpijn. Dat ging op een bepaald moment over tot harde klonters en bloedingen.”

“Ik ging ermee naar de dokter en die verwees me door naar een neus-keel-oorarts. Daar gingen ze met zo’n buisje in mijn neus om te zien welke schade er was en vooral om te checken of de bloedvaten niet te veel gekrompen waren. Mijn neustussenschot was wel degelijk aangetast, er zaten gaten in, maar niet in die mate dat ik een operatie moest ondergaan. Ik herinner me nog hoe de dokter zei: ‘Als je zo nog een paar jaar voortdoet, wordt je neus gewoon rot en sterft die af.’ Blijkbaar zien ze de meeste neusproblemen na vier à zes jaar cokegebruik, vertelde de dokter me nog. Of die woorden me schrik aanjoegen? Ik zou liegen als ik ja zeg, want op dat moment is dat toekomstmuziek. Als je zo verslaafd bent, staat coke centraal.” Wouter werd kort daarna wel opgenomen in een afkickcentrum en is nu enkele maanden clean. “Ik heb op alle vlakken chance gehad”, besluit hij.

Neusprothese

Neus-keel-oorartsen in UZ Leuven, UZA, UZ Gent en UZ Brussel zien opvallend meer patiënten zoals Stefanie en Wouter. “Tien jaar geleden zagen we bijna geen van zulke gevallen in ons ziekenhuis, nu krijgen we wekelijks één à twee patiënten over de vloer, bij twee derde is cocaïnegebruik de oorzaak”, zegt neus-keel-oorarts Thibaut Van Zele (UZ Gent). In het UZA geven ze krak dezelfde cijfers. “We zien een zestal patiënten per jaar waarbij de neus gewoon volledig weggezakt is en er niets meer overblijft”, vervolgt Van Zele.

Coke wordt meestal gesnoven en dat zorgt ervoor dat je bloedvaten samentrekken en er minder bloed naar het tussenschot van je neus gaat. “Overmatig cokegebruik kan ervoor zorgen dat de binnenkant van de neus begint af te sterven, met in uitzonderlijke gevallen een neusamputatie tot gevolg en waarbij de mond zelfs scheidt van de neus. Het bot sterft af, waardoor de opening van de mondholte naar neusholte komt, en drinken en eten er door de neus weer uitkomt. In zulke gevallen moet de neus vervangen worden door een neusprothese.”

Urinestalen

“Vroeger was er ook terughoudendheid om als arts te vragen of de patiënt cocaïne snoof”, vervolgt de arts. “Nu moeten we die vraag als eerste stellen. Bovendien kunnen we pas opereren en bijvoorbeeld gaten dichten met ander weefsel als de persoon gestopt is met actief cocaïne te gebruiken. Dat testen we door urinestalen te nemen, maar er zijn er nog veel die het ontkennen en die we na de vaststelling niet meer terugzien.”

Uit internationaal onderzoek blijkt dat 5 procent van de cokegebruikers last krijgt van gaten in het neustussenschot. “Bij velen gaat het zelfs niet meer om gaatjes, maar echt grote perforaties. Het tussenschot is zo’n 6 à 7 cm lang en 3 cm hoog, maar we zien perforaties van 1 of 2 cm. En hoe groter het gat, hoe moeilijker te herstellen.”

Hoelang je moet gesnoven hebben voor een kapotte neus, hangt van persoon tot persoon af, zegt de arts nog. “Bij sommigen kan repetitief gebruik na zes maanden dat effect hebben, dat zijn persoonlijke onderliggende factoren die we niet kennen. Wie coke snuift waar ontwormingsmiddel in gebruikt is, heeft wel sneller grotere problemen. Maar dat kan na één keer of na honderd keer problemen veroorzaken. Er is geen rechtlijnig verband tussen dosis en effect. Het is ook niet dat we enkel twintigers of dertigers zien. Het zitten in alle lagen van de bevolking. Het probleem mag dus niet onderschat worden.” Medicatie brengt ook weinig soelaas, het enige dat helpt, is afkicken.

*Om de anonimiteit te bewaren, werd er een schuilnaam gebruikt. De echte naam is bekend bij de redactie.