Willen we er echt een tweede Hongarije bij in de Europese Raad?

Bart Eeckhout is hoofdcommentator.

Dat kan er ook nog wel bij: aan de grens tussen Servië en Kosovo loopt de spanning op door opeenvolgende incidenten. De Servische regering houdt naar eigen zeggen haar krijgsmacht in hoogste staat van paraatheid. Het heeft er de schijn van dat het land een aanleiding zoekt om een nieuw Balkan-conflict te starten – het woord ‘oorlog’ houden we nog maar even op zak.

Alleen kerstekinderen geloven dat het toeval is dat de spanning juist nu weer toeneemt. Belgrado is een dagreis verwijderd van het Oekraïense oorlogsgebied en Servië toont zich graag een trouwe bondgenoot van Rusland. Wie het opneemt tegen Servië, neemt het eigenlijk op tegen het Kremlin.

Het zou Vladimir Poetin erg goed uitkomen mocht er in Europa een tweede brandhaard opflakkeren. Die zou de westerse bondgenoten van Oekraïne dwingen om aandacht en middelen te verdelen over twee fronten. Europa zou dan plots in een jaar tijd het tragische strijdtoneel worden van twee zogenaamde proxyoorlogen, waarbij niet alles is wat het lijkt. In één oorlog vecht Rusland tegen Oekraïne (met een westers bondgenootschap achter de schermen), in een andere zou dat Westen zich dan moeten verdedigen tegen Servië (met Rusland achter de schermen).

EU-lid?

Zover is het nog niet. Het is onduidelijk hoever Servië de provocaties zal doordrijven, zoals het ook nog altijd onduidelijk is of die andere Poetin-vazal Wit-Rusland zich actief in de oorlog met Oekraïne zal gooien. Koelbloedigheid en rust zijn gepast. Maar helderheid ook.

Officieel is Servië nog altijd op weg naar lidmaatschap van de Europese Unie. De onderhandelingen lopen nog wel even, maar het is, tot nader order, de bedoeling dat Servië vanaf 2025 deel gaat uitmaken van een verruimde EU. Dat is geen goed idee meer. Het zou beter zijn de gesprekken met Servië stop te zetten, minstens tot het land duidelijkheid heeft geschapen over zijn verknochtheid aan de grote Russische broer.

In Europese kringen heerst nog altijd de gedachte dat een Servië dat opgenomen wordt in de warme gloed van Europese democratische ruimte (en vooral de warme gloed van EU-subsidies) zich vanzelf naar Brussel en de liberale democratie zal keren. En dat het dan bijvoorbeeld de aanspraken op buurland Kosovo zal laten varen.

Naïef en hoogmoedig

Dat is naïef en hoogmoedig. De nare ervaring met Rusland, ook een land waarvan de EU-leiders dachten dat het door nauw contact zou europeaniseren of democratiseren, zou kunnen duidelijk maken dat het zo niet werkt. Hongarije knabbelt van binnenuit aan het gezag en de geloofwaardigheid van de EU. Willen we er echt zo’n tweede Hongarije bij in de Europese Raad?

Dan is duidelijkheid beter. Servië heeft uiteraard het volste recht om het bondgenootschap met Moskou intact te houden, maar dan heeft het geen plaats in de Europese Unie. Laat Belgrado het Kremlin los, erkent het Kosovo en belooft het bij te dragen aan rust in de regio, dan kunnen de onderhandelingen over EU-toetreding meteen herstarten. Dat hoort de volgorde van handelen te zijn in Europa’s postnaïeve tijdperk.