Zullen de Walen Wallonië redden?

Alain Gerlache overschouwt de politieke actualiteit. Zijn column verschijnt op maandag.

“Wallonië is sterk, Wallonië is mooi, Wallonië zal het redden!” Minister-president Elio Di Rupo klonk vorige week optimistisch in zijn jaarlijkse toespraak voor het parlement in Namen. Hij beklemtoonde dat ondanks de pandemie en de overstromingen “het aantal werkzoekenden in het voorbije jaar verminderd is en een historisch laag niveau bereikt heeft”. Ook het armoedecijfer, een acuut probleem in de oude industriegebieden van Wallonië, is aan het dalen. Namens de PS-MR-Ecolo-coalitie, dezelfde partijen die aan de federale regering deelnemen maar dan zonder voortdurend gekibbel, zette hij ook de economische successen en de initiatieven voor de milieubescherming in de verf. De situatie blijft moeilijk maar, zo zegt de voormalige premier: “Wij moeten stoppen met de zelfkastijding en de vergelijking met gewesten die noch onze industriële geschiedenis, noch onze eigenheid delen.” Met andere woorden: we mogen Wallonië niet langer met Vlaanderen vergelijken.

Het probleem is dat de uitspraak van de minister-president, ‘Wallonië zal het redden’, doet denken aan ‘Het zal moeilijk worden maar Wallonië zal het redden’, de slogan van een van zijn voorgangers, Guy Spitaels, in de verkiezingen van 1981. We zijn nu vier decennia verder en in die periode is de PS 37 jaar lang in Wallonië aan de macht geweest. Wat Elio Di Rupo zelf betreft, die was driemaal minister-president, in 1999, in 2005 en opnieuw sinds 2019. Elke keer heeft hij een herstelplan gelanceerd dat Wallonië uit het moeras moest halen. Ondanks de geleverde inspanningen en de uitgegeven bedragen en hoewel er vooruitgang is geboekt, is Wallonië altijd achterna blijven lopen, ook voor de gezondheidscrisis en de ramp van vorige zomer. Het is dan ook geen wonder dat het verhaal van de bewoner van het ‘Elysette’, de zetel van de Waalse minister-president, geen massaal enthousiasme heeft uitgelokt. Dan hebben we het nog niet eens over de herhaalde politiek-financiële schandalen die de Waalse politieke klasse en in het bijzonder de PS nog wat meer in diskrediet hebben gebracht. Zoals een andere voormalige premier zou hebben gezegd: wie gelooft die mensen nog?

Naast de vertrouwenscrisis is er de dreiging van een financiële crisis. Als gevolg van de zesde staatshervorming zal het gewest vanaf 2024 minder middelen krijgen. Bovendien zijn er de kosten van de pandemie en van de overstromingen, die elk op 3 miljard euro worden geschat terwijl het bedrag van de Europese subsidies van het Herstelplan verlaagd is. Volgens de nieuwe Waalse minister van Financiën, Adrien Dolimont (MR), komt daar nog 600 miljoen bij wegens de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Er zullen drastische terugkerende besparingsmaatregelen nodig zijn om de gewestelijke schuld draaglijk te houden terwijl de noden nooit zo groot geweest zijn. Het Waalse begrotingsconclaaf dat aan de gang is, zal dus moeilijke keuzes moeten maken terwijl de ratingagentschappen aandachtig toekijken.

In het licht van die situatie zou je kunnen verwachten dat de Franstalige partijen het debat over de State of the Union kordaat hebben gevoerd. Niets daarvan. De verklaring van de minister-president werd gevolgd door een voorspelbaar debat tussen meerderheid en oppositie alsof de partijen er zelf aan twijfelen of de toekomst van Wallonië zich in Namen afspeelt. De PS mikt in de eerste plaats op het federaal niveau, waar Thomas Dermine, de staatssecretaris voor Relance, een ander beeld van Wallonië tracht op te hangen, ook in Vlaanderen. Als nationale partij wil de PTB/PVDA alle Belgische arbeiders verdedigen en beperkt ze zich op het gewestelijke vlak tot de minimumdienst. Ecolo heeft, enkele personaliteiten niet te na gesproken, nooit veel belangstelling voor het regionalisme en les Engagés (ex-cdH) blijven onderling ruziemaken over de verwijzing naar het christelijke geloof. Bij de MR lijkt de voorzitter vooral bezig met zijn persoonlijke populariteit in Vlaanderen.

Betekent dit dat de Franstalige partijen blijven hopen dat België, dus ook de Vlamingen, Wallonië uit het slop gaat halen? Als dat zo is, zullen de woorden van Sammy Mahdi, de kandidaat-voorzitter van cd&v, dit weekend in Le Soir als een waarschuwing klinken: “Als ik een Waal was, zou ik daadkrachtiger zijn in plaats van naar de federale spaarpot te lonken.”