Zonder cynisme: de oorlogsgruwel biedt de groenen een kans om de bocht over de kernuitstap eervol te maken

Bart Eeckhout is hoofdredacteur.

De vijandige invasie van de legers van de Russische autocraat Vladimir Poetin in Oekraïne heeft het oorlogsgeweld op de drempel van de Europese Unie gebracht. Het is onzeker dat het bloedvergieten daar stopt. Tegelijk waarschuwt alweer een nieuw rapport van het internationale klimaatpanel IPCC dat de impact van de door de mens veroorzaakte klimaatopwarming nu al tastbaar is en nog altijd onderschat wordt.

Een onontkoombare conclusie uit beide nieuwsfeiten is dat er nu echt geen tijd meer te verliezen valt voor een andere, duurzamere energiepolitiek die afkickt van fossiele bronnen. De kernuitstap, die de federale regering met steeds minder overtuiging nog altijd op de planning staan heeft, staat haaks op die conclusie.

Dat is wrang voor de groene regeringspartijen. Zij blijven ervan overtuigd dat een exit uit nucleaire energie een weldaad is. Dat onderbouwen ze met technische argumenten. Zo heet het dat kernenergie de doorbraak van hernieuwbare, ‘echt groene’ alternatieven (zon, wind, water) in de weg zit. Tegelijk wordt aangevoerd dat het behoud van twee kerncentrales niet zoveel uitmaakt voor de afhankelijkheid van de import van gas.

Die redeneringen zijn legitiem, maar het valt niet te ontkennen dat de kernuitstap stilaan het foute idee op het foute moment aan het worden is. Konden de zorgen om het klimaat nog weggemasseerd worden, dan lukt dat met de bekommernis om de betaalbaarheid van door de gasprijs opgepompte energiefacturen al heel wat minder. Nu de oorlog in Oekraïne ook risico’s van energieafhankelijkheid scherp blootlegt, valt het steeds moeilijker om nog een goede kant aan de nucleaire exit te vinden.

Natuurlijk is dat in ruime mate een kwestie van politieke symboliek en pedagogiek. Het is voor een regering nu eenmaal bijzonder lastig om de bevolking enigszins geloofwaardig voor te bereiden op een toekomst van klimaat- en energieschokken en tegelijk zelf een beleid te voeren dat niet alles op alles zet om die schokken te dempen. In Duitsland zet de groene regeringspartij de deur alvast op een kier om de kernuitstap alsnog terug te draaien. Dat is een niet te onderschatten signaal. De Grünen zijn de oermoeders van het antinucleaire ecologisme in Europa.

Ook in ons land staan Groen en Ecolo nu voor die gewetenskwestie: koppig doorzetten met een dossier waar geen eer meer mee te behalen valt of luisteren naar de tijdsgeest. Zonder cynisme gezegd: de oorlogsgruwel biedt de groenen ook een kans om de bocht eervol te maken. Dit is heirkracht.

Het zou het energiedebat eindelijk weer zuurstof geven. Wie zich wil ontworstelen aan import uit foute regimes of vervuilende bronnen, schiet met een kernuitstap alleen niet veel op. Het moet ook gaan over massale isolatie, het afkicken van gas voor huishoudelijk gebruik en het ondersteunen van nieuwe technologie. Het zou geruststellend zijn om met name de Vlaamse regering ook daar eens over te horen.