Zelensky in de VS, Medvedev in China: deze allianties smeden ook onze wereld

Maarten Rabaey is journalist.

Het is een paradox van onze tijd: een 19de-eeuwse oorlog om grenzen kan in de 21ste eeuw niet meer worden gevochten zonder grenzeloze handel. Zonder buitenlandse steun vanuit de geglobaliseerde economie kunnen noch Oekraïne noch Rusland hun gevechten volhouden. Zonder de geoliede toeleveringsketens van de technologische (wapen)industrie trekt een leger het niet meer, niet in Kiev, niet in Moskou.

Daarom vloog de Oekraïense president Volodimir Zelensky woensdag naar Washington en het Russische Kremlin-kopstuk, ex-premier Dmitri Medvedev, naar Peking.

Zelensky zal president Joe Biden ontmoeten en het Congres toespreken. Er staat voor beiden veel op het spel. Zelensky beseft dat zonder de cheques van de Amerikanen zijn troepen het volgend jaar lastig krijgen. Biden investeerde zijn politieke kapitaal in het conflict, maar wacht volgend jaar een kritischer Huis, met een Republikeinse meerderheid. Zijn eigen achterban zal focussen op de verkiezingen van 2024, waar binnenlandse politiek primeert.

Onvoorwaardelijke steun voor Oekraïne kan plots niet vanzelfsprekend meer zijn. Daarom smeedt Biden het ijzer nu het nog heet is. Van de VS-president krijgt Zelensky alvast een mooi kerstcadeau mee: 1,8 miljard dollar aan toekomstige militaire steun, waaronder Patriot-luchtafweerraketten.

Het Congres stemt de laatste dagen van de Democratische meerderheid ook nog een uitgavenpakket waarin 45 miljard dollar steun aan Oekraïne zit. Met zijn toespraak zal Zelensky ook de nieuwe Republikeinse meerderheid van volgend jaar moeten overtuigen dat dit een investering is in hun nationale veiligheid. De kans dat Zelensky slaagt in zijn opdracht is groot, want ook de Republikeinen beseffen dat de oorlog niet meer alleen om Oekraïne draait maar om de globale machtsbalans.

De Russische president Vladimir Poetin verbergt dit ook niet. Onder het motto ‘de vijand van mijn vijand is mijn vriend’ poogt hij een middelvinger op te steken tegen de VS en Europa. Poetin verzekerde zich van toenemende militaire steun uit Iran, bezocht de Wit-Russische leider Loekasjenko voor militair overleg en ook China maakt hij nu opnieuw het hof.

De vicevoorzitter van de Russische Veiligheidsraad, ex-premier Dmitri Medvedev, bespreekt vandaag met Xi Jinping een ‘strategisch partnerschap’. China hield zich tot nu op de vlakte in dit conflict, maar loert tegelijk ook als een Aziatische tijger op geopolitieke winst. In ruil voor lucratieve gas- en oliecontracten of handelsroutes – denk aan de toegang tot de Zwarte Zee of vaarroutes die vrijkomen door het smelten van ijs in het hoge Russische noorden – zou Chinese militaire technologie wel eens terug kunnen meereizen met Medvedev naar Moskou.

De Europese Unie moet zich in 2023 meer dan ooit schrap zetten om niet de nevenschade te worden van deze globale machtsstrijd. Daarom blijft ook onze steun voor Oekraïne tijdens de Russische invasie een eigenbelang. Duidelijk overleg met Kiev is belangrijk om ook bij ons de publieke aandacht voor deze inzet niet te laten verslappen. Nodig Zelensky dus maar snel uit naar Brussel.