Opinie
Zet die plaat af! Een war on drugs heeft nog nooit gewerkt
Tom Decorte is hoogleraar criminologie aan de Universiteit Gent.
De Antwerpse burgemeester weet zijn moment goed te kiezen. Op het moment dat het veelbesproken Stroomplan echt uit de startblokken schiet, en enkele weken voor de lokale verkiezingen, komt hij nog eens alarm slaan over het cocaïneprobleem in Antwerpen. Hij zal die klus met zijn hogedrukreiniger – lees: zijn war on drugs – wel klaren. Strategisch erg geslepen, en een typisch voorbeeld van politici die de oorlogsretoriek tegen drugs graag hanteren om met spierballen te kunnen rollen en stemmen te winnen. Een war on drugs heeft nog nooit gewerkt, en ook in Antwerpen mislukt die drugsoorlog.
Vijf jaar voert de N-VA haar war on drugs nu al, en de onbedoelde neveneffecten waren voorspeld. Na vijftig jaar repressie weet de wetenschappelijke wereld dat zo’n aanpak nooit kàn werken. Ze kost handenvol geld, maar de drugsmarkten krijg je er niet mee ontwricht. Integendeel, ze worden nog winstgevender en dus aantrekkelijker voor de échte beroepscriminelen; en ze verharden: het geweld in de publieke ruimte tussen rivaliserende groepen escaleert.
En natuurlijk, hoe rijker criminelen worden, hoe meer invloed ze kunnen verwerven, zowel op economisch als op politiek vlak. Pablo Escobar trachtte zich ooit ook in het Colombiaanse parlement te laten verkiezen.
Natuurlijk, Antwerpen is Medellin niet, maar we kunnen veel leren van de Latijns-Amerikaanse ervaringen: men trok ten oorlog tegen de drugshandelaren, zelfs met inzet van het leger, en het enige resultaat was dat de kartels zich nog dieper wortelden én meer verspreid raakten over het continent. Ach ja, en ook enkele tienduizenden burgerdoden. Geen wonder dat men uitgerekend in die landen al veel langer praat oer radicale koersveranderingen in het drugsbeleid.
Nonsens
De burgemeester van Antwerpen mag dan al terecht bezorgd zijn over de drugsfenomenen in zijn stad, maar zijn analyses zijn onwetenschappelijk en ingegeven door ideologische overwegingen (hij verwijst vaak naar zijn geweten in deze materie). De weerkerende suggestie dat Nederland de bron van alle kwaad is, en ons eigenlijk met een drugsprobleem heeft opgescheept, is natuurlijk nonsens. Belgische consumenten vormen ook de vraagzijde naar drugs, en drugshandelaren zullen altijd weer de weg van de minste weerstand zoeken om de middelen bij de consument te krijgen.
Het wordt tijd dat de regering een parlementaire werkgroep in het leven roept, die op een ernstige manier kennis neemt van de wetenschappelijke kennis, en van de inzichten van de deskundigen op het terrein. Niet met het oog op een kortzichtige analyse, maar op een fundamentele actualisering van ons drugsbeleid. In een debat zei de Antwerpse burgemeester ooit: als daar een meerderheid voor te vinden is, sta ik er voor open. Maar ondertussen blijft hij op strategisch goed gekozen momenten dezelfde plaat draaien. Tijd om ze af te zetten, dunkt me.
