Wil Geert Bourgeois nu ook bepalen wat wetenschappers in het publieke debat mogen zeggen?

Het moet niet alle dagen Charlie Hebdo of de Duitse 'geitenneuker'-komiek Böhmermann zijn. Voor wie het vrije woord en de onafhankelijkheid van academisch onderzoek genegen is, kan het ook bij ons in Vlaanderen soms ruw ontwaken zijn. In het radio-programma De Ochtend veegde Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) de experts van het Antwerpse Centrum voor Sociaal Beleid de mantel uit. Die waren betrokken bij de voorbereiding van de hervorming, en waren contractueel gebonden tot discretie. Minder beleefd gezegd: ze moeten hun mond houden.

Ten eerste: dat van die contractuele vertrouwelijkheid blijkt van geen kanten te kloppen. Meer ten gronde gaat het wel erg ver wanneer een regeringsleider kritische wetenschappers probeert het zwijgen op te leggen. De verwijzing naar een contractuele verbintenis is niet onschuldig. Tussen de lijnen zit een dreigement verscholen dat er niet veel contracten meer zullen volgen als niet gauw weer in de pas gelopen wordt.

Wij kennen Geert Bourgeois als een keurig en correct politicus. Maar in zijn visie op het primaat van de politiek schiet hij wel erg ver door. Blijkbaar wil meneer Bourgeois niet alleen mee bepalen welke beelden de nieuwsdienst van de openbare omroep al dan niet uitzendt, hij wil nu ook bepalen wat wetenschappers in het publieke debat mogen zeggen. Dit is hopelijk een uitschuiver, maar het is een riskante attitude voor een democratisch politicus.

Belangrijkst van al is evenwel dat de betrokken academici, Bea Cantillon in De Standaard en Wim Van Lancker in De Morgen, niet zomaar "een opinietje" hebben gegeven. Zij hebben openbare, niet-geheime cijfers bijgedragen, waaruit blijkt dat de claim van de Vlaamse regering dat ze de kinderarmoede zal doen dalen met de nieuwe kinderbijslag fel moet genuanceerd worden. Voor arme gezinnen met één kind zal dat het geval zijn, voor alle anderen valt dat nog te bezien.

Ook minister van Welzijn Jo Vandeurzen moest in het Vlaams Parlement toegeven dat het er allemaal een beetje van afhangt wat je meetelt en wat niet. Hij vindt dat debat nu "niet relevant" meer. Dat is wel straf als je het weekend nog ingaat met de stelling dat je hervorming geen enkel gezin tekort zal doen en tegelijk de kinderarmoede zal bestrijden.

De nieuw hervormde kinderbijslag zal een duur stelsel zijn, waarvan de extra kosten mee gefinancierd worden door de bijslagen voor gezinnen vandaag tot tweemaal toe niet te indexeren. Dat gaat voor sommige gezinnen over een jaarbedrag ter waarde van alweer een flinke Turteltaks. Als nu blijkt dat met al dat geld nog onzeker blijft of de kinderarmoede beter aangepakt wordt, dringt de vraag zich op naar de efficiënte besteding van zoveel belastinggeld.

Dat is een debat waarin academische expertise meer dan welkom zou moeten zijn.